Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η χρησιμότητα της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας και της ποίησης είναι πολυτιμότερη από ποτέ τις εποχές αυτές όπου όλα έχουν ισοπεδωθεί σε τέτοιο βαθμό που ψάχνει κανείς στα τυφλά για γνώση, παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες είναι εξαντλητικές αλλά η σημασία τους αμφίβολη. Κάποτε οι άνθρωποι επικοινωνούσαν με τον λόγο. 

Τώρα ο λόγος χρησιμεύει για να τονίσει την διαχωριστική γραμμή, να υπογραμμίσει τα όρια που χωρίζουν τον καθένα από τους άλλους. Το ίδιο άτονες είναι και οι φωνές για ένα καλύτερο αύριο από την στιγμή που οι άνθρωποι έχουν εναποθέσει την τύχη τους σε επαγγελματίες του είδους.

Δεν απομένουν παρά ελάχιστα σχόλια για την σημερινή πραγματικότητα, αφού το να γνωρίζεις πολλά εκλαμβάνεται ως μειονέκτημα και το να φέρεσαι με φειδώ, εξηγείται ως δειλία. Μοιραία λοιπόν, η επιστροφή στη δημιουργία ή η επιδίωξή της στο μέλλον πρέπει να συνοδεύεται από προτεραιότητα σε όλα αυτά που καλλιεργούν το ανθρώπινο, αυτό το τόσο κουραστικό στοιχείο για όσους βιάζονται σε καθημερινή βάση.

Απαραίτητη η ενασχόληση με τα γράμματα και τις τέχνες, με κάθε τι που μπορεί να ξυπνήσει και να διεγείρει το συναίσθημα μέσα μας, από την στιγμή που οι εικόνες της τραγικότητας των συμβάντων είναι τόσο πολλές, αλλά η διείσδυση στην ουσία τους πενιχρή. Η ενασχόληση με την φιλοσοφία, την ποίηση και την λογοτεχνία είναι το μοναδικό όπλο στα χέρια των δραστήριων και ενεργών πολιτών. Είναι αυτά ακριβώς που ξυπνούν τα ένστικτα επικοινωνίας, αλλά πάνω απ' όλα την επιδίωξη της Παιδείας που τόσο λείπει.   

Για να εντρυφήσει, όμως, κανείς σε αυτό το επίπεδο την σημερινή εποχή, πρέπει πρώτα να απαλλαγεί από τον πληροφοριακό όγκο που προκαλεί κορεσμό και μετατρέπει το αξιόλογο σε ρουτίνα, λες και η εποχή έχει ανάγκη από αθρόα κατανάλωση του συνηθισμένου και ο κόσμος στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στα θεμέλια μιας θολής και στείρας επανάληψης.

Οδηγός λοιπόν, στο σήμερα είναι το παπαγάλισμα των στερεότυπων κλισέ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αδηφάγα κριτική του άλλου για τους τρόπους και τις συνήθειές του, η απαθής θέαση όσων συμβαίνουν δίπλα ή μπροστά μας, αλλά πάνω απ' όλα η κατηγοριοποίηση της γνώσης που παράγει εξειδίκευση και η εξαφάνιση του εγκυκλοπαιδισμού. 

Μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η διερεύνηση της φιλοσοφίας υπό αυτές τις συνθήκες, όπου κάποιοι υπέρμαχοι των μηχανιστικών θεωριών την θεωρούν ξεπερασμένη. Εξίσου σημαντική είναι και η ενασχόληση με την κλασική κυρίως λογοτεχνία και ποίηση, η εξοικείωση με όλα αυτά τα έργα που δημιουργήθηκαν δεκαετίες πριν και τους προηγούμενους αιώνες, όταν οι άνθρωποι αυτοσχεδίαζαν και ερμήνευαν διαισθητικά τον κόσμο. Επίμαχο σημείο τριβής αλλά και προσοχής η διανοητικοποίηση, που έλεγε και ο Μαξ Βέμπερ, στην προσπάθειά του να τονίσει την διαφορά με τον μηχανοποιημένο κόσμο. 

Ένας κόσμος που ειδικά σήμερα έχει διαβεί το κατώφλι της αυτοματοποίησης και αναμένει εναγωνίως την αποτελεσματικότητα της εμβάπτισης του εφήμερου και ασταθούς ως του κραταιού ίχνους αυτής ακριβώς της ακραιφνούς αποστασιοποίησης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής.

Ενασχολούμενος κάποιος με την φιλοσοφία, την λογοτεχνία και την ποίηση, επαναφέροντας ουσιαστικά με τον καλύτερο τρόπο την αξία της επικοινωνίας, προσφέρει μία αχτίδα φωτός και ανοίγει δειλά δειλά ένα παράθυρο στις ψυχρές σχέσεις των ανθρώπων. 

Πάνω απ' όλα, όμως, επαναφέρει χαμένες αξίες που θυσιάστηκαν στον βωμό της οικονομίστικης αντίληψης του κόσμου. Ένας κόσμος που δεν αντιδρά σε ερεθίσματα και που το μοναδικό του ερέθισμα είναι πότε θα κάνει διάλειμμα από το ακατάσχετο κυνήγι του κέρδους. 

Ανάχωμα σε αυτό είναι η ενασχόληση με όλα αυτά που δίνουν ουσία και νόημα στην σύντομη ζωή, συντελώντας καταλυτικά στην δημιουργική ερμηνεία του κόσμου.