Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Το εμπόριο ναρκωτικών εξαπλώνεται εδώ και καιρό επικίνδυνα στην Ευρώπη. Οι οδοί διακίνησης πληθαίνουν, όπως και τα αντίστοιχα δίκτυα μεταφοράς και διοχέτευσης των ναρκωτικών στην ευρωπαϊκή αγορά. Παράλληλα, αναπτύσσονται και οι εγκληματικές δραστηριότητας για εξοικονόμηση πολλαπλών παράνομων κερδών.

Και αυτό βέβαια έρχεται στον αντίποδα της πρόσφατης νομιμοποίησης της μερικής χρήσης κάνναβης στην Γερμανία, όπου μετά την Ολλανδία καταβάλλονται προσπάθειες με τη νομιμοποίηση αυτή να αποφευχθεί η κατάχρηση ισχυρών ναρκωτικών ουσιών.

Με λίγα λόγια, να μην πέφτουν οι χρήστες στην κοκαΐνη και ηρωίνη που αποδεδειγμένα προκαλούν εξάρτηση, σε αντίθεση με την κάνναβη, όπου οι συζητήσεις για την μη εξάρτηση είναι χρόνιες, δεδομένης βέβαια και της αντίθετης άποψης που αναφέρει πως σταδιακά ο χρήστης οδηγείται από την κάνναβη στα σκληρά ναρκωτικά.

Οι οδοί διακίνησης λοιπόν, αλλάζουν, όπως και οι τρόποι μεταφοράς που ποικίλουν, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κίνδυνος στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Οργανωμένο έγκλημα & εμπόριο ναρκωτικών

Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της Κομισιόν προς το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι το εμπόριο ναρκωτικών που ενορχηστρώνεται από το οργανωμένο έγκλημα είναι μία από τις σημαντικότερες απειλές για την ασφάλεια που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, και η κατάσταση κλιμακώνεται.

Αυτό, όπως τονίζεται, αποδεικνύεται σαφώς από την άνευ προηγουμένου αύξηση των παράνομων ναρκωτικών που διατίθενται στην Ευρώπη, ιδίως της κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική.

Τον Αύγουστο του 2023 χρειάστηκαν μόλις 2 εβδομάδες για να καταρριφθεί το ρεκόρ των 8 τόνων κοκαΐνης που είχαν κατασχεθεί στο Ρότερνταμ (Κάτω Χώρες) με την κατάσχεση 9,5 τόνων ναρκωτικών στο λιμάνι Algeciras (Ισπανία), αναφέρει η Κομισιόν.

Υπάρχει επίσης, αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την παραγωγή και τη διάδοση συνθετικών ναρκωτικών στην Ευρώπη, τα οποία διακινούνται σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μια κοινή ανάλυση της Ευρωπόλ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) κατέδειξε ότι το λαθρεμπόριο ναρκωτικών αποτελεί μία από τις κύριες κερδοσκοπικές δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος, η οποία εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει περίπου το ένα πέμπτο των παγκόσμιων προϊόντων εγκλήματος.

Οικονομικό & χρηματοπιστωτικό έγκλημα

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που σχετίζεται με το οργανωμένο έγκλημα, αφορά τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά εγκλήματα από τα κυκλώματα που προωθούν όχι μόνο τα ναρκωτικά, αλλά και την διαφθορά προς επίτευξη των παράνομων κερδοσκοπικών τους στόχων.

Τα ακόλουθα στοιχεία από την Europol είναι χαρακτηριστικά της επικρατούσας κατάστασης, καθώς τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά εγκλήματα είναι καίριας σημασίας για τη στήριξη όλων των εγκληματικών δραστηριοτήτων και η διαφθορά είναι καθοριστικής σημασίας για τα εγκληματικά δίκτυα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Europol, το 60% των εγκληματικών δικτύων που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ χρησιμοποιούν μεθόδους διαφθοράς για την επίτευξη των παράνομων στόχων τους.

Περίπου 4,1 δισ. ευρώ περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης κατασχέθηκαν κατά μέσο όρο ετησίως το 2020 και το 2021 στα κράτη - μέλη της ΕΕ. Αυτό αντιπροσωπεύει σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, αλλά εξακολουθεί να παραμένει κάτω από το 2% των εκτιμώμενων ετήσιων εσόδων από το οργανωμένο έγκλημα.

Αυτά τα τεράστια έσοδα που προκύπτουν από παράνομες δραστηριότητες χρησιμοποιούνται για άλλες εγκληματικές δραστηριότητες και νομιμοποιούνται από επαγγελματικά συνδικάτα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Στη συνέχεια, όπως αναφέρει η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της, τα έσοδα επενδύονται για τη διείσδυση στη νόμιμη οικονομία, η οποία έχει εκτεταμένες και αποσταθεροποιητικές συνέπειες για την κοινωνία, το κράτος δικαίου και την εμπιστοσύνη στις δημόσιες αρχές.

Θα μου πείτε, δεν τα γνωρίζαμε όλα αυτά; Περίπου ναι, η ακρίβεια, όμως, των αριθμών και των στοιχείων προκαλεί έκπληξη για το μέγεθος των παράνομων χρηματοδοτήσεων που υλοποιούν τους στόχους για κέρδη από το εμπόριο ναρκωτικών μέχρι την διαφθορά και τον χρηματισμό.

Χάρτης πορείας

Η Κομισιόν έχει προτείνει έναν χάρτη πορείας της ΕΕ για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος. Ο χάρτης πορείας καθορίζει 17 δράσεις σε τέσσερις τομείς προτεραιότητας: ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κόμβων υλικοτεχνικής υποστήριξης με μια ευρωπαϊκή συμμαχία λιμένων, εξάρθρωση των εγκληματικών δικτύων, αύξηση των προσπαθειών πρόληψης και ενίσχυση της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους. Οι δράσεις αυτές πρόκειται να υλοποιηθούν το 2024 και το 2025.

Οι δράσεις κατά του οργανωμένου εγκλήματος

Τέλος, αξίζει να αναφερθούν και κάποια σημαντικά στοιχεία για την επιχειρησιακή δράση κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να έχουμε μια πιο εξειδικευμένη εικόνα για το τι προσπάθειες καταβάλλονται στην ΕΕ, αλλά και τι έχει καταφέρει το τελευταίο διάστημα το επιχειρησιακό δίκτυο.

Το επιχειρησιακό δίκτυο, λοιπόν, κατά των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων τύπου μαφίας, υποστηρίζει πολύπλοκες έρευνες κατά εγκληματικών δικτύων υψηλού κινδύνου. Ήδη από το 2022 αυτό οδήγησε σε 121 συλλήψεις και κατασχέσεις μετρητών ύψους 12 εκατ. ευρώ.

Εντοπίστηκαν 42 εγκληματικά δίκτυα και περισσότεροι από 50 εγκληματίες υψηλού επιπέδου διερευνήθηκαν και διώχθηκαν με την υποστήριξη της Εuropol και της Eurojust.

Επί του παρόντος, με πρωτοβουλία του Βελγίου την περίοδο 2022-2023 και της Ιταλίας την περίοδο 2024-2025, η Κομισιόν υποστηρίζει τους στόχους και την καινοτόμο προσέγγιση αυτής της νέας προτεραιότητας και καλεί όλα τα κράτη μέλη και τους διεθνείς εταίρους να συμμετάσχουν.

Τέλος, η εξάρθρωση δικτύων κρυπτογραφημένων επικοινωνιών EncroChat, SkyECC και AN0M, με την υποστήριξη της Europol, οδήγησε σε πολλές συλλήψεις και κατασχέσεις.