«Προσχέδιο

Οι εξελικτικές ρίζες μιας καλής κοινωνίας»

Του Νίκολας Α. Χρηστάκη

Πανεπιστήμιο Yale

Μετάφραση επιμέλεια: Βασ. Ντζούνης, Αλ. Μάμαλης, Αζ. Καραμανλίδης

Τιμή: 29,50 ευρώ

Επί μεγάλο χρονικό διάστημα εστιάζαμε το ενδιαφέρον μας στη σκοτεινή πλευρά της βιολογικής μας κληρονομιάς: την ικανότητά μας για επιθετικότητα, βαναυσότητα, προκατάληψη και ιδιοτέλεια. Ωστόσο, η φυσική επιλογή μάς έχει προικίσει με ένα σύνολο επωφελών κοινωνικών γνωρισμάτων, μεταξύ των οποίων την ικανότητά μας για αγάπη, φιλία, συνεργασία και μάθηση. Πίσω από όλες τις επινοήσεις του πολιτισμού μας υπάρχει η έμφυτη τάση μας να δημιουργούμε καλές κοινωνίες.

Στο βιβλίο προβάλλεται η συναρπαστική ιδέα ότι τα γονίδιά μας δεν επηρεάζουν μόνο το σώμα και τη συμπεριφορά μας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε κοινωνίες εκπληκτικά όμοιες σε όλο τον κόσμο. Με πολλά χαρακτηριστικά παραδείγματα -από ποικίλες ιστορικές και σύγχρονες κοινωνίες, κοινότητες, οι οποίες σχηματίστηκαν έπειτα από ναυάγια, κοινόβια που αναζητούσαν την ουτοπία, διαδικτυακές ομάδες ανθρώπων και μποτ με τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και από τις τρυφερές και σύνθετες κοινωνίες των ελεφάντων και των δελφινιών, οι οποίες μοιάζουν με τις δικές μας- ο συγγραφέας δείχνει ότι, αν και η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη με βία, δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το κοινωνικό μας προσχέδιο για καλοσύνη.

Σε έναν κόσμο με όλο και μεγαλύτερη πολιτική και οικονομική πόλωση, είναι προκλητικό να αγνοούμε τον ρόλο του εξελικτικού παρελθόντος μας. Διαβάστε γιατί η εξέλιξη μας οδήγησε σε ένα ανθρωπιστικό μονοπάτι και πώς συνδεόμαστε με την κοινή μας ανθρωποσύνη.

Είπαν για το βιβλίο:

-«Η διαφορετικότητα ανάμεσα στις κουλτούρες μας και στις προσωπικές μας ταυτότητες αποκρύπτει το γεγονός ότι είμαστε όλοι ένα. Σε αυτό το φανταστικό, όμορφο και σαρωτικό βιβλίο, ο Χρηστάκης μάς δείχνει πώς οκτώ καθολικές ανθρώπινες τάσεις μάς έχουν ενώσει και μας έχουν βοηθήσει να κυριαρχήσουμε σε όλο τον πλανήτη, να είμαστε κύριοι της ζωής μας και του κοινού μας πεπρωμένου. Ένα δεξιοτεχνικό κατόρθωμα, το οποίο αποτελεί σίγουρα το καλύτερο και πιο αυθεντικό βιβλίο της χρονιάς».

Daniel Gilbert, καθηγητής κοινωνικής ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Θαυμάσιο επίτευγμα! Ο Χρηστάκης εξηγεί με τον πιο σαφή και προσιτό τρόπο το πώς η γενετική και η πολιτισμική μας κληρονομιά είναι βαθιά συνυφασμένες. Η ιστορία της ανθρώπινης φύσης δεν είναι ένα παραμύθι, αντιθέτως, αποκαλύπτει το δυναμικό και την προδιάθεσή μας για το καλό».

