Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Το φαινόμενο της εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων συνεχίζεται ακατάπαυστα, παρά το γεγονός ότι λαμβάνονται πλέον αρκετά μέτρα από πλευράς εθνικών κρατών για την καταπολέμησή της.

Χιλιάδες κορίτσια, γυναίκες και παιδιά πέφτουν θύματα αυτού του είδους της εκμετάλλευσης, με απρόβλεπτες συνέπειες για την τύχη τους, αλλά πάνω απ' όλα για την ωμή κηλίδωση της αξιοπρέπειάς τους.

Η εμπορία ανθρώπων συνεχίζεται και κατά την διάρκεια της πανδημίας, ένα φαινόμενο που τουλάχιστον θα έπρεπε να εμφανίσει σημάδια υποχώρησης λόγω της δραματικής αυτής κατάστασης.   

Η εμπορία ανθρώπων καταστρέφει ζωές, στερώντας στους ανθρώπους την αξιοπρέπεια, την ελευθερία και τα θεμελιώδη δικαιώματά τους.

Πρόκειται συχνά για βίαιο έγκλημα που διαπράττεται από δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος. Δεν θα έπρεπε να έχει θέση στην κοινωνία του σήμερα. Παρόλα αυτά τα δίκτυα διακίνησης και εμπορίας έχουν καθώς φαίνεται ισχυρή επιρροή σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής. Κατά το κοινώς λεγόμενον, η διαφθορά και η κοινωνική παρακμή συνεχίζουν να προκαλούν έκρηξη του φαινομένου αυτού.

Ωστόσο, η εμπορία ανθρώπων αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Συμβαίνει σε όλες τις χώρες και σε όλες τις περιοχές. Εξακολουθεί να συμβαίνει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, μεταξύ 2017 και 2018 καταγράφηκαν περισσότερα από 14.000 θύματα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πραγματικός αριθμός ενδέχεται να είναι πολύ υψηλότερος, καθώς πολλά θύματα δεν εντοπίζονται.

Το εκτιμώμενο συνολικό ετήσιο κέρδος από την εμπορία ανθρώπων ανήλθε σε 29,4 δισ. EUR το 2015. Στην ΕΕ, σε ένα μόνο έτος, τα έσοδα από την εγκληματική δραστηριότητα της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, η οποία αποτελεί τον κυριότερο σκοπό της εμπορίας ανθρώπων, εκτιμώνται σε περίπου 14 δισ. EUR. Στο ποσό αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη η εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση και άλλες μορφές εκμετάλλευσης.

Σχεδόν το ήμισυ των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υπήκοοι της ΕΕ και σημαντικός αριθμός των θυμάτων αυτών αποτελεί αντικείμενο εμπορίας εντός του κράτους μέλους του. Η πλειονότητα των θυμάτων στην ΕΕ είναι γυναίκες και κορίτσια που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Σχεδόν το ένα στα τέσσερα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ είναι παιδί. Η πλειονότητα των διακινητών στην ΕΕ είναι πολίτες της ΕΕ και σχεδόν τα τρία τέταρτα των δραστών είναι άνδρες.

Το έγκλημα αυτό αποφέρει υψηλά κέρδη στους εγκληματίες και συνεπάγεται τεράστιο ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονομικό κόστος.

Όλα τα στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ-27 που παρατίθενται στο παρόν έγγραφο σχετικά με τα θύματα αφορούν τα έτη 2017 και 2018. (Πηγή: Data Collection on Trafficking)

Στην ΕΕ, το οικονομικό κόστος εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 2,7 δισ. EUR για ένα μόνο έτος.   

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η εμπορία ανθρώπων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο, και κυρίως γυναίκες και παιδιά.

Οι διακινητές εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς και την ευάλωτη οικονομική και κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων, στοιχεία που έχουν επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας Covid-19 και διευκολύνουν τους δράστες στην εξεύρεση θυμάτων.

Η πανδημία παρεμποδίζει επίσης την πρόσβαση των θυμάτων στη δικαιοσύνη, τη συνδρομή και τη στήριξη, και παρακωλύει την απάντηση της ποινικής δικαιοσύνης στην εγκληματικότητα.

Επιπλέον, οι διακινητές έχουν υιοθετήσει ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο διαδικτυακής στρατολόγησης και εκμετάλλευσης θυμάτων, γεγονός που δυσχεραίνει την απόκριση των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών.

Πολλά λοιπόν, τα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ. Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται, το πρόβλημα φαίνεται δυσεπίλυτο. Αν μη τι άλλο, οι προσπάθειες για τον περιορισμό της διακίνησης και εμπορίας θα πρέπει να εντατικοποιηθούν. Και σε κάθε περίπτωση, οι διακινητές να πάψουν να βρίσκουν τρόπους εκμετάλλευσης των θυμάτων τους.  

Η οδηγία της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων  αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των προσπαθειών της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

Η Κομισιόν παρακολούθησε και στήριξε τη μεταφορά και την εφαρμογή της οδηγίας στα κράτη μέλη που δεσμεύονται από αυτήν.

Απομένει οι χώρες της ΕΕ να την ενσωματώσουν στην εθνική τους νομοθεσία.