«Φονικό κοκτέιλ»

Του Τζέιμς Μ. Κέιν

Εκδόσεις «Μίνωας»

Ο Τζέιμς Μ. Κέιν έγραψε παροιμιωδώς κλασική αστυνομική λογοτεχνία, στις φράσεις της οποίας συναρμολογήθηκαν με επιμέλεια όλες οι αισθητικές παράμετροι και οι θεματικές του hard boiled. Σκληροτράχηλοι άντρες και επικίνδυνα θηλυκά πιασμένοι στα δίχτυα μιας αναπόδραστης κακής μοίρας, έρμαια των κοινωνικοπολιτικών περιπλοκών που σφραγίζουν την Αμερική της περιόδου από τη Μεγάλη Ύφεση και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έως τον μακαρθισμό. Όλα αυτά υπό το διαχρονικά ατμοσφαιρικό ταμπλό βιβάν του νουάρ, με το ασπρόμαυρο του υψηλού κοντράστ, τις σκιές, τις σιλουέτες και τις μελοδραματικές αποχρώσεις του σκοταδιού.

Προπάντων υπήρξε ένας ψυχογράφος με απίστευτη διαύγεια σκέψης, που περιέγραψε το ύφος του ως εξής στην εισαγωγή της «Διπλής αποζημίωσης»: «Δεν κάνω την παραμικρή προσπάθεια να δείξω σκληρός, ή hardboiled, ή μακάβριος ή οτιδήποτε άλλο μου προσάπτουν. Προσπαθώ απλά να γράψω όπως θα έγραφε ο ίδιος ο χαρακτήρας, και δεν ξεχνώ ποτέ ότι ο μέσος άνθρωπος, ο άνθρωπος από τα χωράφια, από τους δρόμους, τα μπαρ, τα γραφεία, ακόμη και από τους υπονόμους αυτής της χώρας, διαθέτει μια ευφράδεια λόγου που ξεπερνά οτιδήποτε θα μπορούσα να επινοήσω, και αν επενδύσω σε αυτή την κληρονομιά, στα στάνταρ της αμερικανικής ενδοχώρας, θα αποκτήσω ένα μάξιμουμ αποτελέσματος με πολύ μικρή προσπάθεια». Με τα υλικά αυτά κατέθεσε το αρχετυπικό, άφατα εθιστικό είδος μυστηρίου που μας έκανε μανιώδεις του αστυνομικού εξαρχής. Όλοι όσοι ακολούθησαν τον Κέιν, τον Τσάντλερ ή τον Χάμετ, υποχρεωτικά ανακυκλώνουν τα απομεινάρια των πιονέρων του νουάρ.

Το «Φονικό κοκτέιλ» κυκλοφορεί στη σειρά κλασικά νουάρ των εκδόσεων Μίνωας και αποτελεί ιδιότυπη περίπτωση στην πλούσια βιβλιογραφία του συγγραφέα. Ένα είδος δικού του «Μόμπι Ντικ», ο Τζέιμς Μ. Κέιν αναμετρήθηκε με την ιστορία στα τελευταία χρόνια της ωριμότητάς του και δοκίμασε πολλαπλές εκδοχές της έως τον θάνατό του το 1977. Ο επιμελητής Τσαρλς Άρνταϊ αναζήτησε τα χειρόγραφα στις διαφορετικές μορφές τους και κατέληξε στο οριστικό αυτό κείμενο, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2012. Έτσι, μέσα από τα χέρια των ιστοριοδιφών του αστυνομικού, φτάνει ως εμάς μια καινούργια τοπιογραφία ενός κλασικού εκφραστή του αστυνομικού.

 

«Η τέταρτη πόρτα»

Του Paul Halter

Μετάφραση: Τατιάνα Γαλάτουλα

Εκδόσεις «Διόπτρα»

Τι συμβαίνει στην οικία των Ντάρνλι; Μέσα από την τελευταία πόρτα της σοφίτας, που είναι ανοιχτή, διακρίνεται μια λάμψη περίεργη, καθηλωτική, που φωτίζει τα λευκά πορσελάνινα πόμολα στις άλλες τρεις πόρτες. Κάποιοι ακούν μυστηριώδεις ήχους βημάτων... Όλοι πιστεύουν ότι το δωμάτιο είναι στοιχειωμένο από το πνεύμα της Έλενορ Ντάρνλι, που πριν από χρόνια βρήκε εκεί τραγικό θάνατο.

