Περάσαμε πια στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα που θα μας φέρει το θρίαμβο της Ανάστασης του Κυρίου, την Πασχαλιά. Περισσότερο από πλούσια μπορούμε να πούμε πως είναι η βιβλιογραφία για τους μικρούς αναγνώστες, με θέματα που αφορούν στις Άγιες τούτες ημέρες.

Ας κάνουμε μια μικρή αναφορά με μερικούς τίτλους.
«Πάσχα Κυρίου Πάσχα» από την καταξιωμένη συγγραφέα Γαλάτεια Γρηγοριάδου Σουρέλη και τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Μέσα σε οκτώ σύντομα κεφάλαια καταφέρνει η συγγραφέας να δώσει όλο το νόημα των ημερών. Να περάσει στο παιδί αναγνώστη την πορεία του Ιησού από το Πάθος στην Ανάσταση. Το βιβλίο έχει εικονογραφήσει η Πέγκυ Φούρκα και έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών.

«Πού πήγε το Πάσχα;» αναρωτιέται μέσα από τις σελίδες του παραμυθιού του ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος.
«Οι γονείς της Νιάνιας έχουν ειδοποιήσει όλους να μην πουν τη φράση «Έρχεται το Πάσχα», γιατί η Νιάνια μετά την αναζήτηση για το από πού έρχονται τα Χριστούγεννα, θα αρχίσει να ψάχνει και από πού έρχεται το Πάσχα! Είχαν ξεχάσει όμως να το πουν στον ορνιθοτρόφο, ο οποίος πήγε στο σπίτι τους για να δώσει τα αυγά και εκείνος της είπε ότι είναι για το Πάσχα που έρχεται! Η Νιάνια λοιπόν ξεκινά αμέσως μια περιπλάνηση για να ανακαλύψει από πού! Βρίσκεται σε πολυκαταστήματα με λαμπάδες, σε μαγαζιά με σούβλες, στο μαντρί με τα αρνιά και ψάχνει... Τελικά, ανακαλύπτει πως το Πάσχα δε βρίσκεται στα καταστήματα και στον υπερκαταναλωτισμό, αλλά σε μια σπηλιά στο βουνό, απ όπου βγαίνει το Άγιο Φως!» διαβάζουμε στην περιγραφή του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πατάκη». Την εικονογράφηση έχει κάνει η Fedele Chiara.

Από τις Εκδόσεις Ακρίτας ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και το βιβλίο της Αγγελικής Μαστρομιχαλάκη «Πάσχα ελληνικό».
Αυτό το βιβλίο είναι το δεύτερο μιας σειράς, που σκοπό έχει να γνωρίσει στα παιδιά την ορθόδοξη παράδοσή μας σε συνδυασμό με τα ελληνικά έθιμα των ημερών. Τι είναι η Σαρακοστή και η Μεγάλη Εβδομάδα; Τι γιορτάζουμε την Καθαρή Δευτέρα; Ποια είναι τα πάθη του Χριστού και τι συμβολίζουν τα κόκκινα αυγά; Τι περιμένουμε από την Ανάσταση και την Ανάληψη του Χριστού; Να μερικά από τα ερωτήματα που απαντώνται μέσα από τα ενδιαφέροντα κείμενα, τα παιχνίδια και τις ακροστιχίδες του βιβλίου αυτού.

