Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Με μια πολύ σημαντική και λιτή ανακοίνωση η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) υπενθυμίζει σε όλους τους τόνους την ανάγκη της αποτελεσματικής προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι το περιβάλλον αυτό δέχεται συνεχείς ασφυκτικές πιέσεις από όλες τις πλευρές, με την ανοχή ενός κράτους που αν μη τι άλλο, αδιαφορεί επιδεικτικά και παραδίδει ολόκληρες εκτάσεις σε ιδιώτες, με ό,τι αυτό σημαίνει για την τύχη τους.

Αυτό βέβαια γίνεται εδώ και πολλά συναπτά έτη, με την εργολαβική ανάθεση ολόκληρων περιοχών φυσικού κάλλους και την μετατροπή τους σε ξενοδοχειακές ή άλλου τύπου επιχειρήσεις ή μονάδες,  με αποκλειστικό στόχο το κέρδος.

Βέβαια δεν είναι μόνο οι μεγαλο-εργολάβοι αλλά και πολλοί άλλοι που επωφελούνται από όλη αυτή την ατιμωρησία, λαμβανομένου υπόψιν ότι σε περιοχές Natura που ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες για την διαχείριση του περιβάλλοντος, αλλά και την οικοδομική δραστηριότητα, όχι απλά δεν δίδεται η δέουσα σημασία, αλλά καταστρατηγούνται οι νομοθεσίες και παραβιάζεται ασύστολα κάθε τι που έχει θεσπιστεί  για την προστασία του περιβάλλοντος.

 Η τελευταία καταστροφική πυρκαγιά στα Γεράνια όρη με τουλάχιστον 40.000 στρέμματα καμένης δασικής έκτασης, με ολοκληρωτική καταστροφή του φυσικού πλούτου σε αναπαραγωγική περίοδο, δείχνουν ότι το επίσημο κράτος απλά σφυρίζει αδιάφορα και το πρώτο και βασικό μέλημα είναι η προστασία των σπιτιών (που είναι αυτονόητο), αλλά που όταν καίγονται τα δάση απλά να σερβίρεται προς τα έξω «ότι η φωτιά είναι σε δύσβατη περιοχή».

Με λίγα λόγια, «αφήστε τα δέντρα και τα ζώα να καίγονται, αρκεί να προστατεύονται αποτελεσματικά οι οικισμοί», που θα το πω και πάλι πως αυτό είναι αυτονόητο.

Σοβαρές παραβιάσεις σε περιοχές Νatura

Οι περιοχές Natura καταστρέφονται με γοργούς ρυθμούς και το περιβάλλον κακοποιείται από κράτος και ιδιώτες σε πολλές περιοχές της χώρας, που μέχρι τώρα διατηρούσαν μια σχετική ισορροπία.  

Αρχής γενομένης, για παράδειγμα, από την Φωκίδα με τις ελεεινού τύπου παρεμβάσεις και ασύδοτες εγκαταστάσεις ΑΠΕ σε όλες τις βουνοκορφές του νομού, τις σαρωτικές επιδρομές και ασύδοτες τουριστικές επενδύσεις στα μέχρι πρότινος γραφικά παραλιακά χωριά της, μέχρι την Αιτωλοακαρνανία και την παράλληλη κορυφογραμμή, μέχρι τα παράλια της Ηπείρου απέναντι από τα Ιόνια νησιά, όπου το πυκνό πράσινο κυριαρχούσε, αλλά που τώρα και με την κατασκευή της γέφυρας Ρίου Αντιρίου αλλά και την Ιόνια Οδό αυτό που μετρά περισσότερο είναι η ταχύτητα του ταξιδιού και όχι το φυσικό περιβάλλον.

Ανέφερα τις παραπάνω περιοχές, γιατί τυγχάνει να γνωρίζω καλύτερα πώς ήταν και πώς έχουν καταντήσει.

