Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Μεμονωμένες είναι σήμερα οι προσπάθειες αφύπνισης των μαζών, καθώς ο πάτος που έχει πιάσει κάθε είδους πνευματική δραστηριότητα ή απόπειρα εξαρτάται άμεσα από την ξεχωριστή ανάδυση από τον βούρκο της καθημερινότητας και δη για σύντομο χρονικό διάστημα διότι οι υποχρεώσεις και οι εντολές είναι σαφείς. Κάποιοι, θα έλεγα με λίγα λόγια, προσπαθούν να αναταράξουν τα νερά του εφήμερου, μίας καθημερινότητας που πλέον δεν έχει τίποτε να προσφέρει για την ανύψωση του νου.

Οτιδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο ή αφορμή κρίνεται πως πρέπει να αποτελέσει το καθημερινό ειδησεογραφικό μενού και με αυτή την ασημαντότητα καλούνται οι πολίτες να συνηθίσουν την παρακμή. Άλλοτε βέβαια, προς βρώσιν παραδίδονται ξεχωριστά γεγονότα που βαφτίζονται έκτακτα, για να σπάσουν αυτήν ακριβώς την βαρετή καθημερινότητα, δίνοντας αφορμή για σχόλια και παρατηρήσεις και κατ' επέκτασιν την δυνατότητα στον καθένα να νομίσει ότι μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις.

Έτσι, για λίγο ο καθένας γίνεται πολιτικός, εργολάβος, γιατρός ή δημοσιογράφος και δικηγόρος, αφού πρώτα έχει περάσει με επιτυχία το διαδικτυακό τεστ της παραπληροφόρησης. Γέμισε ο τόπος λοιπόν, με ειδικούς και εμπειρογνώμονες και αυτό διεφάνη με χαρακτηριστικό τρόπο κατά την πανδημία. Ποιος, όμως, ξέρει τα περισσότερα;

Ποιος γνωρίζει άραγε, την ύψιστη αλήθεια, αν όχι ο καθημερινός άνθρωπος που αρπάζει την ευκαιρία που του δίνει το κράτος, προκειμένου να αισθανθεί ότι έχει ρόλο στις εξελίξεις; Ποιος δεν είναι ειδικός στις επισημάνσεις για τα εμβόλια και την θεραπευτική αντιμετώπιση του κορωνοϊού;

Τον λόγο έχουν οι πολίτες. Αυτοί που αισθάνονται ότι ζουν σε καθεστώς δημοκρατίας. Εξάλλου, θέση υπάρχει ακόμη και για τον αντισημιτισμό, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό. Όλα τα αλέθει η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όλα τα ανέχεται και τα προωθεί στο όνομα της ελεύθερης έκφρασης.  

Μόνο που οι αρχαίοι πρόγονοί μας και εκεί έγκειται η ουσιαστική διαφορά είχαν να κάνουν με εχθρούς κατά της δημοκρατίας, της αυτοθεσμισμένης εν γένει, εντούτοις οι εχθροί αυτοί εντός της πόλεως δεν ήταν μισάνθρωποι και ρατσιστές. Εκτός πόλεως βέβαια, υπήρχαν οι Σπαρτιάτες και οι Μακεδόνες με τα ολοκληρωτικά πολιτεύματα που ουδεμία σχέση είχαν με την άμεση δημοκρατία της Αθήνας. Εκτός, όμως και όχι εντός.

Εντός των τειχών της πόλεως υπήρχαν και οι φιλοσοφικές σχολές, ο φιλοσοφικός πλουραλισμός και οργασμός που φτάνει ακόμη και μέχρι την πλατωνική αντίδραση. Αλλά όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί, μέσα σε αυτή την μορφή της δημοκρατίας μπορούσε κανείς να είναι απομονωμένος και ατομικιστής, να μην μετέχει δηλαδή στην Εκκλησία του Δήμου και τους άλλους δημοκρατικούς Θεσμούς. Σε αυτή μπορούσε να λέει πως διαφέρει από την μάζα. Εκεί που συνέβαινε το αντίθετο, εκεί που θέριζε το μαχαίρι και το ακόντιο ήταν πολύ μακριά από την Αθήνα του Περικλέους.

Σήμερα, το πολίτευμα ανέχεται ακόμη και το μίσος ενάντια στον άλλο και καμία μειοψηφία δεν ανέχεται την πλειοψηφία. Δεν υπάρχει με λίγα λόγια, κανένα καθεστώς αυτοπεριορισμού. Απλώς ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και όποτε το θέλει και αυτό αποκαλείται δημοκρατία και όχι ασυδοσία. Η σωτηρία έρχεται μονάχα από κάποιες σποραδικές δικαστικές αποφάσεις που λειτουργούν πυροσβεστικά και καταπραΰνουν πρόσκαιρα την λαϊκή οργή.

Ο βούρκος της καθημερινότητας, όμως, είναι ορατός σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Και πέρα από αυτόν, σημαντική παρουσία έχουν και οι τοποτηρητές του, αυτοί που καθορίζουν το επιτρεπόμενο ύψος και γενικότερα τις διαστάσεις του βούρκου αυτού, πέραν των οποίων λέει, λαμβάνονται έκτακτα μέτρα.

Αυτό τον βούρκο προσπαθούν να απαντλήσουν οι μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων, θυσιάζοντας την ψυχαγωγία και το βολικό τους λημέρι, όπου μπορούν να σκέπτονται με άνεση πώς θα σκάψουν το λάκκο του διπλανού.

Η ύψιστη αλήθεια, όμως, δεν φτάνεται ποτέ. Ο τέλειος κόσμος δεν υπάρχει παρά στην φαντασία και στα παραμύθια, αυτό λένε οι ειδικοί επί παντός επιστητού.

Εν μέρει, με την πρώτη ματιά, το επιχείρημα στέκει. Με μια δεύτερη όμως, πιο προσεκτική, το επιχείρημα είναι αίολο.

Φταίει γι΄ αυτό πάντα το απύθμενο του κοινωνικού βούρκου και η κάθετη άνοδός του. Η κάθε είδους και ύφους ανέχεια της καθημερινής Ασχήμιας. Αυτό δεν είναι ούτε δημοκρατία ούτε πλουραλισμός, παρά θετικό μίσος για το Ωραίο. Κάτι άλλο θυμίζει αυτό. Όσοι επιχειρούν μεμονωμένα την ενδοσκόπηση του πάτου το γνωρίζουν ήδη.