του Βασίλη Παπαδόπουλου

Εκδόσεις ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ

Την μεγάλη σημασία και την ακτινοβολία της ελληνικής γλώσσας,  που εδώ και αιώνες προσελκύει το ανεξίτηλο ενδιαφέρον των παγκόσμιων επιστημόνων και ερευνητών, μία γλώσσα που επέζησε παρά τις αλλεπάλληλες κατακτήσεις και καταστροφές, υπογραμμίζει στο βιβλίο του «Η γλώσσα ως όχημα πολιτισμού», ο συγγραφέας - τέως πρέσβης στο Βουκουρέστι και το Κίεβο  κ. Βασίλης Παπαδόπουλος.

Στο βιβλίο του γίνεται μία ιστορική αναδρομή της πορείας της ελληνικής γλώσσας από την αρχαία Ελλάδα, μέχρι την διάδοσή της στον αραβικό κόσμο, την επιβίωσή της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις αλλαγές που υπέστη συνολικά μέχρι στις μέρες μας. Είναι ένας χρήσιμος οδηγός κατανόησης της σημασίας που διαδραματίζει η διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στα πέρατα του κόσμου μέσω της γλώσσας, την συμπερίληψή της στα εκπαιδευτικά συστήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το πόσο επηρέασε δραστικά άλλους μακρινούς πολιτισμούς και γενικότερα τα ίχνη της που είναι ακόμη ορατά σε πολλά σημεία του πλανήτη.

Ο συγγραφέας περιγράφει στο ολιγοσέλιδο αυτό βιβλίο τις αρχαίες διαλέκτους μέχρι την επικράτηση της κοινής, το πως διαδόθηκε η γλώσσα κατά τον εποικισμό, τον ρόλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την παράλληλη διάδοση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού,  την επιβίωση, εξέλιξη και μετάφραση στην περίοδο του Βυζαντίου, όπως και πολύ αργότερα την σχέση δημοτικής και καθαρεύουσας, την επικράτηση της πρώτης και την διδασκαλία της νέας ελληνικής.

Ο συγγραφέας καταλήγει, ανάμεσα στα άλλα, πως η ελληνική γλώσσα δεν προσέφερε μόνο λέξεις σε άλλες γλώσσες ή γράμματα αλλά έννοιες που εκφράζονται με τις λέξεις αυτές και που δεν υπήρχαν πριν επινοηθούν στην Ελλάδα , όπως η έννοια του πολίτη, η συμμετοχή στα κοινά, του θεάτρου, του πολιτισμού, της δημοκρατίας, της απευθείας επαφής με το Θεό,  έννοιες που άλλες γλώσσες δεν έχουν καν λέξεις για τις αποδώσουν.

Είναι αλήθεια, παρά το γεγονός  ότι γλώσσες όπως η γερμανική και γαλλική κρύβουν παρόμοιο λεκτικό πλούτο. Η ελληνική γλώσσα ειδικά η αρχαία - πρόσφερε πολλά στον παγκόσμιο πολιτισμό. Και δεν είναι θέμα της όποιας εκμετάλλευσης από  εθνικής σκοπιάς. Είναι περισσότερο ότι ένας ολόκληρος πολιτισμός κατόρθωσε να επηρεάσει επί πολλούς αιώνες χώρες και ολόκληρες αυτοκρατορίες, ακόμη και στις πιο δύσκολες ιστορικά στιγμές.

Το βιβλίο του Βασίλη Παπαδόπουλου όπως και όλα τα άλλα που αφορούν τον γλωσσικό πλούτο της χώρας, θα πρέπει να διαβάζονται με σεβασμό στην προσπάθεια που καταβάλλεται για την πολιτιστική ανάδειξη του ιστορικού αυτού τόπου. Και ειδικά σε μία εποχή που η λεκτική και εννοιολογική ερήμωση τείνει να επικαλύψει τα όποια σκιρτήματα  του πνεύματος, με στόχο την απόλυτη λήθη.

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)