Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ο άνθρωπος θα πρέπει να βρίσκεται συνεχώς σε ετοιμότητα γιατί αφενός οι εποχές αλλάζουν, και αφετέρου επειδή και ο ίδιος ο άνθρωπος μεταλλάσσεται σε όλα επίπεδα. Κάνοντας μία βόλτα τις Χριστουγεννιάτικες ημέρες, παντού συναντούσες στους περισσότερους ανθρώπους σκυθρωπά βλέμματα που συνοδεύονταν από αίσθημα αναγκαστικής συνύπαρξης, λες και αυτός ο κόσμος γίνεται μετά βίας ανεκτός και αποδεκτός από τους συμμετέχοντες στα δρώμενα.

Και αυτό ισχύει όχι γιατί κάποιοι μεγαλώνουν και κάποιοι είναι ακόμη μικροί στην ηλικία, αλλά οι διέξοδοι είναι σπάνιες ακόμη και αν διατίθενται και τα μέσα και ο χρόνος για την απαραίτητη ψυχαγωγία. Κάποτε δεν υπήρχαν τα μέσα αυτά, ακόμη και για να ευχηθεί κανείς στην αλλαγή του χρόνου. Κάποτε τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας κατέρρεαν από τα πολλά τηλεφωνήματα στην αλλαγή του χρόνου.

Τώρα αυτά δεν υπάρχουν, ενώ τα social media προσφέρουν απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας. Δεν ξέρω αν είναι μόνο αυτός ο λόγος που οι άνθρωποι πλέον δεν καταβάλλουν την στοιχειώδη προσπάθεια να συναντηθούν από κοντά μεταξύ τους, να κάνουν έστω ένα τηλέφωνο για να μάθουν τι κάνει ο άλλος. Αυτό που ξέρω, είναι ότι η επικοινωνία παρά τους πολυποίκιλους τρόπους της έχει εξασθενήσει δραματικά και κάθε φορά χρησιμοποιούνται και καινούργια άλλοθι, είτε αυτά αφορούν την πανδημία, είτε την εργασιομανία και δεν ξέρω άλλο τι.

Θα το τονίσω και πάλι: δεν γνωρίζω αν πλέον υπάρχουν αλήθειες, αν οι άνθρωποι επιθυμούν να εκφράζονται με παρρησία, αν υπάρχει και ποιος ο λόγος για αυτό το γενικευμένο ψέμα που διευρύνεται σε περιπτώσεις γεγονότων όπως οι εορτές, όπου επιβάλλεται κάποιας μορφής επικοινωνία για τυπικούς έστω λόγους.

Έχουν χαθεί πολλά και για διάφορους λόγους. Υπάρχει βέβαια και αυτή η μεγιστοποίηση της φιλαυτίας, των ατομικών φιλοδοξιών και επιδιώξεων, ο φιλοτομαρισμός που λέμε και που σχολιάζουν όλοι, αλλά σχεδόν κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να τον σπάσει ως ταμπού. Όλοι μιλούν για τυποποιημένες συνήθειες που δεν αποδέχονται, αλλά στην προσωπική τους ζωή κάνουν το κάθε τι για να δείξουν τον απόλυτο συμβιβασμό τους.

Πρέπει οι άνθρωποι να γίνουν πιο προσεκτικοί και πάνω απ' όλα απλοί. Να απαρνηθούν την επιτηδευμένη μεγαλομανία τους, την ψεύτικη θεωρία πως αυτά που ζούμε είναι τα καλύτερα δυνατά από την στιγμή που προσφέρονται περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής καριέρας και τεχνητής προσωπικής ανόδου.

