Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πώς συμπεριφέρονται σήμερα οι ευρωπαίοι πολίτες και τι ζητούν από την ενωμένη Ευρώπη; Τι κάνει αυτή με την σειρά της ώστε να αποδείξει εν τοις πράγμασι ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή και δύναται να προστατεύσει τα κράτη μέλη της;

Ερωτήματα που απασχολούν συχνά τον μέσο ευρωπαίο πολίτη. Ερωτήματα που έχουν απάντηση. Τουλάχιστον όσο υπάρχει ακόμη ευρωπαϊκό πνεύμα και συνοχή. Όσο οι πολίτες στην Ευρώπη δεν αισθάνονται ξένοι μεταξύ τους και πιστεύουν στην αλληλεγγύη.

Η Κομισιόν δημοσίευσε τα αποτελέσματα του Ειδικού Ευρωβαρόμετρου για τη μέτρηση της κοινής γνώμης σχετικά με τις ευρωπαϊκές δράσεις πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη.

Τα αποτελέσματα δείχνουν μια ισχυρή συναίνεση μεταξύ των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι οι δραστηριότητες πολιτικής προστασίας θα πρέπει να συντονίζονται σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα αποτελέσματα αυτά, καταγράφουν επίσης μια σαφή τάση των πολιτών για ενίσχυση της προστασίας και σε πολλούς τομείς και ειδικά σε μία εποχή όπου η βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αλλάξει κατά πολύ τα δεδομένα, με συνεχείς απειλές για παγκόσμιο πόλεμο και χρήση πυρηνικών που πλέον είναι σε ημερήσια διάταξη, αλλά και τον ενεργειακό εκβιασμό.   

Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (94%) στα 27 κράτη - μέλη της ΕΕ, λοιπόν, πιστεύει ότι όταν μια καταστροφή πλήττει μια χώρα της ΕΕ που είναι πολύ μεγάλη για να την αντιμετωπίσει μόνη της, άλλες χώρες της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν βοήθεια.

Σχεδόν ο ίδιος αριθμός (91%) υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να βοηθήσει οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο που πλήττεται από καταστροφή.

Στην περίπτωση της Ουκρανίας που βρίσκεται σε δεινή θέση μετά την ρωσική επέλαση, επιδείχθηκε μια μεγάλη αλληλεγγύη, δείγμα πως η Ευρώπη θεωρεί την Ουκρανία αναπόσπαστο κομμάτι της παρά τα όσα λέγονται από την πλευρά της Ρωσίας που σαφώς θέλει να κυριαρχεί με κάθε τρόπο στην ουκρανική επικράτεια. Και η ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει την χώρα αυτή, έχει προκαλέσει εδώ και δύο χρόνια κύμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών.

Ένας άλλος τομέας που υπάρχει σαφής συνδρομή και βοήθεια από την ΕΕ στα κράτη μέλη της, είναι οι περιπτώσεις περιβαλλοντικών καταστροφών και ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν σχεδόν όλη την Ευρώπη. Οι καταστροφές αυτές πολλές από τις οποίες ζήσαμε τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας με αποκορύφωμα την πρόσφατη περιβαλλοντική καταστροφή  και την καταστροφή της αγροτικής παραγωγής στην Θεσσαλία και την Μαγνησία προκαλούν την κινητοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού παρέμβασης και συνδρομής στις εξελισσόμενες εστίες κρίσεων.

Θα πει κανείς βέβαια, ότι καλά όλα αυτά καλώς καμωμένα, όμως το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται στο σύνολό του με αυτό τον τρόπο και μόνο και θα έχει δίκιο. Εντούτοις, η υποστήριξη στην ευρωπαϊκή συνοχή, σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωβαρομέτρου, δείχνουν πως οι ευρωπαίοι στηρίζουν τις υποστηρικτικές παρεμβάσεις στα κράτη μέλη.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν, επί του προκειμένου, σαφή υποστήριξη του ρόλου της ΕΕ στη διαχείριση κρίσεων, με 9 στους 10 ερωτηθέντες να δηλώνουν ότι είναι σημαντικό η ΕΕ να συμβάλλει στο συντονισμό της αντιμετώπισης των καταστροφών στην ΕΕ και σε άλλες χώρες.

Σύμφωνα με την έρευνα, επίσης, 9 στους 10 Ευρωπαίους συμφωνούν ότι η συντονισμένη δράση της ΕΕ θα πρέπει να αυξηθεί για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση καταστροφών και κρίσεων στο μέλλον. Το ποσοστό των πολιτών της ΕΕ που επιθυμούν ισχυρότερο ρόλο έχει αυξηθεί κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες από το 2020, από 84% σε 90%.

Η επιθυμία των πολιτών να αυξηθεί η ανθεκτικότητα της Ευρώπης στις καταστροφές αντιστοιχεί στους στόχους της ΕΕ για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές που εγκρίθηκαν το 2023, μας ενημερώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που με τα κράτη μέλη της ΕΕ προσδιόρισαν από κοινού 5 βασικούς τομείς για να κάνουν περισσότερα για την πρόληψη και την προετοιμασία για τις καταστροφές.

Οι 5 τομείς είναι η πρόβλεψη και η προετοιμασία για τους κινδύνους, η ενίσχυση των έγκαιρων προειδοποιήσεων, η κλιμάκωση των ικανοτήτων αντιμετώπισης και η εξασφάλιση ισχυρών συστημάτων πολιτικής προστασίας.

Οι 5 στόχοι της ΕΕ για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές θα χρησιμεύσουν ως πυξίδα για την πολιτική και τις επενδύσεις που θα βοηθήσουν τις αρχές να λαμβάνουν καλύτερα τεκμηριωμένες αποφάσεις και να προστατεύουν τους πολίτες, τα μέσα διαβίωσης και το περιβάλλον.

Ο μηχανισμός προστασίας και οι στόχοι του

Και λίγα λόγια για τον απώτερο στόχο που έχει θέσει η ΕΕ με τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της. Αυτός αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ και των 10 συμμετεχόντων κρατών (Ισλανδία, Νορβηγία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Τουρκία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Αλβανία, Μολδαβία και Ουκρανία) στον τομέα της πολιτικής προστασίας για τη βελτίωση της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης των καταστροφών.

Όταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπερκαλύπτει τις δυνατότητες αντιμετώπισης μιας χώρας στην Ευρώπη και πέραν αυτής, μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του Μηχανισμού. Αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Από την ίδρυσή του το 2001, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ έχει ενεργοποιηθεί για περισσότερες από 600 καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και κρίσεις εντός και εκτός της ΕΕ.

Να σημειωθεί τέλος, ότι τον Φεβρουάριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση και ανακοίνωση για τον καθορισμό κοινών στόχων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές στους τομείς της πολιτικής προστασίας. Πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές και σεισμοί αποτελούν μερικούς από αυτούς.