Angela Duckworth, καθηγήτρια ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας

-«Σε ένα βιβλίο μεγάλης σοφίας και ασυνήθιστου εύρους θεμάτων, ο Χρηστάκης συγκεντρώνει τις δυνάμεις της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της ανθρωπολογίας, της κοινωνιολογίας, της γενετικής και της εξελικτικής βιολογίας για να εκφράσει ένα εξαιρετικά αισιόδοξο επιχείρημα: έχουμε προγραμματιστεί από την εξέλιξη να είμαστε καλοί. Σε μια στιγμή όπου η σκοτεινή ιστορία των αρχών του 20ού αιώνα αρχίζει ξαφνικά να μοιάζει πάλι επίκαιρη, είναι ανακούφιση κάποιος να μας θυμίζει γιατί τόσες προσπάθειες ανασχεδιασμού της κοινωνίας έχουν αποτύχει και για ποιον λόγο τελικά κυριαρχεί πάντοτε η καλύτερη πλευρά της ανθρώπινης φύσης».

Anne Applebaum, δημοσιογράφος και ιστορικός, καθηγήτρια στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου

-«Αρχίστε να το διαβάζετε για τις συγκλονιστικές ιστορίες σχετικά με τα ναυάγια, τα κοινόβια και τα προκεχωρημένα φυλάκια στην Ανταρκτική. Θα συνεχίσετε να το διαβάζετε για την κοινωνιολογία των δικτύων. Καθώς η κοινωνική συνδετικότητα και ο ρυθμός των αλλαγών αυξάνονται κατά τον 21ο αιώνα, ο Χρηστάκης αναδεικνύεται στον απαραίτητο οδηγό και το Προσχέδιο σε βασικό βιβλίο. Είναι απολαυστικό ανάγνωσμα, αλλά και μια προειδοποίηση για τις προκλήσεις που ενέχει η δημιουργία νέων κοινωνιών και θεσμών εντός των οποίων θα μπορούν να ευημερήσουν οι άνθρωποι».

Jonathan Haidt, καθηγητής κοινωνικής ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης

-«Ο Χρηστάκης έχει ανακαλύψει ότι όλες οι ανθρώπινες κουλτούρες συγκλίνουν σε ένα σταθερό είδος κοινωνικού δικτύου, και στο Προσχέδιο ερευνά τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό. Υποστηρίζει με θάρρος ότι η απάντηση βρίσκεται στα γονίδιά μας. Κάνοντας μια εκτεταμένη μελέτη, ο Χρηστάκης μάς δείχνει ότι μια εξήγηση βασισμένη στα γονίδια δεν έχει ανάγκη να εξετάζει τον αντίκτυπο του πολιτισμού και ούτε η σχετική ανάλυση είναι απαραίτητο να δεσμεύεται από τον αναγωγισμό ή τον ντετερμινισμό. Το Προσχέδιο παρεμβαίνει δυναμικά υπέρ μιας πιο μεστής ενσωμάτωσης της βιολογίας στις κοινωνικές επιστήμες».

Richard Wrangham, καθηγητής βιολογικής ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Ο Χρηστάκης παρουσιάζει στο ευρύ κοινό την πιο διάσημη θεωρία του: ο τύπος των κοινωνιών που δημιουργούν τόσο οι άνθρωποι, όσο και τα ζώα, υπαγορεύεται από το γενετικό προφίλ τους. Χρησιμοποιώντας πληθώρα παραδειγμάτων, από την κοινωνική συμπεριφορά των δελφινιών και των χιμπαντζήδων έως τη δική μας συμπεριφορά σε αμέτρητα περιβάλλοντα, μαζί με μια μεγάθυμη ματιά στο δικό του παρελθόν, ο Χρηστάκης μάς θυμίζει ότι η ηγεσία, η φιλία και οι ομαδικές τάσεις έχουν τις ρίζες τους στον πιο θεμελιώδη μηχανισμό της βιολογικής μας κατηγοριοποίησης: τη φυσική επιλογή. Ένα απαραίτητο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει γιατί περιχαρακωνόμαστε πολιτικά, θρησκευτικά και εργασιακά και πού μπορεί να μας οδηγήσουν οι διαχωρισμοί αυτοί».

Hope Jahren, καθηγήτρια γεωχημείας και γεωβιολογίας, Πανεπιστήμιο του Όσλο

-«Ένα μεγαλειώδες έργο. Αν θεωρείτε ότι γνωρίζετε την ανθρώπινη φύση, ξανασκεφτείτε το. Ο Χρηστάκης θα σας ανοίξει τα μάτια και θα σας κόψει την ανάσα. Ένα ιδιαίτερο θετικό στοιχείο: το βιβλίο του είναι συναρπαστικό και πολύ αισιόδοξο. Το τέλειο βιβλίο για την εποχή μας».

