Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου μια ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, η οποία θα ορίζει κοινές απαιτήσεις σε θέματα προσβασιμότητας για ορισμένα βασικά προϊόντα και υπηρεσίες, απαιτήσεις που θα βοηθήσουν άτομα με αναπηρίες σε επίπεδο ΕΕ να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία.

Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που καλύπτονται έχουν επιλεγεί προσεκτικά σε διαβούλευση με τους πολίτες και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και τις επιχειρήσεις. Περιλαμβάνουν τα μηχανήματα αυτόματης συναλλαγής (ΑΤΜ) και τις τραπεζικές υπηρεσίες, τους προσωπικούς υπολογιστές, τα τηλέφωνα και τον τηλεοπτικό εξοπλισμό, την τηλεφωνία και τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες, τις μεταφορές, τα ηλεκτρονικά βιβλία και το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Στη χώρα μας η εφαρμογή της εν λόγω ευρωπαϊκής πράξης για την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά τα άτομα αυτά, με δεδομένα τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους. Θα μου πείτε: εδώ δεν έχουν εφαρμοστεί στοιχειώδεις κανόνες και δεν λαμβάνεται η αυτονόητη πρόνοια για τα ΑΜΕΑ, θα εφαρμόσουν τέτοιες καινοτομίες; Και όμως, στο τέλος κάποιοι από τους ιθύνοντες θα αναγκαστούν να το πράξουν. Ας δούμε, όμως, σε τι αναμένεται να βοηθήσει η εν λόγω ευρωπαϊκή πράξη, για τη διευκόλυνση της προσβασιμότητας.

Η πρόταση οδηγίας, λοιπόν, στοχεύει να βελτιώσει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις να παρέχουν διασυνοριακά προσβάσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Οι κοινές απαιτήσεις σε θέματα προσβασιμότητας θα εφαρμόζονται επίσης στο πλαίσιο των κανόνων της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων, καθώς και για τη χρήση χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ. Η πρωτοβουλία θα προωθήσει την καινοτομία και θα αυξήσει την προσφορά προσβάσιμων προϊόντων και υπηρεσιών για τα εκατομμύρια άτομα με αναπηρίες στην ΕΕ.

Από 80 εκ. σε 120 εκ. τα ΑΜΕΑ μέχρι το 2020

Περίπου 80 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ υποφέρουν από αναπηρία σε κάποιον βαθμό. Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 120 εκατομμύρια έως το 2020. Η προσβασιμότητα αποτελεί βασική προϋπόθεση για ισότιμη συμμετοχή και ενεργό ρόλο στην κοινωνία. Και μπορεί να συμβάλει σε μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία περιέχει υποχρεώσεις προσβασιμότητας. Απαιτεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, όπως η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης νομοθεσίας για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας. Χωρίς δράση εκ μέρους της ΕΕ, κάθε χώρα της ΕΕ θα συνεχίσει να αναπτύσσει διαφορετικούς νόμους για την υλοποίηση των υποχρεώσεών της, με αποτέλεσμα τον όλο και μεγαλύτερο κατακερματισμό της αγοράς της ΕΕ. Η δράση της ΕΕ μπορεί να προλάβει τον κατακερματισμό αυτό και να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις. Μπορεί να μειώσει το κόστος των προσβάσιμων προϊόντων και υπηρεσιών και να έχει θετικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς του δημοσίου σε μακροπρόθεσμη βάση, με τη μείωση της εξάρτησης των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία.

Ιστορικό κύρωσης της Σύμβασης

Το 2011, η ΕΕ επικύρωσε τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (UNCRPD). Η σύμβαση αυτή αντιμετωπίζει την αναπηρία ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι από ιατρική ή φιλανθρωπική άποψη. Καλύπτει τα ατομικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, καθώς και ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής: από τη δικαιοσύνη ως τις μεταφορές, από την απασχόληση ως την τεχνολογία πληροφοριών και ούτω καθεξής. Στο άρθρο 9 της Σύμβασης αναφέρονται οι υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων κρατών όσον αφορά την προσβασιμότητα, ώστε να εξασφαλιστεί στα άτομα με αναπηρίες πρόσβαση επί ίσοις όροις με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

Όλα τα κράτη μέλη έχουν υπογράψει τη Σύμβαση και 25 την έχουν επικυρώσει. Η Φινλανδία, η Ιρλανδία και οι Κάτω Χώρες προετοιμάζουν την επικύρωση. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ, καθώς και τα κράτη μέλη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της, έχουν δεσμευτεί να τηρούν και να προστατεύουν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες όπως κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους.