Τι καταγράφουν τα στοιχεία της Eurostat για τα κράτη μέλη της ΕΕ για όλο το 2020 μεσούσης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η θνησιμότητα σε ολόκληρη την ΕΕ επηρεάστηκε σημαντικά κατά την διάρκεια του 2020. Με βασική αιτία τον κορωνοϊό, το ποσοστό θνησιμότητας είχε πάντως διαφορετική διακύμανση από χώρα σε χώρα σε ότι αφορά τον χρόνο καταγραφής του, αλλά σε γενικές γραμμές είχε αυξητική τάση.

Τα στοιχεία για την θνησιμότητα το 2020 παρέχει η Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Eurostat.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2020 σημειώθηκαν λιγότεροι θάνατοι απ' ό,τι συνήθως, με τον δείκτη υπερβολικής θνησιμότητας να είναι αρνητικός (-5,7% και -2,7% αντίστοιχα) κατά μέσο όρο σε επίπεδο ΕΕ.

Η συνέχεια, όμως, είναι διαφορετική τους επόμενους μήνες, καθώς η συγκεντρωτική τιμή της ΕΕ παρουσιάζει μια πρώτη αύξηση τον Μάρτιο του 2020 (+13,6%) και στη συνέχεια τον Απρίλιο (+24,9%). Μετά από αυτό, καταγράφηκε σταδιακή κάθοδος.

Από τον Αύγουστο (+7,6%), τον Σεπτέμβριο (+8,0%) και τον Οκτώβριο (+17,1%) πάντως παρατηρήθηκε ευθεία ανάκαμψη, που, όμως, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, σύμφωνα με όσα μπορούν να συναχθούν από τις εθνικές τάσεις που καταγράφηκαν τον Νοέμβριο του 2020.

Διαφορετικά ποσοστά από χώρα σε χώρα

Ενώ παρατηρήθηκε υπερβολική θνησιμότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη καθ' όλη τη διάρκεια του 2020, καταγράφηκε μεταβαλλόμενο μέγεθος σε διάφορες χώρες, καθώς η κορύφωση των θανάτων επιτεύχθηκε σε διαφορετικούς μήνες και με διαφορετική ένταση από χώρα σε χώρα, αναφέρει το  δελτίο της Eurostat.

Η κορύφωση της πανδημίας διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών - μελών

Κατά τη διάρκεια της πρώτης κορύφωσης της θνησιμότητας, τον Απρίλιο του 2020, τρεις χώρες υπερέβησαν το 50% της υπερβολικής θνησιμότητας: Πρόκειται για την Ισπανία (+78,9%), το Βέλγιο (+73,9%) και τις Κάτω Χώρες (+53,6%).

Τρεις άλλες χώρες υπερέβησαν κατά 35% τη θνησιμότητα τον Απρίλιο. Πρόκειται συγκεκριμένα για την Ιταλία (+41,2% αν και η μεγαλύτερη αύξησή της είχε ήδη καταγραφεί τον Μάρτιο: +49,2%), τη Σουηδία (+38,3%) και τη Γαλλία (+36,4%).

Τον Απρίλιο, το Λουξεμβούργο κατέγραψε υπερβολικό επίπεδο θνησιμότητας (+18,9%), η Γερμανία +9,0% και η Αυστρία +11,0%.

Αιχμή θνησιμότητας

Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο, ότι για αρκετές χώρες η αιχμή της θνησιμότητας καταγράφηκε σε διαφορετικούς μήνες και συγκεκριμένα στην Μάλτα τον Μάρτιο (+16,7%), στην Κύπρο τον Μάιο (+22,7%), τη Λιθουανία (+8,3%) και Σλοβενία (+9,0%) τον Ιούνιο και την Πορτογαλία (+25,3%) τον Ιούλιο.

Σε όλες αυτές τις χώρες, μια σχετικά σταθερή περίοδος (σε σύγκριση με την αρχική τιμή την χρονική περίοδο 2016-2019) ακολούθησε την υψηλή αύξηση της θνησιμότητας την άνοιξη. Στο Βέλγιο, σημειώθηκε ακόμη πιο σημαντική μείωση κατά -6,7% τον Ιούλιο.

Η ανάπαυλα, καθώς και η μείωση της θνησιμότητας ξεκίνησε σε ορισμένες χώρες, όπως η Λιθουανία και η Αυστρία τον Μάιο. Τον Ιούνιο ήταν η σειρά της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας να καταγράψουν αντίστοιχη μείωση, μια μείωση που για χώρες όπως η Κύπρος και η Σουηδία, έληξε τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο.

Από το φθινόπωρο απότομη αύξηση

Προσφάτως πάντως, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, μια δεύτερη απότομη αύξηση της υπερβολικής θνησιμότητας εμφανίζεται στα περισσότερα κράτη - μέλη, ακόμη και σε εκείνα που δεν είχε κορυφωθεί την άνοιξη.

Αύξηση άνω του 10%, σε σύγκριση με την αρχική τιμή, καταγράφεται για πρώτη φορά στη Ρουμανία τον Ιούλιο (+11,6%), στην Πολωνία τον Αύγουστο (+11,2%), την Τσεχία (+10,9%) και την Ελλάδα (+10,3%) τον Σεπτέμβριο.

Από τον Σεπτέμβριο, η ανάκαμψη της θνησιμότητας γίνεται πιο ισχυρή και γενικευμένη, φθάνοντας σε νέα αυξητικά επίπεδα τον Νοέμβριο, με σημαντικά υψηλά ποσοστά στη Βουλγαρία (94,5%), την Πολωνία (97,2%), τη Σλοβενία (91,4%), την Τσεχία (75,6%), τη Ρουμανία (54,1%) και την Ουγγαρία (53,4%).

Μεταξύ των χωρών που είχαν πληγεί έντονα την άνοιξη, η υπερβολική θνησιμότητα εξακολουθούσε να είναι υψηλή τον Νοέμβριο και συγκεκριμένα στο Βέλγιο (58,8%), στην Αυστρία (47,6%), στη Μάλτα (37,5%), στη Γαλλία (30,9%), την Ισπανία (27,5%), την Πορτογαλία (25,5%), τις Κάτω Χώρες (20,3%) και την Ελβετία (64%).

Θα πρέπει να τονιστεί, τέλος, ότι ενώ η σημαντική αύξηση συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με την πανδημία COVID-19 σε κάθε χώρα, ο δείκτης δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ των αιτίων θανάτου και δεν καταγράφει διαφορές μεταξύ των φύλων και των ηλικιακών κατηγοριών.