Μπορεί άραγε, η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει ως διαμεσολαβητής ή να εμπλακεί ενεργά στην διένεξη μεταξύ Ρωσίας Ουκρανίας και την ίδια στιγμή να ισορροπήσει στο τεντωμένο σχοινί ως μέλος του ΝΑΤΟ από την μια και ως αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας από την άλλη;

Το ερώτημα πλανάται εδώ και αρκετό καιρό από την έναρξη της εν λόγω κρίσης και βασανίζει την ελληνική κυβέρνηση, με δεδομένο ότι στην χώρα υπάρχουν αμερικανικές βάσεις που ενδεχομένως χρησιμοποιηθούν για υποστήριξη των αμερικανικών και γενικότερα δυτικών δυνάμεων, αν αυτές εμπλακούν στρατιωτικά.

Μια πιθανή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις παραδοσιακά φιλικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας. Είναι μεγάλο το ενδεχόμενο συνεπώς να ενισχυθεί περαιτέρω από τους Ρώσους η Τουρκία, με δεδομένη την αμερικανική ενισχυτική και όχι μόνο στα λόγια ομπρέλα πάνω από την Ελλάδα.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα μας είναι μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ και το γεγονός ότι διατηρούμε πολύ καλές σχέσεις και με άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ, που έχουν ήδη, όμως, ανακοινώσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αυτό θα μπορούσε θεωρητικά να θέσει σε κίνδυνο το θετικό κλίμα στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Ωστόσο, υπάρχουν επαρκείς λόγοι που δεν δικαιολογούν τη διακύβευση αυτών των παραδοσιακά καλών σχέσεων. Με λίγα λόγια, η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, όμως ταυτόχρονα παραμένει και αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας.

Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι σχεδόν πριν από δύο χρόνια, όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην ελληνική πρωτεύουσα, η ρωσική πλευρά πήρε σαφή θέση για την Ελλάδα μετά την δήλωσή του ότι έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα σε δώδεκα ναυτικά μίλια.

Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα λόγω των προχθεσινών απειλητικών δηλώσεων του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου κατά της Ελλάδας και το καθεστώς στα νησιά, με δεδομένη την πάγια θέση της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίησή τους.

Πριν από λίγους μήνες, μετά από επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στο Σότσι, ο Λαβρόφ εξέφρασε μάλιστα και την στήριξη της Ρωσίας για επίλυση του Κυπριακού στη βάση μιας δικοινοτικής και διζωνικής ομοσπονδίας.

Στις 8 Δεκεμβρίου 2021, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ταξίδεψε επίσης, στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Τα θέματα της συζήτησης περιελάμβαναν τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ και ΝΑΤΟ, καθώς και τις γειτονικές σχέσεις μεταξύ των βαλκανικών κρατών και τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην περιοχή.

Συζητήθηκε επίσης, το Κυπριακό, η γενικότερη κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και οι τουρκικές προκλήσεις.

Έχει λοιπόν, η Ελλάδα από διαπραγματευτικής άποψης την ρώσικη υποστήριξη σε πολλά επίπεδα. Πώς θα ισορροπήσει στο τεντωμένο σχοινί που προανέφερα;

Ενόψει της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η ελληνική κυβέρνηση είναι προβληματισμένη ελπίζοντας ταυτόχρονα σε μία άμεση επίλυση της κρίσης. Στα πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα εργάζεται σταθερά για να βρει μια ειρηνική λύση, παρόλο που η χώρα μας θα το τονίσω και πάλι- είναι και μέλος του ΝΑΤΟ αλλά διατηρεί παράλληλα παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Ρωσία.

Μετά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη Όλαφ Σολτς, έγινε σαφές ότι η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα λοιπόν, δείχνει να παραμένει πιστή στις αποφάσεις που ελήφθησαν, όπως ανέφερε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Ωστόσο, η ελληνική πλευρά θεωρεί σημαντική τη διατήρηση καλών σχέσεων με την Ρωσία, όπως είπα, αλλά και τον συνεχή διάλογο μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας.

Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία θα πρέπει να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας με την ευρύτερη έννοια του όρου, τόνισε πρόσφατα ο  κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Η Ελλάδα υποστηρίζει την ευρωπαϊκή ενότητα και ταυτόχρονα προσπαθεί να κρατήσει ανοιχτή την επικοινωνία με τους Ρώσους. Υπερασπίζεται, όμως, τον σεβασμό στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Η στάση αυτή θα μπορούσε δυνητικά να επιφέρει εμπλοκή στις σχέσεις μας με τους Ρώσους και να δυσχεράνει την κατοπινή μας θέση μετά από μία πιθανή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας Ουκρανίας.  

Ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας ταξίδεψε πάντως στην Ουκρανία στα τέλη Ιανουαρίου και συναντήθηκε με εκπροσώπους των Ελλήνων που ζουν στην χώρα (Μαριούπολη), που ανέρχονται σε 100.000. Η επίσκεψη αυτή δείχνει την σοβαρή ανησυχία της ελληνικής πλευράς για το ελληνικό στοιχείο.

Την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου, ο Δένδιας θα μεταβεί στη Μόσχα μετά από πρόσκληση του Ρώσου ομολόγου του Σεργκέι Λαβρόφ. Τι μπορεί να περιμένει κανείς από αυτή την επίσκεψη; Όχι και πολλά πράγματα πέραν της διαβεβαίωσης πως η Ελλάδα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εχθρός της Ρωσίας.

Μάλλον θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα για αποκλιμάκωση και επίλυση της υπάρχουσας κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Άλλωστε, εάν η κρίση κλιμακωθεί, παραμένει απορίας άξιο πώς η Ελλάδα θα μπορούσε τόσο να τηρήσει τις δεσμεύσεις της προς τη Δύση, όσο και να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία.

Επίμαχο ζήτημα παραμένει το γεγονός ότι η χώρα μας έχει παράσχει στους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ διευκολύνσεις για τη μεταφορά στρατιωτικού υλικού και ενόπλων δυνάμεων στην Ουκρανία μέσω του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης.

Ο Αμερικανός Πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ τόνισε μάλιστα ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη μεταφορά στρατιωτικού υλικού στα Βαλκάνια.

Η Ρωσία δείχνει δυσαρεστημένη γι' αυτό και ο Λαβρόφ χαρακτήρισε προσεκτικά αυτή την διευκόλυνση, υποστηρίζοντας ότι οι Αμερικανοί με αυτό τον τρόπο απειλούν την ασφάλεια της Ρωσίας

Πρέπει επίσης, να ληφθεί υπόψη και ο προγραμματισμένος τερματικός σταθμός φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ο οποίος θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και θα κάνει την περιοχή πιο ανεξάρτητη από τον προμηθευτή φυσικού αερίου της Ρωσίας.

«Καταλαβαίνω ότι η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, εμπιστευόμαστε τους φίλους μας Έλληνες και πιστεύουμε ότι η χώρα τους δεν θα συναινέσει σε πιθανές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και δεν θα δεχτεί να κάνει αυτό που θέλουν να κάνουν η ΕΕ και οι ΗΠΑ στην κρίση της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών πριν από ένα μήνα.

Θα ρισκάρει λοιπόν, σε μία πιθανή διένεξη η χώρα μας την επιδείνωση των σχέσεών της με την Ρωσία, επιλέγοντας τις κυρώσεις ή θα αυτομολήσει από την τακτική των ΗΠΑ και της ΕΕ; Είναι πραγματικά πολύ δύσκολη η θέση της χώρας και δεν ξέρω αν στην περίπτωση αυτή θα χρειαζόταν μία διακομματική αντιμετώπιση της ομολογουμένως πολύ σοβαρής κρίσης που ταλανίζει την Ευρώπη στο σύνολό της.

Ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα Αντρέι Μάσλοφ, από την πλευρά του, τόνισε πριν από τρεις ημέρες στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων «Novosti» ότι ο υπεύθυνος εταίρος Ελλάδα επιδιώκει σταθερά πολύπλευρη και πολυεπίπεδη συνεργασία με τη Ρωσία.

Οι Αμερικανοί μιλούν ανοιχτά για την Σούδα και την Αλεξανδρούπολη ως ορμητήρια για παροχή στρατιωτικού υλικού. Είμαστε, βλέπετε, στο ΝΑΤΟ και οι δεσμεύσεις είναι δεσμεύσεις.

Τα γεγονότα τρέχουν και μαζί με αυτά μεγαλώνει και η ανησυχία. Αλλά πάνω απ' όλα τι θα γίνει σε περίπτωση που η Ελλάδα διαλέξει τελικά μόνο ένα στρατόπεδο στην εν λόγω διένεξη και επικείμενη στρατιωτική σύγκρουση.