Από τις εκδόσεις "Ατέρμονον" μια καλή πρόταση είναι το νέο παιδικό βιβλίο της Πηνελόπης Μωραΐτου, «Πασχαλινή περιπέτεια».
Μέσα από τις σελίδες του ξεπηδούν όλα τα αρώματα, οι μυρωδιές, οι γεύσεις και τα χρώματα της ελληνικής Πασχαλιάς. Ο μικρός Κωστής, οι παππούδες, η οικογένεια, οι προετοιμασίες για το πασχαλινό τραπέζι, το ψήσιμο του οβελία.
Κι όμως, ο βασικός πρωταγωνιστής σ αυτήν την πασχαλινή ιστορία είναι ο Θέμος, το μικρό αρνάκι της θείας- Αμέρσας! Η περίεργη εξαφάνισή του, παραμονές της Κυριακής του Πάσχα, αναστατώνει το μικρό φιλήσυχο χωριό. Ποιος το πήρε και γιατί;
Το έθιμο του ψησίματος του οβελία και η ιστορία του Χριστού ως «Καλού Ποιμένα» ζωντανεύει μέσα από τα αθώα μάτια ενός μικρού αγοριού. Στο βιβλίο βρίσκουμε δραστηριότητες για μετά την ανάγνωση και διάφορα αυτοκόλλητα.
Την εικονογράφηση έχει κάνει η Πέγκυ Φούρκα.



Από τις Εκδόσεις «Άγκυρα» και τη Ρένα Ρώσση Ζαϊρη κυκλοφορεί το βιβλίο
«Πάσχα των Ελλήνων».
Η ιστορία αναδεικνύει το μεγαλείο του Θείου Πάθους και το μέγεθος της
θρησκείας μας. Όπως διαβάζουμε στην περιγραφή: Το Πάσχα των Ελλήνων είναι θησαυρός. Το ζεις και ρουφάς τα δευτερόλεπτά του, αναπνέεις τα αρώματά του, ζεις στιγμές γεμάτες μαγεία, αχόρταστη μαγεία. Εννέα ιστορίες και ένα ποίημα που γιορτάζουν την πιο λαμπρή γιορτή της Χριστιανοσύνης, που ταξιδεύουν σε κατακόκκινα λιβάδια γεμάτα παπαρούνες, τρεμολάμπουν μαζί με τις αναστάσιμες λαμπάδες, ταξιδεύουν σε ήθη κι έθιμα της πατρίδας μας. Εμπνευσμένα από κείμενα μερικών από τους πιο αγαπημένους Έλληνες, κλασικούς συγγραφείς: Ανδρέα Καρκαβίτσα, Κώστα Κρυστάλλη, Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, Παύλο Νιρβάνα, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Διονύσιο Σολωμό, Γεώργιο Σουρή.

«Το αυγό λαγός!!»
Η Σοφία Μαντούβαλου, η αγαπημένη συγγραφέας των παιδιών με την ιδιαίτερη γραφή, γράφει μια λαχταριστή πασχαλινή ιστορία που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος».
Με έντονο το χιουμοριστικό ύφος , μέσα από μια ιστορία γεμάτη περιπέτεια, μια πασχαλίτσα, ένα αυγό, μια αλεπού, λαγοί και αυτοκίνητα ζουν συναρπαστικές πασχαλιάτικες στιγμές. Σε αυτή την περιπέτεια προσκαλούν χαρούμενη συντροφιά και τους μικρούς αναγνώστες. Αρκεί να ανοίξουν τις σελίδες του βιβλίου !!!!
Τη ζωντανή σε χρώματα εικονογράφηση έχει κάνει ο Αντρέας Καράμπελας.