Οι Λάτιμερ δεν διστάζουν να εγκατασταθούν στο σπίτι των Ντάρνλι. Η Άλις Λάτιμερ, μέντιουμ, επιδιώκει να επικοινωνήσει με το πνεύμα της Έλενορ, που φαίνεται ότι διψά για εκδίκηση. Ο σύζυγός της, ο Πάτρικ Λάτιμερ, δέχεται να περάσει μια νύχτα στο δωμάτιο, για να αποδείξει ότι δεν είναι στοιχειωμένο.

Η πόρτα κλείνει πίσω του και σφραγίζεται με βουλοκέρι. Όταν, όμως, ανοίγει, εντοπίζεται εκεί το πτώμα ενός άλλου άντρα.

Οι σφραγίδες είναι άθικτες· η πόρτα δεν έχει παραβιαστεί. Πού είναι ο Πάτρικ; Σε ποιον ανήκει το πτώμα που κείτεται στο πάτωμα;

Ένας άντρας πυροβολείται θανάσιμα στο γειτονικό σπίτι των Ουάιτ. Ο δολοφόνος φαίνεται ότι έχει διαφύγει, ωστόσο το απάτητο χιόνι τριγύρω δεν αφήνει καμία αμφιβολία...

Ο επιθεωρητής Ντρου αναλαμβάνει να διαλευκάνει το μυστήριο. Ποιοι είναι οι δράστες; Πώς σχεδίασαν τις επιθέσεις τους; Και με ποιον τρόπο συνδέεται ο θρύλος του μάγου Χουντίνι με αυτή την ανεξήγητη ιστορία;

 

«Το ευαγγέλιο των δολοφόνων»

Του Blake Adam

Εκδόσεις «Διόπτρα»

Τιμή: 8,90 ευρώ

Τα ίχνη μιας σειράς περίεργων θανάτων οδηγούν τον πρώην μισθοφόρο Λίο Τίλμαν και τη φιλόδοξη αστυνομικό Χήδερ Κένεντι στα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας και στο θανάσιμο Ευαγγέλιο που είναι κρυμμένο μέσα τους. Σύντομα, ο Τίλμαν και η Κένεντι θα μπουν στο στόχαστρο αδίστακτων δολοφόνων, που όταν έρχεται η ώρα να σκοτώσουν, τα μάτια τους δακρύζουν αίμα. Τούτοι οι «Έκπτωτοι Άγγελοι», θρησκευτικοί εξτρεμιστές από τις πρωτοχριστιανικές σέχτες, θα κάνουν τα πάντα για να μη διαρρεύσει το συνταρακτικό μυστικό των Χειρογράφων, το μυστικό που έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο. Το μυστικό που κρύβει την αλήθεια πίσω από το θάνατο του Ιησού. Μεταφέροντάς μας από την έρημο της Αριζόνα κι ένα φριχτό αεροπορικό δυστύχημα, στη σκηνή μιας βάναυσης δολοφονίας σε ένα πανεπιστήμιο του Λονδίνου, κι από εκεί σε μια μυστηριώδη πόλη στο Μεξικό, το "Ευαγγέλιο των δολοφόνων" αποδεικνύεται το πιο συγκλονιστικό συνωμοσιολογικό θρίλερ από την εποχή του "Κώδικα Ντα Βίντσι".

 

«Ο Πρόεδρος αγνοείται»

Tων Bill Clinton James Patterson

Εκδόσεις «Ωκεανίδα»

Τιμή:17,50 ευρώ

Μ' ένα καθηλωτικό θρίλερ βγαλμένο απευθείας από τα άδυτα του Λευκού Οίκου, οι Εκδόσεις Ωκεανίδα συνεχίζουν με μια ακόμη μεγάλη επιτυχία!

