Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να εμπιστεύονται τον φυσικό χώρο της ζωής τους παρά το γεγονός ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει μετά την ευθεία αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής συνοχής από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επιδιωκόμενη από τον Πούτιν μεταφορά του πολέμου στο κυρίως ευρωπαϊκό έδαφος, ένα σενάριο που δεν είναι και τόσο υποθετικό ή μακρινό.

Οι Ευρωπαίοι δεν ξεχνούν τον χώρο που ζουν, εκεί όπου αναπτύχθηκε ο Διαφωτισμός και η Αναγέννηση, εκεί όπου έλαβαν χώρα μεγάλες επαναστάσεις στο παρελθόν, εκεί όπου ο πολιτισμός φαίνεται από τον σχεδιασμό των κτιρίων και των πόλεων ή την έκθεση σημαντικότατων έργων τέχνης, εκεί όπου οι λαοί ξεδίπλωσαν τις πνευματικές τους αρετές, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και γκρίζες στιγμές, αλλά και ανθρωπιστική καταστροφή, όπως συμβαίνει σε κάθε εποχή όπου υπάρχουν αρρωστημένα μυαλά. Κάποτε ο Χίτλερ και ο Στάλιν, σήμερα ο Πούτιν, αύριο ποιος ξέρει.

Πάραυτα, οι Ευρωπαίοι νοιώθουν έντονα τον χώρο ζωής τους και επιδιώκουν να βελτιώσουν το επίπεδο και την ποιότητα, παρά τα προβλήματα που προανέφερα και τους ενεργειακούς εκβιασμούς της Ρωσίας, αλλά και την σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή που αποτελούν πλέον μια οδυνηρή πραγματικότητα.

Αν μη τι άλλο, υπάρχει η τάση για ανανέωση της ζωής τους και πάνω απ' όλα για οικονομική αυτοτέλεια, αλλά και εργασιακή ισότητα.

Με τον τρόπο αυτό, ίσως κάποτε να μπορούμε να μιλήσουμε για έναν πραγματικά νέο κόσμο παρά τις παθογένειες και τους συσσωρευμένους αρνητικούς παράγοντες από την εδώ και δεκαετίες επικρατούσα κοινωνία της αφθονίας.

Ευρωβαρόμετρο

Στο πλαίσιο της έντονης επιθυμίας βελτίωσης των συνθηκών ζωής στην Ευρώπη και με δεδομένη την επιθυμία για έναν καλύτερο κόσμο, η Κομισιόν έδωσε στην δημοσιότητα ένα Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο που διεξήχθη σε περιφερειακό επίπεδο, το οποίο καταδεικνύει ότι οι πολίτες της ΕΕ βλέπουν θετικά την οικονομική κατάσταση και την ποιότητα ζωής στην περιφέρειά τους.

Αυτό από μόνο του θέτει τις βάσεις για μια καλύτερη πορεία, καθώς η ίδια η οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη έχει όπως προανέφερα επηρεαστεί από την ρωσική επιθετικότητα.

Το Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο σχετικά με την κοινή γνώμη στις περιφέρειες της ΕΕ διεξάγεται κάθε τρία χρόνια σε περιφερειακό επίπεδο και παρέχει λεπτομερή εικόνα της γνώμης των ευρωπαίων πολιτών. Η παρούσα έκδοση διεξήχθη μεταξύ 11ης Ιανουαρίου και 15ης Φεβρουαρίου 2024. Πραγματοποιήθηκαν 62.091 συνεντεύξεις τηλεφωνικώς σε 194 περιφέρειες.

Σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο λοιπόν, περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Ευρωπαίους (82%) δηλώνουν ότι η ποιότητα ζωής στην περιφέρειά τους είναι καλή. Ταυτόχρονα, 65% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι η τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας της περιφέρειάς τους είναι καλή.

Οι προβληματισμοί

Οι Ευρωπαίοι τείνουν να πιστεύουν ότι τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει επί του παρόντος η περιφέρειά τους είναι το κόστος ζωής (31%), η οικονομική κατάσταση και η ανεργία (26%), καθώς και η υγεία (26%). Ακολουθούν η στέγαση (20%), το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή (19%) και το εκπαιδευτικό σύστημα (18%).

Ταυτόχρονα, προσδιορίζουν την οικονομία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την απασχόληση (29%) ως μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις για το μέλλον της Ευρώπης, ακολουθούμενη από την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον (24%), την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τη νεολαία και τον αθλητισμό (24%), τη δημοκρατία, τις αξίες και τα δικαιώματα και το κράτος δικαίου (21%), την υγεία (21%), την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ (20%) και τη μετανάστευση (19%).

Αισιοδοξία & εμπιστοσύνη

Η εμπιστοσύνη στις περιφερειακές και τοπικές αρχές παραμένει υψηλή, όπως και η εμπιστοσύνη στην ΕΕ. 58% των ερωτηθέντων τείνουν να εμπιστεύονται τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και 38% τείνουν να μην τις εμπιστεύονται. Τα ίδια ποσοστά παρατηρούνται όσον αφορά την εμπιστοσύνη στην ΕΕ.

Η πλειονότητα των Ευρωπαίων εξακολουθεί να επιδεικνύει αισιοδοξία. 66% από αυτούς είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της περιφέρειάς τους, ενώ 32% είναι απαισιόδοξοι. Ταυτόχρονα, 55% είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της ΕΕ, ενώ 42% είναι απαισιόδοξοι.

Η έρευνα δείχνει επίσης, ότι η πλειονότητα των Ευρωπαίων (47%) εξακολουθεί να έχει θετική εικόνα για την ΕΕ, ενώ το 21% έχει αρνητική εικόνα και το 30% έχει ουδέτερη εικόνα.

Ο κίνδυνος

Αισιοδοξία λοιπόν, αλλά και προβληματισμός παράλληλα. Πρέπει εν κατακλείδι πρώτα να αλλάξουν οι συνθήκες μετά την ρωσική εισβολή, να πάψει οριστικά ο ρωσικός κίνδυνος κι έπειτα να γίνει λόγος για βελτίωση των συνθηκών ζωής. Γιατί ο κίνδυνος αυτός απειλεί να διχάσει την Ευρώπη και παράλληλα να την οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια.

Είναι μονόδρομος αυτό αν θέλουμε να μιλάμε για μια πραγματικά ανεξάρτητη και αυτοτελή Ευρώπη που θα είναι απαλλαγμένη από ξενοφοβικές και ακροδεξιές πρακτικές, που τώρα τελευταία αυξάνονται επικίνδυνα σε πολλά κράτη μέλη της.

Είναι ο μόνος τρόπος για να έρθει κάποιας μορφής σταθερότητα και ασφάλεια στο ευρωπαϊκό έδαφος, αφού πρώτα κάτι τύποι σαν τον Ορμπάν ή την Λεπέν χάσουν τα στηρίγματά τους από τη Ρωσία.