Επιλέγω να κλείσει αυτό το σύντομο σημείωμα με ένα απόσπασμα από το βιβλίο Ανθολόγιο με τα Πασχαλινά Διηγήματα του Γιάννη Σμυρνιωτάκη.
«Κάποια Λαμπρή»
«Μεγαλοβδόμαδο ήταν, παραμονές της Λαμπρής. Ξημερώσαμε στην άκρη σ΄άκρη στη μικρή πολιτεία μέσα στα καρπερά περβόλια της, τη δώθε μεριά στο καμπουριαστό γιοφύρι.
Τέσσαρα μερόνυχτα είχαμε να ξαποστάσουμε. Νύχτα διαβαίναμε κατάραχα τ΄άγνωρα βουνοτόπια κυνηγώντας τον εχτρό.. Τα μεσάνυχτα το κορμί απόκανε απ΄την απόσταση και σερνόταν ακυβέρνητο πάνω στα γιδόστρατα. Τα μάτια γλάρωναν και όπως βαδίζαμε λαγοκοιμόμασταν. Μήτε ανάσα δεν ακουγόταν. Σαν να ήταν μπορετό σταλιάζαμε έτσι όπως ήμασταν, μισόγυμνοι, μούσκεμα, ξαπλώναμε καταγής, γωνιάζαμε τα σκέλια και χώνοντας τα χέρια ανάμεσά τους λουφάζαμε. Τούτο γινόταν για μια ώρα κι οι βιγλαδόροι είχαν την έγνοια να μας ξεσήκωναν. Τα χαράματα χυνόμασταν στα ρουμάνια και πέφταμε στις ρεματιές όταν δεν είχε μάχη
[.]
Σαν έγειρε ο ήλιος κάτω χαμηλά στα καμποχώρια, το ξεροβόρι αντρείεψε. Τότε στεριώσαμε φυλάκια και προφύλακες και μαζωχτήκαμε στα χαλάσματα κάτι καμένα χάνια δίπλα στη δημοσιά. Στριμωχτήκαμε ο ένας σιμά στον άλλο και πυρωνόμασταν στη λιγοστή, που΄χαν ανάψει από πρωτύτερα. Τα μάτια μας σφαλιστά απ΄την καπνιά και τα χέρια απλωτά σιμά στη χόβολη.
Τα κορμιά μας αποσταμένα έγειραν αγάλια και λουφάξαμε. Κάθε τόσο καθένας συδαύλιζε τη φωτιά με την αρβύλα, να μη σβήσει. Ο άνεμος έφερνε ως τ΄αυτιά μας το χτύπο που έκανε το καμπανάκι στην εκκλησιά του γειτονικού χωριού.
-Λαμπρή θα΄ναι ωρέ;
-Ανάσταση, ξεστόμισε κάποιος, έτσι όπως είχε κουρνιάσει και μήτε ταράχτηκε ολότελα».
Καλή Ανάσταση!!!!
Μαριάνθη Βάμβουρα
vamvouramar@gmail.com



Βιβλιοπαρουσίαση

«Ευρωπαϊκά Νησιά και Πολιτική Συνοχής» του Γ. Σπιλάνη

Πραγματοποιήθηκε τηv Παρασκευή 11 Απριλίου, στο θέατρο του Φ.Ο.Μ «Ο Θεόφιλος» στη Μυτιλήνη, η παρουσίαση του βιβλίου του Επ. Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιάννη Σπιλάνη, με τίτλο «Ευρωπαϊκά Νησιά και Πολιτική Συνοχής».
Το βιβλίο παρουσίασαν οι καθηγητές Ανδρέας Τρούμπης και Νίκος Ζούρος, οι οποίοι εστίασαν στα ιδιαίτερα ευρήματα της μελέτης που είναι (α) η τεκμηρίωση της νησιωτικότητας (μικρό μέγεθος, απομόνωση και περιφερειακότητα, ιδιαίτερη βιωματική ταυτότητα, πλούσιο αλλά εύθραυστο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον), (β) η τεκμηρίωση της υστέρησης των νησιών σε σχέση με την ηπειρωτική Ευρώπη, (γ) η στρατηγική για την αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των νησιών βασισμένη στην τριλογία «Ποιοτικά, Πράσινα και Ίσων Ευκαιριών Νησιά» και (δ) οι προτάσεις πολιτικής σε τομείς ιδιαίτερης σημασίας για το νησιωτικό χώρο (υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος, περιβάλλον, ενέργεια, αγροτικός χώρος κλπ).
Ο Γ. Σπιλάνης επέμεινε στο γεγονός ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών και η αναπτυξιακή υστέρηση που καταγράφεται στην πλειοψηφία τους δεν πρέπει να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μειονεκτικές περιοχές, αλλά ότι απαιτούνται ειδικές πολιτικές που να λαμβάνουν υπόψη αυτές τις ιδιαιτερότητες.