Ο αριστοτέχνης συγγραφέας των θρίλερ και των τεράστιων αστυνομικών επιτυχιών James Patterson και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Bill Clinton, ενώνουν τις δυνάμεις τους και προσφέρουν στο κοινό ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα.

Ο Πρόεδρος αγνοείται είναι ένα βιβλίο που ακροβατεί ανάμεσα στο πολιτικό θρίλερ, τον κυβερνοπόλεμο, την κατασκοπεία και τα επικίνδυνα μυστικά που μόνο ένας πρόεδρος γνωρίζει...

Ίντριγκα, δράση, ανατροπές και προδοσίες σ' ένα παιχνίδι εξουσίας, όπου κανείς δεν είναι αυτός που δείχνει. Ούτε καν ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ!

Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφόρησε στις αρχές του καλοκαιριού από τους εκδοτικούς ομίλους Hachette Book Group και Penguin Random House, σκαρφάλωσε από την πρώτη στιγμή στις λίστες των best seller στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στη Βρετανία. Στην Ελλάδα θα κυκλοφορήσει τέλος Σεπτεμβρίου.

 

«Αληθινοί και ονειροπόλοι»

Του Γιαν. Γρηγοράκη

Εκδόσεις «Κέδρος»

Τιμή: 16,60 ευρώ

Αν όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή, όπως είπε ο Σαίξπηρ, ποιος είναι, αλήθεια, ο σκηνοθέτης της ανθρώπινης μοίρας; Κι από πού μας παρατηρεί, από τα βάθη των ονείρων μας;

Μακρινό πλάνο - αποσπασματική μνήμη: Μέσα δεκαετίας του 1920. Ο αμπελουργός Λέων Αληθινός, έχει ένα όραμα ζωής. Να φτιάξει ένα οινοποιείο στη Μαντίνεια της Αρκαδίας. Η οικονομική κρίση όμως, του 1929 βάζει φρένο στα σχέδιά του. Ο γιος του Άγγελος θα θελήσει να πραγματοποιήσει το όραμα του πατέρα του, αλλά ξεσπά ο πόλεμος και ακολουθεί η περίοδος της Κατοχής.

Μεσαίο πλάνο - μακρινή μνήμη: Ο εγγονός του Λέοντα, Διόνυσος, είναι αυτός που θα υλοποιήσει το όνειρο της οικογένειας ύστερα από πενήντα χρόνια. Το κτήμα Διόνυσος Αληθινός γνωρίζει διεθνή αναγνώριση.

Κοντινό πλάνο - καθαρή μνήμη: Αρχές του 21ου αιώνα η επιχείρηση καταρρέει από αστάθμητους παράγοντες. Οι τελευταίοι απόγονοι της οικογένειας φαντάζουν χαμένοι μέσα στα προσωπικά τους αδιέξοδα. Ενώ ο Διόνυσος ζει τις τελευταίες αναλαμπές της ζωής του, εμφανίζεται στην περιοχή ο Κάρλο, που κάνει μεταπτυχιακό στην Ιστορία. Αναζητά μαρτυρίες για Ιταλούς στρατιώτες που πολέμησαν στα βουνά της Αρκαδίας στο πλευρό της Αντίστασης, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβρη του 1943. Η αναζήτησή του διασταυρώνεται με την οικογένεια Αληθινού.

Ένα μυθιστόρημα που διαπερνά τον άνθρωπο μέχρι τα βάθη της ύπαρξής του, όπου γεννιέται ο προσωπικός του χρόνος -το φύλο και η ταυτότητά του- αλλά και η μοίρα του, που παρασύρεται από τα γυρίσματα της Ιστορίας.

 

«Ποτέ πια μόνος»

Του Caryl Ferey

Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ

Εκδόσεις «Άγρα»

Τιμή : 15,50 Ευρώ

Είναι οι πρώτες διακοπές του Μακ Κας με τη δεκατριάχρονη κόρη του Αλίς, για την ύπαρξη της οποίας έμαθε μόλις πρόσφατα και αναπάντεχα. Ο πρώην αστυνομικός, μονόφθαλμος και στριφνός, χωρίς ψευδαισθήσεις, απροσποίητος και συνειδητά αυτοκαταστροφικός, εκμεταλλεύεται την περίσταση για να μάθει έστω και αργά τί σημαίνει να είναι πατέρας. Και, παρά την καλή του θέληση, είναι σαφές ότι έχει μια πολύ προσωπική προσέγγιση στην ευθύνη αυτή.