Cass R. Sunstein, καθηγητής συνταγματικού και διοικητικού δικαίου, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Θα χαρακτήριζα το Προσχέδιο λαμπρό και προκλητικό άθλο, ο οποίος δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρος. Νομίζω ότι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που έμαθα τόσα πολλά από ένα βιβλίο. Ο Χρηστάκης είναι σπάνιος συγγραφέας, ο οποίος μπορεί να συνδυάσει την αυστηρότητα και την ευρυμάθεια με τη συγγραφική δεινότητα. Το βιβλίο είναι γεμάτο με συναρπαστικές μελέτες, με πειράματα από το δικό του εργαστήριο, και ουσιαστικά προσφέρει έναν λόγο ελπίδας βασισμένο στην επιστήμη για τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε».

Amy Chua, καθηγήτρια δικαίου, Πανεπιστήμιο Yale

-«Στο προκλητικό αυτό βιβλίο, ο Χρηστάκης εκφράζει ένα ενδελεχές και πειστικό επιχείρημα, ότι το να αναγνωρίζουμε την αξία του καλού στις κοινωνίες μας συνιστά αδιάσπαστο μέρος του εαυτού μας, άρα, έχουμε την έμφυτη υποχρέωση να συμμετέχουμε στη δημιουργία, στην ενδυνάμωση και στη βελτίωση του κοινού καλού. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την πόλωση και την αυξανόμενη ανισότητα, ο Χρηστάκης επιστρατεύει την επιστήμη και την ιστορία για να δώσει ένα μήνυμα ελπίδας».

Joi Ito, διευθυντής του Media Lab, ΜΙΤ

-«Στα μέσα μαζικής επικοινωνίας ζούμε με έναν καθημερινό καταιγισμό ειδήσεων που μας διαιρούν -οι διαφορές μεταξύ ατόμων, ομάδων και ολόκληρων κοινωνιών φαίνεται ότι καθορίζουν τον τρόπο αλληλεπίδρασής μας. Καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα της ανθρώπινης ιστορίας και έχοντας βαθιά γνώση της γενετικής και των κοινωνικών επιστημών, ο Χρηστάκης μάς οδηγεί σε ένα διαφορετικό μονοπάτι, εξίσου σημαντικό και επίκαιρο. Είτε στις κοινωνίες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, είτε στις εταιρείες της Σίλικον Βάλεϊ, όλοι μας συνδεόμαστε με τους κοινούς δεσμούς της ανθρώπινης υπόστασης. Στο Προσχέδιο, ο Χρηστάκης μάς δείχνει ότι είμαστε κάτι παραπάνω από διχαστικοί και διασπαστικοί. Είμαστε προγραμματισμένοι να δημιουργούμε κοινωνίες και να ευημερούμε σε αυτές, βασιζόμενοι στη συνεργασία, στη μάθηση και στην αγάπη».

Neil Shubin, καθηγητής οργανισμικής και εξελικτικής βιολογίας, Πανεπιστήμιο του Σικάγου

-«Ως ιστορικός, τείνω να δίνω περισσότερη έμφαση στην πιο σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης -την εντυπωσιακή μας ικανότητα ως είδος να κάνουμε πολέμους και επαναστάσεις, να καταλαμβανόμαστε από μανία και πανικό. Ως γιατρός και κοινωνικός επιστήμονας, ο Χρηστάκης είναι εδώ για να μου πει να χαλαρώσω. "Υπάρχουν περισσότερα πράγματα που μας ενώνουν παρά μας χωρίζουν", υποστηρίζει σε αυτό το ιδιαίτερα εμπεριστατωμένο και συναρπαστικό βιβλίο, "και η κοινωνία είναι κατά βάσιν καλή". Αν, όπως εγώ, αντιδράτε στον ισχυρισμό του με σκεπτικισμό, σας περιμένει μια έκπληξη. Ο Χρηστάκης θα αλλάξει την οπτική σας για τον άτριχο πίθηκο».

