Ορίζων Ευρώπη 2021/2027: Ένα σημαντικό πρόγραμμα έρευνας & καινοτομίας

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πολύ σημαντικά είναι τα ευρωπαϊκά προγράμματα ενίσχυσης για το περιβάλλον, την έρευνα και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Με την βοήθεια αυτών των προγραμμάτων καθίσταται δυνατή η στήριξη και ενίσχυση των φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών, αλλά και εκείνων που μεταλαμπαδεύουν περισσότερη γνώση και κατάλληλες δεξιότητες με την βοήθεια της έρευνας, σε μία εποχή που πλήττεται σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού, με σοβαρές επιπτώσεις στα συστήματα υγείας αλλά και γενικότερα στον σχεδιασμό για μια άλλη Ευρώπη τα προσεχή χρόνια.

Με την βοήθεια λοιπόν, του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», που είναι ένα πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, ύψους 95,5 δισ. ευρώ, το οποίο διαδέχθηκε το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», καθίστανται δυνατές πολλές ενέργειες για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και του ερευνητικού προσανατολισμού. 

Το σημερινό πρόγραμμα εργασίας του «Ορίζων Ευρώπη» βασίζεται στο στρατηγικό σχέδιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», το οποίο εγκρίθηκε στα τέλη Μαρτίου 2021, για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων της ΕΕ στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας για την περίοδο 2021-2024.

Το Ορίζων Ευρώπη 2021 - 2022

Η Κομισιόν ενέκρινε το κύριο πρόγραμμα εργασίας του «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2022, το οποίο περιγράφει τους στόχους και τους ειδικούς θεματικούς τομείς που θα λάβουν χρηματοδότηση συνολικού ύψους 14,7 δισ. ευρώ. Οι εν λόγω επενδύσεις στοχεύουν στο να επιταχύνουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, συμβάλλοντας παράλληλα στη βιώσιμη ανάκαμψη από την πανδημία του κορωνοϊού, καθώς και στην ανθεκτικότητα της ΕΕ έναντι μελλοντικών κρίσεων.

Το πρόγραμμα εργασίας του «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2022 περιλαμβάνει επιπλέον ειδικές δράσεις για τη στήριξη και την ενίσχυση της συνεργασίας μέσω πολυμερών πρωτοβουλιών σε τομείς όπως η βιοποικιλότητα και η προστασία του κλίματος, οι περιβαλλοντικές παρατηρήσεις, η ωκεανογραφική έρευνα ή η παγκόσμια υγεία. Περιλαμβάνει επίσης, στοχευμένες δράσεις με βασικούς εταίρους εκτός ΕΕ, μεταξύ των οποίων η πρώτη φιλόδοξη και ολοκληρωμένη «πρωτοβουλία για την Αφρική».

Η χρηματοδότηση

Νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης πάντως, έχουν ανοίξει ήδη από τις αρχές του 2021: Τον Φεβρουάριο η Κομισιόν δρομολόγησε τις πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και τον Μάρτιο εγκαινίασε το νέο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας.

Επιπλέον, τον Απρίλιο, κινητοποίησε γρήγορα 123 εκατ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία σχετικά με τις παραλλαγές του κορωνοϊού.

Κλιματική ουδετερότητα & ψηφιακή πρωτοπορία

Περισσότερα από τέσσερα στα δέκα ευρώ - περίπου 5,8 δισ. ευρώ συνολικά - θα επενδυθούν στην έρευνα και την καινοτομία με σκοπό τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της δέσμευσης της Ένωσης να καταστήσει την ΕΕ την πρώτη ουδέτερη για το κλίμα ήπειρο στον κόσμο έως το 2050.

Με τα κονδύλια που θα διατεθούν, θα στηριχθούν έργα που προάγουν την επιστημονική έρευνα σχετικά με την κλιματική αλλαγή και αναπτύσσουν λύσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Το να καταστεί η δεκαετία αυτή η ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης και να αναπτυχθούν περαιτέρω οι βάσεις για νέες ψηφιακές επιχειρήσεις στο μέλλον, αποτελούν επίσης βασικούς στόχους του προγράμματος, η υλοποίηση των οποίων θα εξασφαλίσει σημαντική αύξηση των επενδύσεων στον τομέα αυτόν.

Η ανάπτυξη των βασικών ψηφιακών τεχνολογιών θα ενισχυθεί με περίπου 4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2022.

Τέλος, το πρόγραμμα εργασίας θα κατευθύνει επενδύσεις συνολικού ύψους περίπου 1,9 δισ. ευρώ στην αποκατάσταση των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού.

Η μετά COVID 19 εποχή

Σε συμφωνία με το μέσο NextGenerationEU, η χρηματοδότηση θα συμβάλει στην ανασυγκρότηση της Ευρώπης στη μετά COVID-19 εποχή, βοηθώντας την να καταστεί όχι μόνο πιο πράσινη και πιο ψηφιακή, αλλά και πιο ανθεκτική και καλύτερα προετοιμασμένη για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές προκλήσεις. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων υγείας και την ενίσχυση των ερευνητικών ικανοτήτων, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη εμβολίων.

Υποβολή προτάσεων

Να σημειωθεί, τέλος, ότι οι πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων θα ανοίξουν στη διαδικτυακή πύλη της Επιτροπής για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς στις 22 Ιουνίου.

Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Έρευνας και Καινοτομίας στις 23 και 24 Ιουνίου θα δώσουν την ευκαιρία στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους ερευνητές, τους φορείς καινοτομίας και τους πολίτες να συζητήσουν σχετικά με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη».

Ενημερωτικές ημερίδες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», απευθυνόμενες σε δυνητικούς υποψηφίους, θα διεξαχθούν μεταξύ 28 Ιουνίου και 9 Ιουλίου.