Τα πράγματα γίνονται χειρότερα, όταν το παλιό λαγωνικό μαθαίνει για το θάνατο του καλού του φίλου Μάρκο, δικηγόρου και έμπειρου ιστιοπλόου, που χτυπήθηκε από φορτηγό πλοίο, ενώ έπλεε στα ανοιχτά της θάλασσας. Για τον Μακ Κας, είναι αδιανόητο ο φίλος του να έκανε κάποιο λάθος πλοήγησης. Πώς, όμως, να συνδυάσει τις οικογενειακές διακοπές με την Αλίς και την εξιχνίαση του φριχτού θανάτου του φίλου του;

Αγανακτισμένος από τη συλλογική αδράνεια στο δράμα των προσφύγων και των μεταναστών, ο Μάρκο προσπάθησε να ταράξει τα νερά με τα μέσα που διέθετε, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει την εξαφάνισή του στη θάλασσα. Και ενώ ο Μακ Κας αδιαφορεί παντελώς για τους ανθρωπιστικούς σκοπούς του φίλου του, αποκαλύπτεται ότι και η πρώην σύζυγός του έχει εξαφανιστεί, και εκείνος θα ορμήσει ενάντια σε όλους και σε όλα, έχοντας μοναδικό κανόνα το «ρίχνω τη βολή για το σπάσιμο' και κάποια άκρη θα βγει». Όλα είναι ιδωμένα μέσα από το πρίσμα του μηδενισμού του Μακ Κας. Κι όμως: Θα βρει ένα νόημα στη ζωή του, και μάλιστα ένα είδος ευτυχίας, με τον δικό του τρόπο. Η έρευνά του θα τον οδηγήσει στην Αθήνα, τον Πειραιά και την Αστυπάλαια, όπου και θα δοθεί η λύση.

Ο Καρύλ Φερέ επιχειρεί να περιγράψει την πραγματικότητα μιας βαλτωμένης από την κρίση Ελλάδας.

 

«Μενορά - Το θαμμένο κηροπήγιο»

Του Stefan Zweig

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

Εκδόσεις «Άγρα»

Τιμή : 12,00 Ευρώ

Η υπόθεσή του εμπνέεται από τον εβραϊκό θρύλο της επτάφωτης λυχνίας. Διηγείται την περιπέτεια της μενορά στο Ναό του Σολομώντα, την αρπαγή της από τον Τίτο, την κλοπή της στη Ρώμη από τους Βανδάλους και την ανάκτησή της από τους στρατιώτες του Ιουστινιανού με τον στρατηγό Βελισάριο.

Ένα αγόρι, νεαρός Εβραίος, αυτόπτης μάρτυρας της λεηλασίας της Ρώμης το 455 και της κλοπής της λυχνίας, έζησε ως τα βαθιά γεράματα και πήγε στο Βυζάντιο για να πάρει πίσω από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό την ιερή μενορά.

Με βάση την ιστορία της, ο Τσβάιχ δημιουργεί ένα δυνατό δράμα, με υπέροχες αναφορές στην παρηκμασμένη Ρώμη, στο οποίο ο εβραϊκός θρύλος γίνεται μυθιστορηματικός χωρίς να χάνει τη συμβολική του δύναμη: τον αιώνιο πόνο και την αιώνια ελπίδα του εβραϊκού λαού.