Niall Ferguson, καθηγητής ιστορίας, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Ένας από τους κορυφαίους κοινωνικούς επιστήμονες του κόσμου αναζητά τα βιολογικά όρια του ανθρώπινου πολιτισμού, για τι είμαστε ικανοί ως είδος και ποιες είναι οι γένιες τάσεις της κοινωνίας μας. Σε αυτό το εύγλωττο και ευρέος φάσματος βιβλίο, ο Χρηστάκης μάς αναγγέλλει τα καλά νέα για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».

Gary King, καθηγητής πολιτικής επιστήμης, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Το Προσχέδιο αποτελεί μια επίκαιρη, σθεναρή και καθηλωτική παρουσίαση του εγγενούς συνόλου των ευαισθησιών που καθοδηγούν την κοινωνική μας ζωή και την πολιτισμική μας εξέλιξη. Η αξιόπιστη ενοποίηση των κοινωνικών και βιολογικών επιστημών, το μεγάλο επίτευγμα αυτού του συναρπαστικού έργου, είναι να μετατοπίσει οριστικά το ενδιαφέρον της κοινωνικής έρευνας από όσα μας διαφοροποιούν από την κοινή ανθρωποσύνη μας και να δείξει ότι, αν και μπορεί να είμαστε προετοιμασμένοι για διαμάχες, είμαστε επίσης προγραμματισμένοι για αγάπη, φιλία και συνεργασία, προσκαλώντας μας έτσι να επιλέξουμε μια ανθρωπινή κοινωνία».

Orlando Patterson, καθηγητής κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Ζούμε σε μια εποχή γεμάτη διαμάχες μεταξύ «ημών» και «αυτών» με βάση την τάξη, τη θρησκεία, την εθνοτικότητα και την πολιτική. Σε αυτό το επιβλητικό, σπουδαίο και απολαυστικό βιβλίο, ο Χρηστάκης δικαίως μας υπενθυμίζει ότι έχουμε εξελιχθεί για να ζούμε όλοι μαζί, να συνεργαζόμαστε και να ευημερούμε σε σύνθετες, ποικιλόμορφες κοινωνικές ομάδες. Τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να κατανοήσουμε και να εκμεταλλευθούμε αυτές τις σημαντικές και θεμελιώδεις προσαρμογές που μας βοηθούν να ζούμε και να συνεργαζόμαστε, να εκτιμούμε αλλήλους και να έχουμε κοινούς στόχους».

Daniel Lieberman, καθηγητής εξελικτικής βιολογίας του ανθρώπου, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Είναι σπάνιο για έναν γιατρό να γίνεται εξέχων κοινωνικός επιστήμονας. Είναι ακόμη πιο σπάνιο να γράφει ένα βιβλίο που σου ανοίγει τα μάτια όσον αφορά έναν νέο τρόπο κατανόησης του κόσμου. [...] Το Προσχέδιο αποτελεί μια ιδιαίτερα εκτενή, εμβριθή και προκλητική εξερεύνηση για το πώς οι καλές κοινωνίες μπορεί να διαμορφώνονται περισσότερο μέσω της φυσικής επιλογής και λιγότερο μέσω των δυνάμεων της ιστορίας».

Adam Grant, καθηγητής οργανωσιακής ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας

-Ένα προσχέδιο για την οικοδόμηση μιας καλής κοινωνίας εμφανίζεται τη στιγμή ακριβώς που το χρειαζόμαστε περισσότερο. Ο Χρηστάκης είναι προκλητικά αισιόδοξος ότι θα επικρατήσουμε, βασιζόμενος στις βιολογικές και στις κοινωνικές επιστήμες. Με έναν λόγο χαρμόσυνο και εμψυχωτικό, μας διδάσκει για τον πυρήνα της φύσης μας -την αναγκαστική αυτή διάταξη του εαυτού μας σε μονάδες αποκαλούμενες κοινωνίες, θεμέλια των οποίων είναι η αγάπη, η φιλία, η συνεργασία και η μάθηση. Πράγματι, πόσο "φωτισμένο" θα είναι το σπίτι που θα κτιστεί με βάση αυτό το προσχέδιο αν εμείς, οι ένοικοί του, ακούσουμε το μήνυμα για τις υπάρχουσες δυνατότητες μέσα μας».

