Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Υπερβολικά μεγάλος είναι ο απολογισμός των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για τους εργαζόμενους των ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο που βρίσκονται φυλακισμένοι κατά την διάρκεια του 2022, κάτι που δείχνει πως το έργο τους πέρα από δύσκολο, γίνεται και εξαιρετικά επικίνδυνο.

Οι έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς, χρηματισμών και μαύρου χρήματος, η συνεχής παρακολούθηση που υφίστανται κατά την διάρκεια της εργασίας τους, αλλά και οι εντολές για την εξόντωσή τους με κάθε μέσο και τρόπο, όταν αρχίσουν να γίνονται ενοχλητικοί και πιεστικοί, όλα αυτά συνθέτουν ένα ζοφερό τοπίο για τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ.

Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται για πολλοστή φορά μέσα στα τελευταία χρόνια, αποδεικνύοντας πως περνώντας ο καιρός, η δημοκρατία χάνει οριστικά την σημασία της σε πολλά μέρη του κόσμου και αυτοί που ερευνούν για την διατήρησή της κινδυνεύουν άμεσα. Και πάλι για μια ακόμη φορά, χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία πρωτοστατούν στην καταστολή και τον αυταρχισμό που επιδεικνύουν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής.

Τα δεδομένα λοιπόν είναι λίγο πολύ τα ίδια στους τελευταίους απολογισμούς των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα και οι φόβοι πως αυτή η κατάσταση θα συνεχιστεί, πολλαπλασιάζονται.

Συνολικά, 533 δημοσιογράφοι βρίσκονται φυλακισμένοι στο τέλος του έτους λόγω της δουλειάς τους, περισσότεροι από ποτέ άλλοτε. 533 δημοσιογράφοι που απλώς βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα για κριτική έρευνα προς τα καθεστώτα. Αυτό φαίνεται στο νέο ετήσιο ισοζύγιο για την ελευθερία του Τύπου, το οποίο δημοσίευσαν οι «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα».

Πίσω από τον αριθμό 533 κρύβονται πολύ σοβαρές ιστορίες που αφορούν, μεταξύ άλλων και γυναίκες δημοσιογράφους. Η Κινέζα δημοσιογράφος Ζανγκ Ζαν καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης επειδή φέρεται να "δημιούργησε προβλήματα" κάνοντας ρεπορτάζ για την πανδημία του Covid 19 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η βιετναμέζα δημοσιογράφος Pham Doan Trang, καταδικάστηκε σε εννέα χρόνια φυλάκισης για "προπαγάνδα κατά του κράτους".

Ο Ρώσος ερευνητής δημοσιογράφος Ιβάν Σαφρόνοφ, ο οποίος αντιμετωπίζει 22 χρόνια φυλάκισης επειδή φέρεται να αποκάλυψε "κρατικά μυστικά", παρόλο που επρόκειτο για έγγραφα που ήταν προ πολλού δημόσια διαθέσιμα στο διαδίκτυο.

Οι Ιρανοί δημοσιογράφοι Nilufar Hamedi και Elahe Mohammadi, οι οποίοι συνελήφθησαν τον Σεπτέμβριο επειδή ήταν οι πρώτοι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης που επέστησαν την προσοχή στον θάνατο της Jina Mahsa Amini. Και οι δύο κατηγορούνται τώρα για "προπαγάνδα κατά του συστήματος και συνωμοσία κατά της εθνικής ασφάλειας", η οποία επισύρει τη θανατική ποινή.

Ένας άλλος αριθμός έχει επίσης αυξηθεί: 57 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν το 2022, σχεδόν 19% περισσότεροι από το προηγούμενο έτος. Εδώ εξετάζουμε ιδιαίτερα την Ουκρανία, όπου οκτώ εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης έχουν σκοτωθεί από τότε που η Ρωσία άρχισε να επιτίθεται σε ολόκληρη τη χώρα.

Η τύχη του Ουκρανού φωτογράφου Maxim Lewin, ο οποίος σύμφωνα με την έρευνα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα πυροβολήθηκε σκόπιμα από Ρώσους στρατιώτες στις 13 Μαρτίου, και του Γάλλου δημοσιογράφου βίντεο Frdric Leclerc-Imhoff, ο οποίος σκοτώθηκε από θραύσμα οβίδας, ενώ πήγαινε να γυρίσει βίντεο στην ανατολική Ουκρανία, είναι παραδείγματα του πόσο επικίνδυνο είναι σήμερα το ρεπορτάζ.

Εκτός από τα πολεμικά ρεπορτάζ, το οργανωμένο έγκλημα και η διαφθορά - θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος - είναι από τους πιο επικίνδυνους τομείς εργασίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό για τους εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης στο Μεξικό, το οποίο είναι η πιο επικίνδυνη χώρα για τους δημοσιογράφους για τέταρτη συνεχή χρονιά.

Θλιβερή λοιπόν, η κατάσταση με τους φυλακισμένους δημοσιογράφους σε διεθνές επίπεδο. Η κατάσταση αυτή αναμένεται να επιδεινωθεί όσο η δημοκρατία θα χάνει συνεχώς έδαφος. Σε καμία περίπτωση μάλιστα, τα δεδομένα αυτά δεν πρόκειται να αλλάξουν όσο τα κράτη συνεχίζουν να είναι ολοένα και πιο αυταρχικά, με αποτέλεσμα οι δημοσιογράφοι που προσπαθούν να κάνουν σωστά στην δουλειά τους να κινδυνεύουν άμεσα.

Πλήγμα κατά της δημοκρατίας, αλλά πάνω απ' όλα θλιβερή καταστολή σε βάρος της ελευθερίας του τύπου. Αν μη τι άλλο, μία εποχή καταπέλτης κατά του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Και συνήθως μετά απ' όλη αυτή την κατρακύλα, ακολουθεί νομοτελειακά η πλήρης παρακμή σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Τουλάχιστον σε κάποια από τα όχι και λίγα προβληματικά από κάθε άποψη μέρη του κόσμου.