Παρασκήνιο

Της Κύρας Αδάμ

Το Σάββατο 14 Ιανουαρίου ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Α. Μπλίνκεν και το φιλότουρκο επιτελείο του Στέιτ  Ντιπάρτμεντ έβαλε στο γραφείο του προέδρου Τζο Μπάιντεν για άμεση υπογραφή το κείμενο προς το Κογκρέσο, για την προώθηση αγοράς 20 αεροσκαφών F-35 προς την Ελλάδα και ταυτόχρονα την αναβάθμιση των  80 παλαιών τουρκικών F-16, αλλά και την πώληση 40 νέων F -16 VIBER.

Ο T. Μπάιντεν, ο A. Μπλίνκεν και το φιλότουρκο Στέιτ Ντιπάρτμεντ  σκοπίμως τύλιξαν σε μια κόλλα χαρτί δύο διαφορετικά θέματα, το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης να αγοράσει F-35 (που θα ακολουθήσει άλλη γραφειοκρατική διαδικασία) και την αναβάθμιση 80 και πώληση 40 νέων F-16 στην Τουρκία που εμποδίζονται μέχρι τώρα από το Κογκρέσο, που απαιτεί να σταματήσει η επιθετική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και τις υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών σε ελληνικά νησιά. Με την εμφανή πρόθεση να  αποφασιστουν και τα δύο θέματα μαζί ή κανένα από τα δύο.

Επιπροσθέτως Λευκός Οίκος και Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιχειρούν τώρα να μετατοπίσουν το «κέντρο βάρους» της τελικής απόφασης για τα τουρκικά F16, από το θέμα της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο, προς την τελική άρση του βέτο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ για την ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας.

Η σχετική συζήτηση στο Κογκρέσο θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα μήνα, με πρωταγωνιστή τον Προέδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος εμμένει στο βέτο του για τα τουρκικά F-16 αν η Τουρκία δεν δεσμευθεί να σταματήσει την επιθετική συμπεριφορά της στο Αιγαίο.

Είναι προφανές ότι η απόκτηση από την Τουρκία ειδικά των 40 νέων αεροσκαφών F-16 VIBER θα αλλάξει εκ νέου την ισορροπία στο Αιγαίο, καθώς αυτή την περίοδο η ελληνική ΠΑ είναι ιδιαιτέρως αναβαθμισμένη όχι μόνον σε υλικό, με τα γαλλικά ΡΑΦΑΛ, αλλά και στις επιχειρησιακές τακτικές που ακολουθεί στο Αιγαίο. Η έγκριση πώλησης των 20 F-35 στην Ελλάδα αναμφισβήτητα θα ενισχύσει την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας, η οποία έχει αποκλειστεί από τα F-35 από την κυβέρνηση Τραμπ και αυτό είναι βαριά τιμωρία, δύσκολα ανατρέψιμη.

Ωστόσο, τα ελληνικά F-35 αν και εφόσον αποκτηθούν από την Ελλάδα, θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος τουλάχιστον 6 έτη- έως ότου καταστούν επιχειρησιακά έτοιμα (εκπαίδευση προσωπικό, εγκαταστάσεις κλπ) να πετάξουν στο Αιγαίο.

Η τελική απόφαση ανήκει στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος σε τελική ανάλυση έχει στα χέρια του τη δύναμη του προεδρικού Διατάγματος, που θα ξεπεράσει όλες τις πιθανές αντιρρήσεις του Κογκρέσου. Σε μια τέτοια περίπτωση ο Τ. Μπάιντεν, στην έναρξη του δευτέρου μισού της θητείας του, θα έρθει σε διένεξη, αν όχι σοβαρή τριβή, με μέλη του Κογκρέσου και της Γερουσίας, κάτι που δεν ευνοεί την συνολική πολιτική του (πχ οικονομική ύφεση, Ουκρανία κλπ.). Η απελευθέρωση τώρα των αμερικάνικων F-16 στην Τουρκία θα αποτελέσει μια ουσιαστική ένεση στη δημοτικότητα του T. Ερντογάν στις εκλογές, με άλλα λόγια η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πριμοδοτήσει τον Τ. Ερντογάν, ενώ θα δημιουργήσει κάποια προβλήματα από την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, που και αυτή βρίσκεται σε κρίσιμη προεκλογική περίοδο.

Η πρόσφατη έκθεση της «Υπηρεσίας Έρευνας του Κογκρέσου» για τις αμερικανο/τουρκικες σχέσεις, που δόθηκε προσφάτως στη δημοσιότητα, λίγα περιθώρια αφήνει αμφισβήτησης της επιθυμίας Μπάιντεν- Μπλίνκεν να δώσουν στην Τουρκία τα F-16. Η Έκθεση επιχειρεί να υποβαθμίσει όσο μπορεί την θέση και το Βέτο Μενέντεζ, ισχυριζόμενη ότι η θέση Μενέντεζ «δεν είναι νομικά δεμένη». Αντιθέτως, επιχειρεί να «διαφημίσει» την συνεισφορά της Τουρκίας στη συμφωνία μεταφοράς σιτηρών μέσω Βοσπόρου από την Ουκρανία.