Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Κάθε χρόνο εκατ. άνθρωποι στην ΕΕ είναι θύματα εγκληματικών πράξεων. Το 2017 περίπου 15 εκατ. άτομα ήταν θύματα σοβαρών εγκλημάτων, όπως η ανθρωποκτονία, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών ή ή απαγωγή. Το μέγεθος της έμφυλης βίας στην ΕΕ είναι ανησυχητικό: μία στις τρεις γυναίκες (33%) έχει υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία μετά την ηλικία των 15 ετών.

Μόνο περίπου το ένα τρίτο των γυναικών που υφίστανται σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, κυρίως από τους συντρόφους τους ή στενούς συγγενείς τους, επικοινωνούν με τις αρχές. Κατά τη διάρκεια των περιοριστικών και απαγορευτικών μέτρων που επιβλήθηκαν στην κοινωνία λόγω της πανδημίας COVID-19 παρατηρήθηκε αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, των κυβερνοεγκλημάτων και των ρατσιστικών και ξενοφοβικών εγκλημάτων μίσους.

Μέριμνα για τα θύματα εγκληματικών πράξεων

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο ότι τα εγκλήματα δεν αναμένεται να παρουσιάσουν φθίνουσα πορεία, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης έχουν δυσκολέψει πολύ και τα πρότυπα που λανσάρονται, δημιουργούν τις βάσεις για περαιτέρω έκρηξη έκνομων πράξεων και εγκλημάτων, γίνεται επιτακτική η ανάγκη εξεύρεσης μιας φόρμουλας, πάνω στην οποία θα χαραχθούν επείγοντα σχέδια από κυβερνήσεις και Αρχές κατά όλης αυτής της έξαρσης της εγκληματικής βίας.

Πρώτη σκέψη και μέριμνα αποτελούν πλέον τα θύματα των εγκληματικών πράξεων. Για τον σκοπό αυτό, και για να εξασφαλιστεί πιο οριζόντια προσέγγιση όσον αφορά τα δικαιώματα των θυμάτων σε επίπεδο ΕΕ, η Κομισιόν θα δημιουργήσει πλατφόρμα για τα δικαιώματα των θυμάτων, στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι σχετικοί παράγοντες.

Εφαρμογή κανόνων στην εθνική νομοθεσία & νομοθετικές προτάσεις

Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ διαθέτει ισχυρό οπλοστάσιο σχετικών κανόνων, τα μέσα αυτά δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ελλιπή μεταφορά και/ή στην πλημμελή εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ στις εθνικές έννομες τάξεις. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να αξιολογεί τα μέσα της ΕΕ και τις πιθανές ελλείψεις τους και, αν χρειαστεί, θα υποβάλει έως το 2022 νομοθετικές προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων.

Σε εθνικό επίπεδο λοιπόν, τα κράτη - μέλη θα πρέπει να καταρτίσουν εθνικές στρατηγικές για τα δικαιώματα των θυμάτων. Ο συντονιστής της Επιτροπής για τα δικαιώματα των θυμάτων θα διασφαλίζει επίσης, τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα των διαφόρων δράσεων που σχετίζονται με την πολιτική για τα δικαιώματα των θυμάτων.

Αποζημίωση

Σε πολλά κράτη - μέλη, η πρόσβαση των θυμάτων σε αποζημίωση είναι δύσκολη. Στο πλαίσιο της στρατηγικής, η Κομισιόν θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί τη νομοθεσία της ΕΕ για την αποζημίωση, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής αποζημίωσης και της απόφασης- πλαισίου για την αμοιβαία αναγνώριση των χρηματικών ποινών. Αν χρειαστεί, η Επιτροπή θα προτείνει μέτρα για τη συμπλήρωση αυτού του πλαισίου έως το 2022.

Υπηρεσίες υποστήριξης

Η Επιτροπή τέλος, θα εξετάσει τη δυνατότητα περαιτέρω ενίσχυσης της προστασίας των θυμάτων με τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων για τη σωματική προστασία των θυμάτων.

Τα κράτη - μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης για τα πλέον ευάλωτα θύματα, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας Σπιτιών του Παιδιού, Οικογενειακών Εστιών και ασφαλών χώρων για άτομα ΛΟΑΤΚΙ+.