H Γειτονιά των ονείρων
Βιβλία που έχουν σχέση με το διωγμό του 22, έχω διαβάσει πολλά. Τα τελευταία όμως, χρόνια, όταν πέσει στα χέρια μου βιβλίο με παρόμοιο θέμα, αποφεύγω να το διαβάσω γιατί νοιώθω πολύ άσχημα. Χαλιέμαι πώς να σας το πω.
Όμως, η «Γειτονιά των ονείρων», θες γιατί η συγγραφέας είναι Λημνιά, θες γιατί διάβασα σχόλια για τη Ρούλα και το Ρείστερε, το αναζήτησα κι έφτασε στα χέρια μου.
Με τις πρώτες, όμως, σελίδες που διάβασα, «κόλλησα». Καθηλώθηκα. Στη συγγραφέα Ρούλα Σαμαϊλίδου, μεταφέρθηκαν με συγκλονιστικό τρόπο, από τις διηγήσεις που άκουγε, όλες οι σκληρές αυτές μνήμες. Αν δεν συγκλονιζόταν και η ίδια, δεν θα παρουσίαζε τα γεγονότα τόσο ζωντανά, λες και ήταν η πρωταγωνίστρια. Έχει ένα λόγο εύληπτο και κατανοητό. Ο πλούτος του λεξιλογίου που χρησιμοποιεί, ο τέλειος χειρισμός του λόγου, η γλαφυρότητα, έχουν σαν αποτέλεσμα να παρουσιάζονται τα γεγονότα απίστευτα ζωντανά. Λένε ότι μια φωτογραφία ίσον χίλιες λέξεις. Εγώ θα έλεγα εδώ για τη Ρούλα Σαμαϊλίδου, μια περιγραφή μόνο μιας παραγράφου, είναι σαν μια κινηματογραφική σκηνή, κάνοντας έτσι τον αναγνώστη να μπει στο πετσί της υπόθεσης.
Η ευρηματικότητά της να παρουσιάζει τα πρόσωπα να μιλάνε εναλλάξ, σε πρώτο πρόσωπο, είναι επιτυχής «Δένει» έτσι τα γεγονότα και τονίζει πιο εμφαντικά όλες τις ταλαιπωρίες, τα βάσανα, τον πόνο, τις απογοητεύσεις, αλλά και το ψυχικό μεγαλείο, αυτών των ανθρώπων.
Φαίνεται καθαρά η δυσκολία της προσαρμογής των ξεριζωμένων και η συχνή απόρριψη από τους ντόπιους. Στη Λήμνο ίσως λιγότερο, στη Μυτιλήνη περισσότερο. «Προσφυγγάρα», μου έλεγε μια φίλη απόγονος προσφύγων, ήταν η χειρότερη βρισιά.
Φαίνεται επίσης καθαρά, η τιτάνια προσπάθεια για επιβίωση, για επαγγελματική επιτυχία, καθώς και η ανωτερότητα των προσφύγων Ιώνων. Είναι αλήθεια ότι η καταστροφή της Ιωνίας και των άλλων τόπων της Μικράς Ασίας, βοήθησε πολύ στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου της μέχρι τότε υποανάπτυκτης Ελλάδας. Οι πρόσφυγες ήταν εκείνοι που ανέβασαν οικονομικά, εμπορικά, βιομηχανικά, πολιτισμικά, την Ελλάδα. Αυτό, όμως, πραγματοποιήθηκε με μεγάλες θυσίες, κόπο και πόνο από τους πρόσφυγες.
Είναι προς τιμήν της Ρούλας Σαμαϊλίδου, ότι παρουσίασε και την άλλη πλευρά δηλ. τους πρόσφυγες Τούρκους. Πόνος και γι αυτούς, αλλά χωρίς το διωγμό, το αίμα, τους βιασμούς, τους χιλιάδες θανάτους από εκτελέσεις και κακουχίες που υπέστησαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας. Έφυγαν ήσυχα και ειρηνικά.
Στη Μυτιλήνη έστησαν στην Επάνω Σκάλα το άγαλμα της Μικρασιάτισσας μάνας με τρία παιδιά γαντζωμένα πάνω της. Είναι η Πανανή και οι χιλιάδες μάνες που πήραν πάνω τους τα βάρη της οικογένειας, μιας και οι περισσότεροι άντρες χάθηκαν. Η αστείρευτη ψυχική δύναμη της μάνας, κράτησε όρθιους τους πρόσφυγες.
Αναρωτιέμαι αν για το βιβλίο αυτό δείχνουν ενδιαφέρον νέοι άνθρωποι. Πρέπει να γνωρίζουν οι νέοι μας όλα τα ιστορικά γεγονότα, προπαντός τα δραματικά, γιατί χωρίς ιστορική μνήμη, θα έρθουν και άλλα λάθη με νέες εθνικές καταστροφές.
Γιώργος Χρήστου