Ας γυρίσουμε όμως στην ανακοίνωση της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης που σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι  οι δύο επέτειοι, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 και η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας, υπενθυμίζουν τη νέα μεγάλη αλήθεια της εποχής μας: Η βιοποικιλότητα του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί τον πραγματικό πλούτο των σύγχρονων κοινωνιών.

Βιοποικιλότητα

Τα ακραία φυσικά φαινόμενα, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, τριπλασιάστηκαν από τη δεκαετία του 1980, ενώ το οικονομικό κόστος  των απωλειών, επισημαίνεται, έχει πενταπλασιαστεί. Η μείωση του φυσικού περιβάλλοντος αντικατοπτρίζεται όλο και πιο καθαρά στο ΑΕΠ κάθε χώρας και έχει γίνει πλέον συνείδηση ότι το φυσικό κεφάλαιο, η βιοποικιλότητα, η ποικιλία των οικοσυστημάτων, των ειδών και των γονιδίων που υπάρχουν στον κόσμο ή σε έναν συγκεκριμένο οικότοπο, στηρίζει όλο και περισσότερο τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας.

Η επικονίαση, η ρύθμιση του κλίματος, η αντιπλημμυρική προστασία, η γονιμότητα του εδάφους και η παραγωγή τροφίμων, καυσίμων, ινών και φαρμάκων, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την κατάσταση της βιοποικιλότητας, παγκοσμίως, αλλά και σε κάθε χώρα.

Μη επίτευξη στόχων

Ωστόσο όμως, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ΕΕΠΦ:

-Το 2010 περισσότερες από 190 χώρες υπέγραψαν ένα δεκαετές πλάνο θέτοντας είκοσι συγκεκριμένους στόχους (γνωστοί ως Στόχοι Βιοποικιλότητας AICHI). Σήμερα μόνο ένα πολύ μικρό μέρος αυτών των στόχων έχει επιτευχθεί.

-Το ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000  αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο στον κόσμο  εγχείρημα προστασίας της βιοποικιλότητας. Έχουν ενταχθεί 27.863 τόποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκ των οποίων οι 446 στην Ελλάδα. Η σημασία των ελληνικών προστατευόμενων περιοχών για την ευρωπαϊκή φυσική αλυσίδα είναι χαρακτηριστική: Από τα 1389 προστατευόμενα είδη ζώων και φυτών τα 299 βρίσκονται στην Ελλάδα, όπως και τα 128 είδη πουλιών από τα 500 στην ΕΕ.

Και εδώ όμως, οι εθνικοί στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί, με πολύ μεγάλες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, που οδήγησαν μάλιστα στην καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αυτός ο φυσικός πλούτος  της χώρας μας δέχεται νέες πιέσεις από την παλαιά και ξεπερασμένη αντίληψη περί «πλούτου» και, ενίοτε, ακόμη και στο όνομα της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, τονίζεται με έμφαση.  

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα ενεργειακών επενδύσεων ΑΠΕ ή εκτεταμένων αντιπλημμυρικών έργων εντός περιοχών με σπάνια βιοποικιλότητα που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. 

Ως να μην είναι αλληλένδετες, η προστασία της βιοποικιλότητας και η αντιμετώπιση  της κλιματικής κρίσης.

Από κοινού δράση

Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, πάντως, καταλήγει η ανακοίνωση, όταν ιδρύθηκε πριν από 70 χρόνια, ήταν μόνη της. Σήμερα συντονίζει τις δράσεις της μαζί με άλλες οργανώσεις προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και διεθνώς  με στόχο την προστασία της βιοποικιλότητας στους ελληνικούς οικότοπους.

Ας ευχηθούμε οι προσπάθειες για την προστασία αυτή, να μην συνεχίσουν να εμποδίζονται από το επίσημο κράτος ή να καπελώνονται από γνωστές εταιρείες ρυπαντές που δήθεν θέλουν να δείξουν ότι είναι φιλικές προς το περιβάλλον, γιατί έτσι επιτάσσει η εκάστοτε μόδα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.