Mahzarin Banaji, καθηγήτρια κοινωνικής ηθικής, Πανεπιστήμιο Harvard

-«Το Προσχέδιο είναι ένα εξαιρετικά ευανάγνωστο και διασκεδαστικό βιβλίο και ταυτόχρονα ένα από τα πιο σημαντικά αναγνώσματα περί βιολογικής εξέλιξης από όσα έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια. Παρουσιάζει τη μακρά ιστορία της έρευνας, ώστε να δείξει ότι η συνεργασία και τα φιλοκοινωνικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων καθορίζονται γενετικά και είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης μέσω φυσικής επιλογής. Έτσι, ο Χρηστάκης διορθώνει μία από τις πιο συχνές παρερμηνείες σχετικά με τη βιολογική εξέλιξη, συγκεκριμένα ότι ο διαπροσωπικός ανταγωνισμός αποτελεί φυσικό νόμο. Το μόνο που θα ήθελα είναι αυτό το βιβλίο να είχε εκδοθεί δεκαετίες νωρίτερα».

Gunter Wagner, καθηγητής οικολογίας και εξελικτικής βιολογίας, Πανεπιστήμιο Yale

-«Το Προσχέδιο είναι εξαιρετικά πρωτότυπο έργο, και ο Χρηστάκης μάς απευθύνεται με μια εντυπωσιακά προσωπική φωνή. Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται ένα σύνολο καθολικών πολιτισμικών στοιχείων, τα οποία συγκροτούν τον πυρήνα όλων των κοινωνιών και διαμορφώνονται από τη φυσική επιλογή. Ο Χρηστάκης μάς δείχνει ότι οι ομοιότητες που υπάρχουν μεταξύ ανθρώπινων και ζωικών κοινωνιών ενώνουν τους ανθρώπους με έναν τρόπο εξυψωτικό για το είδος μας. Το Προσχέδιο είναι ένα πλούσιο διεπιστημονικό βιβλίο, με ισχυρή τεκμηρίωση, ένα φωτεινό έργο».

Rene C. Fox, ομότιμος καθηγήτρια κοινωνικών επιστημών, Πανεπιστήμιο Harvard

=====

 

Παρουσιάστηκε στον Πολιχνίτο

το βιβλίο "Κόλπος Καλλονής Λέσβου"

Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την βιβλιοπαρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιουλίου, στο κατάμεστο Πολύκεντρο Πολιχνίτου του έργου του Αριστείδη Κυριαζή: "Κόλπος Καλλονής Λέσβου-Ιστορική Περιήγηση" (Εκδόσεις "Μύθος"), από τον πρώην γραμματέα και αντιδήμαρχο Πολιχνίτου Στρατή Πάντα, τον συνταξιούχο εκπαιδευτικό Τάσο Μακρή και τον πρώην πρόεδρο του Συλλόγου "Ο Πολιχνίτος Λέσβου" Κυριάκο Κουκούλα.

Στο βιβλίο επιχειρείται ένα ταξίδι από το απώτατο μυθολογικό παρελθόν μέχρι και την απελευθέρωση της Λέσβου το 1912 με είκοσι μία περιηγήσεις γύρω από τον Κόλπο Καλλονής, από τις οποίες οι εξής εννέα ανήκαν στην επικράτεια της Πύρρας: Άκρα Βρίσα, Βραχονησίδα Καλλονή, Νυφίδα, Ροδαφνίδια, Πολιχνίτος, Χαλακιές, Βασιλικά χωριά, Πύρρα και Ιερό του Μέσσου.

         Ο Αριστείδης Κυριαζής, κλείνοντας την εκδήλωση, σημείωσε ότι για την Άκρα Βρίσα ο κορυφαίος Γερμανός κλασικός φιλόλογος Ulrich Wilamowitz υποστήριξε ότι ο Βρισεύς, κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου ήταν ιερέας του Διόνυσου στη Λυρνησσό της Μικράς Ασίας και η κόρη του Βρισηίς, η πανέμορφη αιχμάλωτη του Αχιλλέα, καταγόταν από την Άκρα Βρίσα των Βατερών.