Ιστορία της Αρχαίας Ερεσού, πόλης της νήσου Λέσβου
Για άλλη μια φορά μας εξέπληξε ο Ιγνάτης Παπάζογλου, ιστορικός, πρ. Διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Μυτιλήνης, με τη βελτιωμένη επανέκδοση του βιβλίου «Ιστορία της Αρχαίας Ερεσού, πόλης της νήσου Λέσβου».
Πολυγραφότατος καθώς είναι τον χαρακτηρίζει η αρτιότητα και η πληρότητα στο κάθε έργο του και ειδικότερα στο παραπάνω.
Ανατρέχει στο απώτερο παρελθόν, για να δώσει την ιστορική διαδρομή μέσα τους αιώνες της γενέτειράς του Ερεσού, της πατρίδας της Σαπφούς και του Θεόφραστου.
Η αξίνα του ερευνητή ιστορικού Ιγνάτη Παπάζογλου σκάβει συνεχώς, για να ξεθάψει την ομορφιά του τόπου του, όπως και ο ίδιος χαρακτηριστικά αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου «στην ομορφιά σκοντάφτει σκάβοντας η αξίνα».
Ξεκινά με την ιστορία της Ερεσού και την έντονη παρουσία της στην Αρχαία Ελληνιστική Ρωμαϊκή Προχριστιανική - Χριστιανική - Βυζαντινή εποχή.
Αναφέρεται στα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής και ο ίδιος ήταν πρωτεργάτης στην ίδρυση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ερεσού.
Διανθισμένες οι σελίδες του βιβλίου με πολλές φωτογραφίες από τα σπάνια αρχαία λείψανα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της Ερεσού, συμπληρώνουν την έρευνα.
Τέλος, αναφέρεται σε διακεκριμένες προσωπικότητες αρχαιολόγους - ερευνητές περιηγητές, οι οποίοι κατά περιόδους επισκέφθηκαν την Ερεσό και αναφέρθηκαν στο έργο τους γι αυτήν.
Πώς είναι, λοιπόν, δυνατόν, να μη μας εκπλήσσει ο κ. Ιγνάτης Παπάζογλου με την αρτιότητα και την πληρότητα του έργου του και με τη μεγάλη έρευνά του γύρω απ αυτό (παρά τα 90 χρόνια του).
Μόνο η ανεξάντλητη αγάπη για τον τόπο που τον γέννησε και τον μεγάλωσε και εξακολουθεί να έχει πάθος με την Ερεσό, μπορεί να κάνει κάποιον να ασχοληθεί τόσο βαθιά, να ψάξει πηγές, να κρίνει, να συγκρίνει και να δώσει στις μεταγενέστερες γενιές το πληρέστατο αυτό πόνημα. Η προσφορά του είναι μοναδική. Αξίζουν, λοιπόν, συγχαρητήρια στον πάντα ακούραστο ερευνητή της ιστορίας του τόπου μας Ιγνάτη Παπάζογλου και να του ευχηθούμε να είναι πάντα γερός, να προχωρήσει στην έκδοση και των άλλων εξίσου αξιόλογων εργασιών του.
Κατερίνα Αρχοντούλη
Φιλόλογος