 

                                               ==========

 

 

«Μυτιληνιά Σύμμικτα»

Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας

Τόμος εικοστός

Του Κώστα Γ. Μίσσιου

Το διάβασα με προσοχή και ιδιαίτερη συγκίνηση. Για μια φορά ακόμα, θαύμασα την άοκνη και ανεξάντλητη προσπάθεια του συγγραφέα, να εξερευνήσει και να φέρει στο φως της πένας του πολλές άγνωστες και ξεχωριστές πτυχές της Ιστορίας της Λεσβιακής Γραμματείας. Ακόμα, ο εμπλουτισμός του βιβλίου με φωτογραφίες των προσώπων εκείνης της παλιάς εποχής, με υπέροχες εικόνες τοπίων της Λέσβου, με δημοσιεύσεις διηγημάτων, με παιδικές ιστορίες, με διασκεδαστικά ανέκδοτα και άλλα πολλά, κάνουν το βιβλίο εξαιρετικά ενδιαφέρον και καλοδεχούμενο, αφού με περιεκτική απλότητα και ξεχωριστή «φωνή», ταξιδεύει τον αναγνώστη πολλά χρόνια πίσω και τον βοηθά να γνωρίσει πολλά και σπουδαία συμβάντα που αγνοούσε, όπως για την περίοδο από 9 Μαρτίου 1835 έως 31 Δεκεμβρίου 1888. Βέβαια, για να γίνει αυτό εφικτό, χρειάστηκε να «αλιεύσει» και να συγκεντρώσει ο συγγραφέας, με εξαιρετική προσπάθεια, μεγάλο πλήθος στοιχείων από εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας («Σμύρνη», «Ανατολή», «Μνημοσύνη») και άλλα. Επίσης, μαθαίνουμε τους Μυτιληνιούς, αλλά και αυτούς που έμεναν στη Μυτιλήνη και συνεργάστηκαν με τα νεανικά περιοδικά, όπως ήταν η  «Διάπλασις Παίδων», «Ελληνόπουλο», «Το σπίτι του παιδιού». Ακόμα, το βιβλίο μας γνωρίζει τους Μητροπολίτες (και άλλους κληρικούς της Μυτιλήνης), καθώς και τους ιδρυτές - κτήτορες των σχολείων του νησιού και αυτούς που συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της Παιδείας στη Λέσβο.

Στο βιβλίο διαβάζουμε τις ξεχωριστές σελίδες με συνεργασίες των συνδρομητών, με πεζογραφήματα, με ποιήματα, που γράφτηκαν τότε, καθώς και ευχετήριες κάρτες γεμάτες νοσταλγία και φωτογραφίες μιας εποχής που έφυγε, αφήνοντας πίσω της το άρωμα της ελιάς και της αλμύρας της θάλασσας, που έχει ποτίσει και το δικό μας σώμα και ας έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ζούσαν και δημιουργούσαν οι πρόγονοί μας.

Είναι σημαντικό και πρέπει να το πούμε, ότι ο Κώστας Γ. Μίσσιος, κοινωνικός αγωνιστής, με λόγο λυρικό και επιβλητικό, διδακτικός και εμβριθής δημιουργός, αλλά ταυτόχρονα απλός και πειστικός στο λόγο του, έχει θαρρείς εγκατασταθεί στο παρελθόν του νησιού μας και ακούραστος ψάχνει..., ψάχνει, ταξινομεί, γράφει και πλουτίζει με πολλά θεμελιωμένα και ακριβοζυγισμένα νοήματα τις γνώσεις μας.

Σίγουρα πολλά δεν θα τα γνωρίζαμε, εάν δεν είχαμε κοντά μας τα βιβλία αυτού του δημιουργού, που εργάζεται ατελείωτες ώρες αντλώντας δύναμη μόνο από το περίσσευμα της αγάπης που κρύβει στην καρδιά του για τον τόπο μας.

Είναι θερμά και ειλικρινή τα συγχαρητήριά μου στον Κώστα Γ. Μίσσιο, που αγωνίζεται για μια πνευματική και λυτρωτική ανόρθωση, σε μια δύσκολη και αποπνικτική εποχή, στην οποία λείπει το πνευματικό οξυγόνο.

Ευχή μου είναι, να συνεχίσει το σημαντικό έργο του για τον τόπο μας, και να εκτιμηθεί -όπως του αξίζει- και οι αρμόδιοι του νησιού μας για ανάλογα ιστορικά και πνευματικά θέματα, να σκύψουν με ενδιαφέρον και σεβασμό στο πολύπλευρο αυτό έργο, που το αφήνει ο συγγραφέας κληρονομιά στο νησί μας για τις επόμενες γενιές!

