To ευρωπαϊκό «όραμα» για τη γεωργία, τα τρόφιμα
& οι επιφυλάξεις

Η Ευρώπη θέλει να εισέλθει σε μια νέα εποχή και ειδικότερα σε νέες πολιτικές και κυρίως να καταπολεμήσει την γραφειοκρατία αλλά και να απλουστεύσει τις διαδικασίες που αφορά τις κοινοτικές αποφάσεις και τους κανονισμούς.
Είναι γεγονός ότι οι ευρωπαίοι πολίτες δυσκολεύονται να εναρμονιστούν με τις αποφάσεις της Κομισιόν. Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και η απλούστευση των κανονισμών θα μπορούσαν θεωρητικά να προσδώσουν έναν άλλον χαρακτήρα στις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Και εν κατακλείδι, να κάνουν πιο εύκολη την ζωή των πολιτών που σε κάθε περίπτωση αισθάνονται πως δεν μετέχουν ενεργά στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και συνοχή.
Να σημειωθεί ότι μεγάλη σημασία δίδεται και στα κονδύλια και την διάθεσή τους σε διάφορους τομείς.
Στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν δημοσιοποίησε την νέα προοπτική για την γεωργία και τα τρόφιμα, εστιάζοντας κυρίως στον στοχευμένο προϋπολογισμό.
Το νέο «όραμά» της για τη γεωργία και τα τρόφιμα είναι μια πιο ανταγωνιστική ευρωπαϊκή γεωργική βιομηχανία με απλούστερες και πιο στοχευμένες επιδοτήσεις. Το έγγραφο στρατηγικής για την κοινή γεωργική πολιτική που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες την Τετάρτη έχει ως στόχο να συμβιβάσει την προστασία του κλίματος με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας: Για παράδειγμα, η Επιτροπή θέλει να «εξετάσει προσεκτικά» περαιτέρω απαγορεύσεις φυτοφαρμάκων στο μέλλον και να προσαρμόσει τα πρότυπα για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Οι γεωργικές επιδοτήσεις αποτελούν μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ: Περίπου 365 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν προϋπολογιστεί για την τρέχουσα περίοδο χρηματοδότησης έως το 2027. Ο επόμενος πολυετής προϋπολογισμός της ΕΕ θα διαρκέσει επτά χρόνια από το 2028.
Η Κομισιόν υπογραμμίζει «την ανάγκη να συμβιβαστεί η δράση για το κλίμα με την επισιτιστική ασφάλεια και τις ειδικές προκλήσεις του τομέα». Ο ευρωπαϊκός γεωργικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Από τη μία πλευρά, οι αγρότες θα πρέπει να ανταμείβονται για τη φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά τους.
Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή θέλει να «εξετάσει προσεκτικά την περαιτέρω απαγόρευση της χρήσης φυτοφαρμάκων, εάν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις εντός εύλογου χρονικού διαστήματος» και να απλοποιήσει την πρόσβαση στα βιοεντομοκτόνα στην αγορά της ΕΕ.
«Πυξίδα βιωσιμότητας για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις»
Προτείνεται επίσης, μια «πυξίδα βιωσιμότητας για τις γεωργικές επιχειρήσεις» προκειμένου να απλοποιηθεί η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας. Η Επιτροπή ακολουθεί έτσι τη γραμμή που έχει ήδη ακολουθήσει στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας και στο Πρόγραμμα Εργασίας: ενώ η πρώτη θητεία της φον ντερ Λάιεν επικεντρώθηκε στην Πράσινη Συμφωνία με πολυάριθμους κανονισμούς για περισσότερη προστασία του κλίματος, τώρα το κλίμα έχει αλλάξει.
