Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Θετικά αξιολογούνται τα στοιχεία για την παγκόσμια κατάταξη του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και άλλων 30 ελληνικών πανεπιστημίων με βάση τον αριθμό ετεροαναφορών (citations) του ερευνητικού έργου των καθηγητών και ερευνητών των Ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται από τον πρύτανη του ΕΚΠΑ, καθηγητή Ιατρικής Θανάση Δημόπουλο, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται στην 72η θέση παγκοσμίως με βάση τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάταξης «Top Universities by Top Google Scholar Citations» της Webometrics, η οποία δημοσιεύθηκε στις αρχές του τρέχοντος Ιουλίου.

Ο συγκεκριμένος πίνακας κατάταξης, ο οποίος δημοσιεύθηκε για 8η φορά, περιλαμβάνει 5011 Πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων και 30 Ελληνικά και φορείς εκπαίδευσης.

Το ΕΚΠΑ βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών ιδρυμάτων, στην 72η θέση παγκοσμίως και στην 10η θέση στην Ευρώπη με 2.068.170 ετεροαναφορές (citations).

Την «πεντάδα» των καλύτερων Ελληνικών Πανεπιστημίων συμπληρώνουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην θέση 334 με 651.553 ετεροαναφορές, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στη θέση 390 με 554.502 ετεροαναφορές, το Πανεπιστήμιο Πατρών στη θέση 415 με 517.362 ετεροαναφορές, και το Πανεπιστήμιο Κρήτης στη θέση 456 με 463.321 ετεροαναφορές.

Η συγκεκριμένη κατάταξη συντάσσεται με βάση τον αριθμό ετεροαναφορών (citations) του ερευνητικού έργου των καθηγητών και ερευνητών των Ιδρυμάτων. Ο εντοπισμός των ετεροαναφορών γίνεται μέσω της πλέον δημοφιλούς μηχανής αναζήτησης ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, του Google Scholar. Τα στοιχεία των ετεροαναφορών συλλέχθηκαν το διήμερο 29-30 Ιουνίου ε.ε.

Στην κατάταξη του Ιουλίου ε.ε. υπάρχει σημαντική μεθοδολογική αλλαγή σε σχέση με τις προηγούμενες επτά κατατάξεις: Ο αριθμός ετεροαναφορών και κατά συνέπεια η θέση κάθε Πανεπιστημίου υπολογίζεται από το άθροισμα των ετεροαναφορών των πρώτων 100 προφίλ Καθηγητών και Ερευνητών του Πανεπιστημίου μείον τις ετεροαναφορές των πέντε πρώτων προφίλ.  

Συνεπώς, όπως αναφέρεται από τον Θ. Δημόπουλο, τα αποτελέσματα της τρέχουσας κατάταξης δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα με τις προηγούμενες κατατάξεις.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο, όπως αναφέρεται, είναι το γεγονός ότι ο αριθμός των ετεροαναφορών του ΕΚΠΑ καλύπτει το 33% του συνόλου των ετεροαναφορών των τριάντα ελληνικών πανεπιστημίων που συμπεριλαμβάνονται στην κατάταξη.

Πρακτικά η μελέτη των ετεροαναφορών θεωρείται το εγκυρότερο κριτήριο αποτίμησης του επιστημονικού ερευνητικού έργου ενός Πανεπιστημίου. Στο κριτήριο αυτό δεν ενδιαφέρει το πόσα άρθρα έχουν γραφτεί από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου αλλά πόσες αναφορές του ονόματος και του έργου του έχουν γίνει σε άρθρα και έρευνες άλλων συγγραφέων και καθηγητών άλλων Πανεπιστημίων.

Με άλλα λόγια, ένα άρθρο του καθηγητή ενός Πανεπιστημίου που έχει αναφερθεί ως πηγή σε άλλα 4000 άρθρα, άρα έχει 4000 ετεροαναφορές, δείχνει πολύ σημαντική επίδραση στο αντικείμενο που θεραπεύει, αλλά και επιστημονική αναγνώριση από την κοινότητα των συναδέλφων του παγκοσμίως.

Ενθαρρυντικά όντως τα στοιχεία. Θα πρέπει, όμως, κάποια στιγμή να δούμε και την ουσία, το τι διδάσκεται δηλαδή στα ελληνικά Πανεπιστήμια και αν η ψαλίδα της γνώσης έχει πρακτικά μεγαλώσει. Θέλω να πω, πως μεγαλύτερη σημασία έχει η ποιότητα και το επίπεδο της γνώσης και όχι ενίοτε η στειρότητά της, που συχνά απαντάται στα ελληνικά Πανεπιστήμια και τις πολυπληθείς πανεπιστημιακές εργασίες.

Καλοδεχούμενα πάντως, τα θετικά αυτά στοιχεία. Δεν απομένει παρά η προσπάθεια για αξιοποίηση της αποκτηθείσας γνώσης, αλλά πάνω απ' όλα η καλλιέργεια της κατάλληλης πνευματικής κουλτούρας και Παιδείας. Η δε έρευνα, προς τα εκεί θα πρέπει να εστιαστεί.