                                                       Ελένη Κονιαρέλλη-Σιακή

 

Πολιτιστικός Σύλλογος Βρισαγωτών Αθήνας

Βρίσα Λέσβου

Αρχαιολογικά - Ιστορικά

                                                                Του Στρατή Μισγίρη

Η Βρίσα είναι ένα γραφικό χωριό στη νότια μεριά του νησιού, με ιστορία αιώνων και σημερινούς κάτοικους προοδευτικούς στα γράμματα και στις τέχνες. Ο επιστημονικός της κόσμος και η φιλοπρόοδη πορεία τους αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Βασικό και ουσιώδες στοιχείο ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βρισαγωτών της Αθήνας, με συνεχή αξιόλογη δραστηριότητα και η έκδοση του πολυσέλιδου τακτικού περιοδικού ο «Αντίλαλος της Βρίσας».

Πέραν τούτων, η έκδοση του ογκώδους τόμου «Βρίσα Λέσβου: Αρχαιολογικά-Ιστορικά» είναι ένα βιβλίο του Συλλόγου, το οποίο συμπεριλαβαίνει επιλεγμένα άρθρα του περιοδικού, αναφερόμενα στην όλη ιστορική διαδρομή του χωριού.

Οι συγγραφείς, με ερευνητική εμπειρική καταγραφή, με στοχασμό βάθυνσης σύλληψης και μετά από αναπλαστική επαλήθευση, διατυπώνουν τις σκέψεις και τις απόψεις τους με συμπυκνωτικό τρόπο και πάντως απολαυστικό.

Στο πρώτο μέρος αναφέρεται η Βρισαία Χώρα: Αρχαιολογικά - Ιστορικά. Στο μεγάλο τούτο τμήμα του βιβλίου, που καλύπτει σχεδόν τις μισές σελίδες του, καταγράφεται η όλη πορεία της «Βρισαίας Χώρας», ξεκινώντας απ' το βάθος των μυθικών χρόνων μέχρι την τωρινή περίοδο. Με περιγραφική μαεστρία παρουσιάζονται ιστορικές εικόνες με κοινά σημασιολογικά μοτίβα, τα οποία γίνονται εφικτά χάρη στις αποδεικτικές ερευνητικές προσεγγίσεις.

Στο δεύτερο μέρος, αναφέρονται οι Μαρτυρίες περιηγητών για τη Βρίσα Λέσβου. Καταγράφεται μια αλυσίδα από μαρτυρίες περιηγητών, που μιλούν για το χωριό κατά το πέρασμά τους. Ασφαλώς για τις επισημάνσεις τους αυτές απαιτήθηκε πολύχρονη και επίμονη ερευνητική δουλειά, που στέφθηκε με επιτυχία, αφού κατορθώθηκε να αντληθούν τόσες πολύτιμες γνώσεις.

Στο τρίτο μέρος αναφέρεται η Οικονομική ζωή και κοινωνική κατάσταση της Βρίσας. Όλα τούτα τα άρθρα παρουσιάζουν διαστρωματικά την κοινωνική εξέλιξη του χωριού μέσα στη διαρκή απασχόληση των χωρικών για τη διασφάλιση των βιοτικών πόρων. Στο κοινωνικό αυτό γίγνεσθαι, προβάλλεται ο αγώνας συνέχειας με μια αδήριτη ιστορική αιτιοκρατία, έτσι που, τα συμπεράσματα είναι απότοκα ακρογωνιαίου λίθου ιστορικής αξιολόγησης.

Στο τέταρτο μέρος αναφέρεται η Εκκλησιαστική ιστορία της Βρίσας. Η θρησκευτικότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη συνοχή της βρισαγώτικης κοινωνίας. Γι' αυτό ο ναός και τα παρεκκλήσια έγιναν ξέχωρη προτίμηση της καταγραφής.

Η «Βρίσα Λέσβου», είναι ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο, που διαβάζεται αργά -αργά, με την παράκληση να μην τελειώσει. Η γραφή καθαρή και λιτή, με στόχο την ακριβή διατύπωση σοβαρής σκέψης, βασισμένη σε πολύτιμες μαρτυρίες για πρόσωπα και πράγματα. Η προσφορά του προπάντων στους νέους, είναι χρησιμότατη.