         Ο Όμηρος, αρχίζει την Ιλιάδα περιγράφοντας τη φιλονικία του Αγαμέμνονα με τον Αχιλλέα για την όμορφη Βρισηΐδα, που αιχμαλώτισε ο Αχιλλέας μαζί με άλλες επτά Λεσβίδες καλλονές, όταν κατέκτησε τη Λέσβο τον πρώτο χρόνο του Τρωικού πολέμου και την είχε κρατήσει ως λάφυρο πολέμου. Ο Αγαμέμνων είχε επιλέξει ως λάφυρο την πρώτη εξαδέλφη της Βρισηΐδας, τη Χρυσηΐδα, κόρη του Χρύση ιερέα του Απόλλωνα στην πόλη Χρύση και όταν αναγκάστηκε από τον Απόλλωνα να την επιστρέψει στον πατέρα της, πήρε από τον Αχιλλέα τη Βρισηΐδα, με αποτέλεσμα ο Αχιλλέας να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις του για εννέα χρόνια.

         Η Βρισηίς ήταν το μήλο της έριδος των Αχιλλέα και Αγαμέμνονα λόγω του κάλλους της. Ο Όμηρος υμνεί την Βρισηίδα ονομάζοντάς την, στις πέντε από τις δέκα καταγραφές του ως "Βρισηίδα καλλιπάρηον" (με ωραίες παρειές), σε τέσσερις ως "Βρισηίδα κούρη" (κόρη) και σε μία ως "ικέλη χρυσέη Αφροδίτη" (όμοια της χρυσής Αφροδίτης), στην οποία παραπέμπει ο ναός της Χρυσής Αφροδίτης στην Πύρρα.

 

-- - - - - - - -- Ένα ...ΘΗΤΑ με βραβευμένα διηγήματα  - ----   ---- 

Κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες το ειδικό τεύχος του ΘΗΤΑ με τα βραβευμένα διηγήματα των μαθητών του σχολείου στον φετινό 11ο διαγωνισμό γραπτού λόγου των εκδόσεων «Πατάκη». Το τεύχος έχει 36 σελίδες και περιλαμβάνει 6 διηγήματα μαθητών της ΣΤ΄ Δημοτικού και 3 διηγήματα μαθητριών της Α΄ Γυμνασίου. 

Όλα τα κείμενα -πλην ενός που δεν έχει στοιχεία μυθοπλασίας- δουλεύτηκαν το χειμώνα που μας πέρασε, στο Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής, που λειτουργούσε στο Σχολείο όλα τα πρωινά του Σαββάτου.

Όλα τα διηγήματα περιγράφουν πραγματικές καταστάσεις και χρειάστηκαν αρκετές ώρες για να αντληθούν τα στοιχεία, είτε από βιβλία και εφημερίδες, είτε από συνεντεύξεις. Αξίζουν συγχαρητήρια στα παιδιά, που δεν βαρυγγώμησαν ούτε για  μια στιγμή, αλλά έβγαλαν σε πέρας όλο αυτό τον όγκο της δουλειάς αναδεικνύοντας μοναδικές στιγμές της τοπικής και της οικογενειακής τους ιστορίας.

Οι μαθητές και τα διηγήματά τους είναι:

Από την ΣΤ' Δημοτικού οι:

Η απίστευτη  ιστορία του σχολείου μου: ΜΑΡΚΟΣ ΜΑΤΖΙΑΡΛΗΣ

Από ένα  παλιό  οθωμανικό νόμισμα ένας μαθητής ανακαλύπτει την ιστορία του σχολείου  του. Έτσι μαθαίνει, ότι ως το 1922 το κτήριο ήταν τζαμί και η αυλή του μουσουλμανικό νεκροταφείο, ότι  τα εγκαίνιά του έκανε ο Γ. Παπανδρέου, ότι εδώ λειτούργησε η πρώτη στη Ελλάδα νυχτερινή σχολή για προσφυγόπουλα το 1926, ότι για να αγοραστεί ο εξοπλισμός του παίζονταν ταινίες κινηματογράφου στις  αίθουσές του, ότι από τις μουριές του κήπου παραγόταν μετάξι, που πουλιόταν για να έχει έσοδα το σχολείο και πολλά άλλα.

