Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Το 2015 έχει ανακηρυχθεί «Ευρωπαϊκό Έτος για την Ανάπτυξη». Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει μάλιστα συμβάλει καθοριστικά στην κατάλληλη προβολή ανά την Ευρώπη αυτού του ορόσημου για τα αναπτυξιακά ζητήματα σε επίπεδο ΕΕ και ΟΗΕ. Γενικότερος στόχος του 2015, έτους για την Ανάπτυξη, είναι να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση και στη συμμετοχή περισσότερων Ευρωπαίων και δη νέων σε αναπτυξιακές δραστηριότητες με έμφαση στην αλληλεγγύη και την αποκατάσταση της δικαιοσύνης παγκοσμίως, στα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και στην ενίσχυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία. Επίσης, το ζητούμενο είναι και η συμμετοχή των πολιτών στον καθορισμό του θεματολογίου μετά το 2015. Πώς, όμως, θα γίνουν όλα αυτά, όταν τα ανθρώπινα δικαιώματα -ειδικά των μεταναστών και προσφύγων- καταπατούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Πώς και με ποιο τρόπο θα ενισχυθεί η θέση των γυναικών στην κοινωνία, όταν ακόμη οι άνδρες κάνουν το γενικό κουμάντο και ο υποβιβασμός της γυναίκας δεν έχει όρια; Πώς θα ρυθμιστεί επίσης το τεράστιο πρόβλημα ανεργίας των νέων και τα φτηνά μεροκάματα ειδικά στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου; Το παρατηρητήριο της αγοράς εργασίας της ΕΟΚΕ πραγματοποίησε μελέτη στην Ελλάδα, την Κροατία, την Ιταλία, την Αυστρία, τη Σλοβακία και τη Φινλανδία σχετικά με την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ για την απασχόληση των νέων σε αυτές τις χώρες. Αν και η κατάσταση διαφέρει σημαντικά από τη μία χώρα στην άλλη, με την ανεργία των νέων να κυμαίνεται από το 58,3% στην Ελλάδα έως το 9,2% στην Αυστρία, η μελέτη αναδεικνύει κοινές λύσεις για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι λύσεις αυτές όμως, μπορούν να έχουν κάποια τύχη; Τα ποσοστά ανεργίας των νέων ηλικίας 15-24 ετών ήταν πάντοτε υψηλότερα από ό,τι στην ηλικιακή ομάδα 24-65 ετών, αλλά η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση έχει πλήξει δριμύτατα τους νέους που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία, παραδέχεται η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Ενώ τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων ήταν διπλάσιο του ποσοστού ανεργίας του συνολικού πληθυσμού έως το τέλος του 2008, το ποσοστό αυτό ήταν 2,6 φορές υψηλότερο έως το τέλος του 2012. Στο μεταξύ βέβαια, η παρατεταμένη κρίση οδηγεί τους νέους στη μετανάστευση από χώρες όπως Ελλάδα και Ισπανία. Το έτος 2015 όμως, παραμένει στα χαρτιά ως έτος ανάπτυξης, παρά το γεγονός της ανεργίας και της υποαπασχόλησης. Αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις από τη μια να αξιώνουν θυσίες για την εν λόγω αναπτυξιακή διαδικασία και από την άλλη οι πολίτες να μην γνωρίζουν προς τα πού κατευθύνονται μετά τις αλλεπάλληλες περικοπές και τη συνεχιζόμενη λιτότητα. Ανάπτυξη, όμως, πώς θα έλθει, όταν τα νοικοκυριά σε όλη σχεδόν την Ευρώπη καλούνται να ανταπεξέλθουν σε σκληρές συνθήκες διαβίωσης; Για να μην μιλάμε συνεχώς για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, λες και οι υπόλοιπες ευημερούν, αρκεί να πούμε ότι η μεν Γαλλία βρίσκεται στα πρόθυρα σοβαρής οικονομικής κρίσης, η Ιταλία παλεύει με νύχια και με δόντια να ξεφύγει από αυτήν, ενώ και ο ίδιος ο ρυθμιστής των οικονομικών εξελίξεων στην ευρωζώνη, η Γερμανία, βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της ανεργίας. Με λίγα λόγια, για ποια ανάπτυξη μιλάμε, όταν δουλειές δεν υπάρχουν, τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται (δέστε τι συνέβη πριν από λίγες ημέρες σε κέντρο κράτησης προσφύγων στη Γερμανία), ο κοινωνικός εκφασισμός προχωρά με ασύλληπτους ρυθμούς και με ολοένα και περισσότερα ακροδεξιά κόμματα να κάνουν το ευρωπαϊκό τους ντεμπούτο, ενώ η θέση της γυναίκας υποβαθμίζεται συστηματικά; Το όνειρο για μια ανεπτυγμένη Ευρώπη το 2015, για μια πολυπολιτισμική και δημοκρατική Ευρώπη, μάλλον θα παραμείνει όνειρο. Καλές οι προοπτικές και τα σχέδια, καλές και οι ελπίδες για το διαφορετικό σε μια ομοσπονδοποιημένη Ευρώπη, που ονειρεύτηκε και ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, η πραγματικότητα, όμως, είναι τελείως διαφορετική. Πιθανά τα βήματα να γίνουν αργότερα. Ίσως αυτό που ήθελαν να γίνει, ήταν να το προλογίζουν από το 2015. Σε καμία περίπτωση όμως, το έτος αυτό δεν αντιστοιχεί σε αναπτυξιακή διαδικασία. Η Ευρώπη χρειάζεται πολλά ακόμη για να σταθεί στα πόδια της, για να αντιμετωπίσει τα πολυσύνθετα προβλήματά της. Πάνω απ' όλα, όμως, χρειάζεται να ξεφύγει συνολικά από την κρίση και να εξισορροπήσει. Κάθε άλλη σκέψη δεν είναι παρά ουτοπική.