Ούτε επαγγελματικές ευκαιρίες υπάρχουν, ούτε ευκαιρίες ανόδου υφίστανται σε μία κοινωνία όπου αυτό που μετρά, είναι το πώς θα σκάψει ο ένας τον λάκκο του άλλου, ως κριτήριο ατομικής ανόδου. Και συνήθως αυτοί που προσκαλούνται να εργαστούν είναι οι πρακτικάριοι και αυτοί χωρίς χρήματα. Την ίδια στιγμή, εκείνοι που δοξολογούν την υπεροψία απέναντι στα τεκταινόμενα, που απέχουν από πάσης φύσεως κοινωνική δραστηριότητα, που επαίρονται για την υποτιθέμενη αξία τους, σε καμία περίπτωση δεν αποκαλύπτουν στο επίσημο βιογραφικό τους πώς έφτασαν εκεί που έφτασαν.

Ζούμε λοιπόν, σε εποχές αδιάλειπτης εγωπάθειας. Εποχές όπου όλοι διατείνονται πως είναι καλοί γονείς και οικογενειάρχες, πετυχημένοι αστέρες του γλυκού νερού, αυτοί δηλαδή που απογειώνονται άσημοι από τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και προσγειώνονται «διάνοιες» στο ελληνικό έδαφος. Αλλά και στην Ευρώπη όμως γιατί ως Ευρώπη η Ελλάδα δεν νοείται φροντίζουν κάποιοι να αποδείξουν ότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά τενεκέδες με μπόλικα προσόντα στα χαρτιά. Χρειάζεται λοιπόν, προσοχή, αλλά πάνω απ' όλα να συζητά κανείς και να διαλέγεται με αυτούς που δύναται να υπάρξει διάλογος. Όλοι οι υπόλοιποι, επειδή ακριβώς βολεύονται στον μικροαστικό τρόπο ζωής που τους κάνει να γίνονται ένα με την μάζα που δήθεν απεχθάνονται, επειδή δεν έχουν τίποτε να πουν και δεν μπορούν να πουν, θα πρέπει να απομονώνονται με κάθε τρόπο και χωρίς τύψεις.

Θέλουμε δεν το θέλουμε, οι σημερινές εποχές δείχνουν το ποιόν του καθενός. Και επειδή είναι εποχές όπου κανείς δεν κάνει την δέουσα αυτοκριτική, εποχές όπου ο ξερολισμός δίνει και παίρνει, καλό θα είναι να κρατάμε μικρό καλάθι. Πάνω απ' όλα, όμως, να επιδιώκουμε την γνώση και την Παιδεία, να ανατρέχουμε χωρίς περιστροφές στην σοφία των προηγούμενων αιώνων, τότε που υπήρχε πραγματικός οργασμός στην Ποίηση, την Λογοτεχνία, την Φιλοσοφία, τα Μαθηματικά και τις Τέχνες.

Θα μπορούσε κανείς με ασφάλεια να ονομάσει τις περισσότερες σημερινές δημιουργικές προσπάθειες ως απλές αντιγραφές και κακέκτυπα που παραπέμπουν ευθέως σε ιστορική κατάχρηση. Θα κινδύνευε βέβαια, να αποκληθεί μη πρωτοπόρος και κάτι σαν ουρά των μεγάλων εκείνων των εποχών. Δεν πειράζει, η κακοήθεια ποτέ δεν έπαψε να υφίσταται. Εξάλλου, εκείνες τις εποχές, ειπώθηκαν οι πιο σημαντικές αλήθειες.

Χρέος του κάθε στοχαστή, λοιπόν, δεν είναι μόνο να οσμίζεται γενικά και αόριστα το γύρω περιβάλλον, αλλά να επαναφέρει χαμένες αξίες και ιδέες που λειτούργησαν εναυσματικά σε χαλεπούς καιρούς. Αν δεν το κάνει, οι επικρίσεις από τους κακοήθεις με τα πλαστά τους έργα που λανσάρονται ως νεωτερισμοί και δη σωτήριοι, θα πάρουν και πάλι την ανιούσα.

Και με τον τρόπο αυτό, η κάθε είδους ασημαντότητα θα παραμένει σημαντική ακριβώς λόγω αυτής της πιστής αντιγραφής, που, όμως, δεν ομολογείται ποτέ από τον υποτιθέμενο νέο δημιουργό. Γιατί περί εποχής των αντιγραφών και του μεγαλόσχημου κολάζ πρόκειται.