Η πληγείσα από την κρίση οικονομία, οι αγρότες και οι εκπρόσωποι του δικού της συντηρητικού κόμματος ΕΛΚ ζητούν εδώ και καιρό να απομακρυνθεί από τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό κανόνων και κανονισμών. Το έτος 2024 χαρακτηρίστηκε από πολυάριθμες «διαμαρτυρίες των αγροτών», μεταξύ άλλων μπροστά από την Επιτροπή της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
Το όραμα στοχεύει επίσης να διασφαλίσει ότι τα υψηλά πρότυπα της ΕΕ δεν οδηγούν σε ανταγωνιστικά μειονεκτήματα, εναρμονίζοντας στενότερα τα πρότυπα παραγωγής για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Για το λόγο αυτό, η Κομισιόν θέλει να λάβει μέτρα από το 2025 για να επιτύχει μεγαλύτερη συνοχή στα πρότυπα για τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα που απαγορεύονται στην ΕΕ και για την καλή διαβίωση των ζώων. Η Επιτροπή θέλει επίσης να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι οι γεωργοί αναγκάζονται συστηματικά να πωλούν τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος παραγωγής, μεταξύ άλλων με την αναθεώρηση της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Επιφυλακτικοί οι Πράσινοι και η Greenpeace
«Έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό να επικεντρωθεί η εισοδηματική στήριξη εκεί που πραγματικά χρειάζεται. Η τροποποίηση της οδηγίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών πρέπει επίσης να εφαρμοστεί γρήγορα», λέει η Olga Voglauer, εκπρόσωπος των Πρασίνων για τη γεωργία, η οποία είναι μάλλον επιφυλακτική.
«Θα δούμε αν οι πραγματικές νομοθετικές προτάσεις θα αποτρέψουν την καταστροφή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρώπη και θα επιτρέψουν στους μικρούς αγρότες να κερδίσουν ένα καλύτερο εισόδημα. Ένα από τα βασικά αιτήματα των Πρασίνων παραμένει ανεκπλήρωτο: Δεν υπάρχει σαφής δέσμευση για την επιβολή ανώτατου ορίου στις γεωργικές επιδοτήσεις και συνεπώς για την τοποθέτηση των μικρομεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων στο επίκεντρο της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ», σχολίασε ο Thomas Waitz, εκπρόσωπος για θέματα γεωργίας της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Μάρκο Κοντιέρο, διευθυντής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ στην Greenpeace, προειδοποιεί επίσης: «Όταν συγκεντρώσαμε οργανώσεις αγροτών, περιβαλλοντικούς εμπειρογνώμονες, επιστήμονες, εμπόρους και εταιρείες τροφίμων, όλοι συμφώνησαν: το ευρωπαϊκό σύστημα τροφίμων και γεωργίας πρέπει να αλλάξει - αλλά το “όραμα” της Επιτροπής της ΕΕ δεν φαίνεται να το αναγνωρίζει αυτό. Αν δεν αλλάξει κάτι, η ευπάθεια της ευρωπαϊκής γεωργίας στις κλιματικές και περιβαλλοντικές καταστροφές θα αυξηθεί, θέτοντας σε περαιτέρω κίνδυνο τα μέσα διαβίωσης των γεωργών και την ικανότητά τους να καλλιεργούν τρόφιμα».
«Δεν αρκεί να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στην παραγωγή περισσότερων προϊόντων. Χρειαζόμαστε ποικίλα, θρεπτικά τρόφιμα που να προάγουν τη μακροπρόθεσμη υγεία του ευρωπαϊκού πληθυσμού», τονίζει η Magdalena Prieler από την ARCHE NOAH.
Κεντρικό ρόλο για μια ισορροπημένη διατροφή και μια βιώσιμη, ανθεκτική γεωργία παίζουν οι ποικιλίες που είναι προσαρμοσμένες στην τοποθεσία και το κλίμα, ανθεκτικές, υψηλής ποιότητας και όσο το δυνατόν πιο ποικιλόμορφες γενετικά από τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό καλλιεργούμενων ειδών.
Σύμφωνα με το δίκτυο δράσης για τα φυτοφάρμακα PAN Europe, περισσότερες από 90 οργανώσεις κάλεσαν για άλλη μια φορά την Επιτροπή να θέσει τη σταδιακή κατάργηση των επιβλαβών φυτοφαρμάκων στο επίκεντρο του οράματός της για τη γεωργία και τα τρόφιμα.
«Με αυτό το όραμα, η Επιτροπή αγνοεί επίσης τις επανειλημμένες εκκλήσεις των πολιτών για ταχεία μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων», δήλωσε η Αγγελική Λυσσιμάχου, επικεφαλής του τμήματος Επιστήμης και Πολιτικής, σε σχετική ανακοίνωση.