 

 

Ψευδοπλάτωνος Γαβρόγλους

(Ή Λατινικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών καταργητικός)

Συνέβη εκείνες τις ημέρες να καλέσουν τον Σωκράτη στο στούντιο της ΜΕΡΤ (Μεταμνημονιακής Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης) για να συζητήσει με τον υπουργό παιδείας κ. Γαβρόγλους περί του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια, της κατάργησης του μαθήματος των Λατινικών στη θεωρητική κατεύθυνση της Γ΄ Λυκείου και της εισαγωγής αντ αυτού του μαθήματος της Κοινωνιολογίας.

Αφού ο κ. υπουργός επιχειρηματολόγησε διά μακρών επί σχετικών θεμάτων όπως η πρωινή αφύπνιση και προσευχή, καθώς και η περιουσία της εκκλησίας, κατέληξε: «Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι στα πανεπιστήμια πηγαίνουμε για να μορφωθούμε κι όχι για να βρούμε δουλειά».

«Οπότε», παρενέβη ο Σωκράτης, «αν αυτό συμβαίνει με τα πανεπιστήμια, πολύ περισσότερο πρέπει να συμβαίνει με το Λύκειο, το οποίο οφείλει να παρέχει γενική παιδεία».

«Παρακαλώ, να πέσουν οι τόνοι», είπε ο κ. Γαβρόγλους. «Σε απόλυτη συνέπεια και διαλεκτική αντίθεση μ' αυτά που είπα προηγούμενα, αποφασίσαμε η Γ΄ Λυκείου να είναι προπαρασκευαστική της κατοπινής ειδίκευσης. Σε κάθε κατεύθυνση ο βασικός κορμός των διδασκομένων μαθημάτων θα συνίσταται σε τέσσερα μαθήματα».

«Μα», αντέτεινε ο Σωκράτης, «αυτό δεν αντιφάσκει με αυτό που είπατε προηγουμένως;»

«Με ειδοποιούν από το κοντρόλ ότι δεν έχουμε χρόνο», επε ο δημοσιογράφος της ΜΕΡΤ, «εντωμεταξύ δεν είπαμε τίποτα για τα Λατινικά».

«Τι να πούμε για τα Λατινικά», είπε ο Γαβρόγλους, «αφού όλοι αποστήθιζαν τη μετάφραση. Το ξέρετε ότι οι μαθητές όταν έπαιρναν 18,5 έβαζαν τα κλάματα;»

«Αυτό θα μπορούσε εύκολα να διορθωθεί», είπε ο Σωκράτης, «αν αντί των γνωστών, μετρημένων στα δάχτυλα κειμένων, οι μαθητές εξετάζονταν σε άγνωστο, ίσως και πεποιημένο κείμενο, που να περιλαμβάνει τις λέξεις και τα φαινόμενα που έχουν διδαχθεί».

«Α γεια σου», είπε ο υπουργός, «γι' αυτό και σε απόλυτη συνέπεια και διαλεκτική αντίθεση με αυτά που είπα προηγούμενα, μειώσαμε την έκταση του αγνώστου αρχαιοελληνικού κειμένου σε τέσσερις στίχους, καθώς και τη μοριοδότηση της μετάφρασής του από 20 σε 10 μονάδες. Δεν μπορούμε να ταλαιπωρούμε τα παιδιά, πρέπει να κοιμηθούν και λιγάκι. Μάλιστα, στρατηγική μας επιδίωξη αποτελεί το να είναι διαρκώς κοιμισμένα».

«Μα αν θέλατε να χτυπήσετε την αποστήθιση και να προωθήσετε την κριτική σκέψη, θα' πρεπε να δώσετε ένα τελείως άγνωστο κείμενο. Αυτό που κάνετε με την υποβάθμιση του αγνώστου αρχαιοελληνικού κειμένου δεν χτυπάει, αντίθετα προωθεί την αποστήθιση».