Οπτασίες στα λουτρά της Θερμής: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΕΛΗΣ

 Ένας μαθητής αναπολεί -βλέποντας τις αντανακλάσεις του νερού -στα λουτρά της Θερμής και τα ιστορικά πρόσωπα που πέρασαν από εκεί και έκαναν τα λουτρά τους. Μεταξύ άλλων, περιγράφει την άφιξη του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης με πλοιάριο, τον ερχομό του Μωάμεθ του Πορθητή πάνω σε άλογο, την παραμονή της αρχαιολόγου W. Lamb, που ανέσκαψε την προϊστορική Θερμή το 1930, τον ερχομό του Ναυάρχου Κουντουριώτη, του Ελ. Βενιζέλου, του Γ. Παπανδρέου, του Βασιλιά Παύλου και της Φρειδερίκης, του Μυριβήλη και άλλων επώνυμων στο Σάρλιτζα κ.λ.π.

Ο πλάστης της Ρουντίνας: ΑMΑΝΤΑ ΚΡΕΚΟΣ

Μια μαθήτρια αφηγείται τις σχέσεις της με άλλα παιδιά ξένων τουριστών, που κάνουν στο ξενοδοχείο, όπου δουλεύουν οι γονείς της, τις διακοπές τους. Ταυτόχρονα, μας διηγείται τη γνωριμία της με τη μεγάλη Ελληνίδα λογοτέχνιδα Άλκη Ζέη, μας εξηγεί γιατί στην Αλβανία η σπεσιαλιτέ τους είναι οι πίτες και μας αποκαλύπτει τι  τράβηξαν οι πρώτοι Αλβανοί που ήρθαν στη Ελλάδα τη δεκαετία του 1990.

Ο ξεριζωμός μας από το Αϊβαλί το 22: ΡΑΦΑΕΛΛΑ ΣΑΡΙΚΕΛΛΗ

Μια 96χρονη εξιστορεί στη δισέγγονή της, το πώς ξεριζώθηκε η οικογένεια της μητέρας της από το Αϊβαλί το 1922. Μεταξύ άλλων, της αφηγείται το πού έκρυψαν τα χρυσαφικά τους για να τα σώσουν από τους Τούρκους, πώς ερωτεύτηκε τη μητέρα της στο κάστρο της Μυτιλήνης ένας στρατιώτης, το πώς την παντρεύτηκε και την έφερε να ζήσουν στους Πύργους Θερμής, και πολλά άλλα.

Ο πεισματάρης Μίρι: ΕΡΓΚΙΤΑ ΜΕΤΣΙ

Μια μαθήτρια καταγράφει τις περιπέτειες του πατέρα της που έρχεται στην Ελλάδα παράνομα σαν μετανάστης την δεκαετία του 1990. Μέσα από την αφήγηση βλέπουμε όλες τις δυσκολίες, που αντιμετώπισαν στην κάθοδό τους στην Ελλάδα οι πρώτοι παράνομοι  Αλβανοί μετανάστες. Αποκορύφωμα η σκηνή, που κινδυνεύουν να καούν ζωντανοί, όταν τα ρούχα τους παίρνουν φωτιά από ένα αναμμένο τσιγάρο, καθώς πέφτουν να κοιμηθούν, ξεθεωμένοι από την κούραση μέσα σε ένα παλιό πολυβολείο.

Ο καλός ο παίκτης βλέπει γήπεδο: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΙΓΑΝΟΣ

 Ένας μαθητής συζητά για το ποδόσφαιρο με τον παππού του, που μπλέκει στις διηγήσεις του και προσωπικές του ιστορίες, αφού, όπως του λέει «η ζωή είναι όπως το ποδόσφαιρο. Και στα δυο πρέπει να μυριστείς τις ευκαιρίες, για να βάλεις γκολ». Του επισημαίνει επίσης, ότι για να γίνει καλός παίχτης πρέπει να μάθει «να βλέπει ...γήπεδο» φράση που δεν γίνεται κατανοητή από τον εγγονό του μέχρι που έρχεται ένα περιστατικό να την ξεδιαλύνει.

Winifred Lamb: Η αρχαιολόγος που ξέθαψε την προϊστορική Θερμή : ΜΑΝΤΩ ΤΖΩΡΤΖΗ Α' Γυμνασίου

 H Winifred Lamb ήταν η Βρετανή αρχαιολόγος, που  δούλεψε  4 χρόνια (1929-1933) για να αποκαλύψει την προϊστορική Θερμή,  σύγχρονη της Τροίας και της αρχαίας Πολιόχνης της Λήμνου. Στο  κείμενο καταγράφονται στοιχεία για τη ζωή και το έργο της, καθώς και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποίησε τότε τις ανασκαφικές της εργασίες.

