Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι απώλειες που καταγράφονται καθημερινά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής ξεπερνούν ενίοτε τα όρια της αντοχής και οι πολίτες δείχνουν να μην έχουν τη δύναμη να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες που προκύπτουν κάθε φορά από την αναμέτρησή τους με τα νέα και πολλάκις απρόσμενα συμβάντα που αλλάζουν άρδην τα δεδομένα. Οι δυσκολίες αυτές προκαλούν αδιάκοπη ενασχόληση με την φύση τους, τις επιπτώσεις, αλλά και γενικότερα τον τρόπο που παραλλάσσουν την καθημερινότητα.

Οι απώλειες αυτές μπορεί να είναι πολλές. Μπορεί να αφορούν την ίδια την επιβίωση, δηλαδή τους όρους και τις προϋποθέσεις της, να μονοπωλούν το ενδιαφέρον και πάνω απ' όλα να βυθίζουν τον πολίτη στην απελπισία λόγω του μεγέθους και της διάστασής τους. Δεν είναι πάντως, η οικονομική απώλεια που πονά περισσότερο.

Είναι ο τρόπος της πόρευσης ή της συμπόρευσης με τις απώλειες που αναφύονται σε μια ατμόσφαιρα αρκούντως θολή και ομιχλώδη. Και δεν είναι μόνο οι καθημερινές υποχρεώσεις που τρέχουν, αλλά και οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν, η στάση που πρέπει να κρατηθεί και ειδικότερα η προβολή της άμυνας που σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται να στηθεί. Γιατί οι απώλειες φαινομενικά είναι ήττα.

Ο καθένας από εμάς καλείται να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις και αυτό δεν αποβαίνει πάντα υπέρ της εσωτερικής γαλήνης που διαταράσσεται σε πρώτο χρόνο και ανοίγει τον ασκό του Αιόλου σε δεύτερο. Το πρόβλημα γίνεται μάλιστα εντονότερο, όταν κανείς καταπονεί τον εαυτό του σε τέτοιο βαθμό, που φτάνει στο σημείο να καταθέσει τα όπλα.

Αυτή ακριβώς η ήττα που υφίσταται από τις διαρκείς απώλειες, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μαζική υποχώρηση των επαναλαμβανόμενων αξιώσεων για ένα καλύτερο αύριο, που φαίνεται να απομακρύνεται σταδιακά. Το μέλλον δείχνει να μετατοπίζεται αλματωδώς, οι ελπίδες να καταποντίζονται, η όλη κατάσταση να δυσχεραίνει την αρχικά ομαλή πορεία, τότε που τα εμπόδια δεν φαινόταν πως έχουν ανάλογη δυναμική.

Αναρωτηθήκατε ποτέ πόση υπομονή μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος όταν τα γεγονότα στρέφονται συνεχώς εναντίον του, όταν κανένα σημάδι δεν δείχνει κάποιας μορφής βελτίωση; Οι απώλειες στη ζωή κοστίζουν και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, επηρεάζοντας παράλληλα τον τρόπο πόρευσης.

Η ίδια η αναμονή για ένα ευνοϊκότερο μέλλον παρατείνεται, όταν τίποτε δεν προμηνύει πως οι αλλαγές που συντελούνται, μπορούν και να συμβάλλουν σε μια συμφιλίωση με τον εαυτό μας και τους άλλους. Η ερμηνεία όλης αυτής της περιπέτειας με αρνητικό πρόσημο στη ζωή, όλου αυτού του ζωτικού κύκλου που εμπερικλείει μέσα του όλες τις απώλειες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση και ειδικά όταν αφορά γεγονότα και συμβάντα που δεν προμήνυαν το παραμικρό πρόβλημα στις ανθρώπινες σχέσεις.

Η ζωή, όμως, προχωρά, αλλά πάνω απ' όλα εξελίσσεται. Οι συμμετέχοντες στο παιχνίδι του χρόνου συλλαμβάνονται πολλάκις απροετοίμαστοι και αδρανείς, ο νέος κόσμος που αποκαλύπτεται, έχει πολλά μυστικά που δείχνουν επτασφράγιστα. Καθήκον του καθενός είναι να αποκρυπτογραφήσει αυτά τα μυστικά, να διαχειριστεί τις απώλειες και επί του προκειμένου να μην αφήσει περιθώρια για νέα κενά που δημιουργούνται από την ανίσχυρη άμυνα.

Λέω λοιπόν, πως οι απώλειες σε τούτη τη ζωή μπορεί να κοστίζουν, εντούτοις η θέληση για την συνέχεια μπορεί να λειτουργεί πυροσβεστικά. Αν οι άνθρωποι τα είχαν όλα δεδομένα και τακτοποιημένα, δεν θα χρειαζόταν να καταβάλλουν την παραμικρή προσπάθεια για την αυτοβελτίωση και την εσωτερική γαλήνη.

Αν οι απώλειες δεν υπήρχαν, μπορεί και να έφτανε ένας ίδιος και απαράλλακτος λόγος που δεν θα δικαιολογούσε παρά μόνο την μονοσημαντότητα. Θα μιλούσε κανείς για τον μονοδιάστατο άνθρωπο του Μαρκούζε ή τον άγνωστο ένοχο της καφκικής Δίκης. Μπορεί, όμως και τίποτε απ' όλα αυτά, παρά μόνο τον άνθρωπο της Σοπενχαουερικής βούλησης και μη βούλησης, τον μεταπολεμικό άνθρωπο του Βόλφγκανγκ Μπόρχερτ που παραμονεύει πάντα έξω και μπροστά από την πόρτα.

Ο άνθρωπος και οι απώλειές του είναι αυτό το τμήμα του κόσμου που παραμένει κρυφό και διεσταλμένο στην εσώτερη ψυχή, στο μυστήριο της Φύσης. Χωρίς τις απώλειες αυτές δε θα υπήρχε ούτε Ποίηση ούτε Λογοτεχνία, ούτε Φιλοσοφία και Ιστορία. Ακόμη και αν αυτές οι απώλειες προκαλούνταν και συνοδεύονταν από δυσαναπλήρωτα κενά που ανοίγουν το δρόμο για μόνιμες και ενίοτε ανίατες πληγές. Οι απώλειες σηματοδοτούν την νέα οδό και πόρευση, την πεμπτουσία της ζωής.