«Εντωμεταξύ δεν είπαμε τίποτα για την Κοινωνιολογία», παρενέβη ο δημοσιογράφος της ΜΕΡΤ.

«Λοιπόν, για την Κοινωνιολογία... Σε απόλυτη συνέπεια και διαλεκτική αντίθεση με αυτά που είπα προηγούμενα για την προπαρασκευαστική ειδίκευση, αντικαθιστούμε τα Λατινικά της θεωρητικής κατεύθυνσης με το μάθημα της Κοινωνιολογίας, γιατί επιτέλους τα παιδιά πρέπει να ξέρουν τι τους γίνεται στο ραγδαία μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο. Ξέρετε τι προόδους έχει κάνει τα τελευταία χρόνια η Κοινωνιολογία;»

«Με συγχωρείτε», αγανάκτησε ο Σωκράτης, «αλλά αυτό που λέτε τώρα αντιφάσκει με αυτό που είπατε πρωτύτερα περί προπαρασκευαστικής ειδίκευσης στην κάθε κατεύθυνση».

«Τελειώνετε», είπε ο δημοσιογράφος, «αυτά μας τα είπατε και προηγουμένως...».

«Σας παρακαλώ», είπε ο Σωκράτης, «μη με διακόπτετε...».

«Δεν σας διακόπτω, αλλά δεν θα χρονίσουμε κιόλας εδώ πέρα...».

«...Και εν πάση περιπτώσει», συνέχισε ο Σωκράτης, «αφού θέλετε τόσο πολύ να χτυπήσετε την αποστήθιση αν και ακόμα και μέσα από τα Λατινικά υπάρχει τρόπος- γιατί δεν προτείνετε την αντικατάστασή τους από ένα μάθημα της ίδιας κατεύθυνσης, Φιλοσοφία ας πούμε, την οποία συμβαίνει κι εγώ να έχω υπηρετήσει, αλλά βάζετε Κοινωνιολογία; Ξέρετε τι προόδους έχει κάνει από την εποχή μου η φιλοσοφία;»

«Διότι, όπως σας εξήγησα και προηγουμένως, κύριε Σωκράτη, το ζητούμενο είναι η γενική μόρφωση κι όχι μια στενή ειδίκευση του τύπου της γραμματικοσυντακτικής ανάλυσης. Χάνεται η μαγεία των κειμένων! Και ξέρετε πόσο νοιαζόμαστε εμείς για τη μαγεία των κειμένων, ιδιαίτερα τη μαύρη, που είναι καθ' όλα ισότιμη με την άσπρη. Η ιδεολογία της Κου Κλουξ Κλαν δε θα περάσει εδώ. Δράττομαι δε της ευκαιρίας να εξαγγείλω το διορισμό ικανού αριθμού Κοινωνιολόγων στη Γ΄ Λυκείου για να διδάξουν το αντικείμενο. Έχουμε την πεποίθηση ότι με την defacto κατάργηση των Λατινικών θα ανατρέψουμε σε μόνιμη βάση το ισχύον εκπαιδευτικό status quo. Είναι κάτι παρόμοιο mutatis mutandis- με την κατάργηση της εξέτασης των αρχαίων στο Γυμνάσιο, της περικοπής της Ιστορίας ειδικά των εθνικιστικών μηδικών πολέμων, της επανάστασης του 1821- κ.λπ. Έλεος πια με τους φιλολόγους, είναι ο πιο ευνοημένος κλάδος!».

«Μα εσείς δε λέγατε προηγουμένως ότι στα πανεπιστήμια πάμε για να μορφωθούμε κι όχι για να βρούμε δουλειά; Και τώρα βρίσκετε δουλειά στους κοινωνιολόγους;»

«Κύριε υπουργέ, πρέπει να κλείσουμε, δεν έχω άλλο χρόνο», είπε ο δημοσιογράφος της ΜΕΡΤ. «Μια μόνο καταληκτική παρατήρηση».

«Τι να πω», είπε ο υπουργός, «ομολογώ ότι δεν άκουσα ούτε ένα επιχείρημα για τα Λατινικά».   

 

                                                                          Χρίστος Δάλκος