Μια ξεχασμένη αφιέρωση: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΡΑΤΑ Α' Γυμνασίου

Μια μαθήτρια «σκοτώνει την ώρα της» παίζοντας με το κινητό της, όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της. Αυτό εκνευρίζει τη γιαγιά της, που την περιμένει πώς και πώς «να πούνε και καμιά κουβέντα» οι δυο τους. Η συμπεριφορά της εγγονής, όμως, αλλάζει, όταν από ένα τυχαίο περιστατικό ανακαλύπτει παλιές φωτογραφίες της οικογένειας, από τις οποίες αναδύεται ένα συναρπαστικό παρελθόν. Ψάχνοντας αυτό το παρελθόν, πέφτει πάνω σε ένα παλιό δίσκο γραμμοφώνου, που κρύβει ένα εντυπωσιακό μυστικό για τον Αϊβαλιώτη  θαλασσόλυκο προπάππο της. 

O παππούς μου ο Σόκιαλης: ΕΡΜΙΟΝΗ ΓΙΑΒΡΙΜΗ Α' Γυμνασίου

Μια γιαγιά διηγείται στα εγγόνια της την ιστορία του παππού της, που ήρθε πρόσφυγας από τα Σόκια της Μικράς Ασίας το 1922 και ρίζωσε στη Θερμή. Μέσα από την αφήγησή της ζωντανεύουν σκηνές από τις σφαγές που έκαναν οι Τσέτες, από το χαμό των παιδιών του, τη διάλυση της πρώτης του οικογένειας, από τη μυθιστορηματική σωτηρία του, καθώς και ένα φοβερό μυστικό που αποκαλύπτει στα παιδιά του, λίγο προτού φύγει από τη ζωή.

 

Στη Μαρίνα Μυτιλήνης

«Σάρλιτζα Πάλλας»

Άλλο ένα βιβλίο του συγγραφέα του «Ισμαήλ και Ρόζα» Γιάννη Γιαννέλλη - Θεοδοσιάδη που θα συγκλονίσει τους φίλους του βιβλίου,  με τίτλο «Σάρλιτζα Πάλλας», εκδόσεις «Πατάκη», παρουσιάζεται αύριο στη Μαρίνα Μυτιλήνης, στις 8 το βράδυ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι νέοι αυτοδιοικητικοί, Περιφερειάρχης Β. Αιγαίου Κωνστ. Μουτζούρης, Δήμαρχος Μυτιλήνης Στρ. Κύτελης και ο Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτισμικής Επικοινωνίας του Παν. Αιγαίου, καθηγητής, Δημ. Παπαγεωργίου.

Έρωτας, πάθος, δολοπλοκίες στην Ελλάδα στο εκρηκτικό κλίμα του μεσοπολέμου. Μια πραγματική ιστορία κατατρεγμένων προσφύγων από τη Μικρά Ασία, που αγωνίζονται να επιβιώσουν από την κόλαση του διωγμού στη Σμύρνη. Με βάσανα και κόπους καταφθάνουν στη Λέσβο και καταλύουν σ' επιταγμένους χώρους, παραπλεύρως στο περίφημο ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Πάλλας», όπου πλέκονται συγκλονιστικές ερωτικές ιστορίες. Η μοίρα και ο έρωτας τους ενώνουν, αλλά και τους χωρίζουν μέσα από την οδύνη που προκαλούν τα πολιτικά πάθη και τα παιχνίδια των Μεγάλων Δυνάμεων που έθρεψαν τον Εθνικό Διχασμό και οδήγησαν στην εθνική καταστροφή του 1922. Οι ήρωες κινούνται ανάμεσα στη Δραπετσώνα, με τους τεκέδες, τα χασισοποτεία και τα περίφημα δημοτικά μπορντέλα των «Βούρλων» και στην Κηφισιά, σε μια περίοδο που κορυφώνεται με τη «Δίκη των Έξι» και σημαδεύεται από αλλεπάλληλες δικτατορίες. Ύστερα από μια διαδρομή με μεγάλες ανατροπές, αναζητούν την ευτυχία και τη χαμένη τους αθωότητα πίσω στη Λέσβο και στο Σάρλιτζα Παλλάς!