Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Με ένα μήνυμα θα πρέπει να κλείσει το 2021, ένα ακόμη έτος όπου η ανθρωπότητα δοκιμάζεται σθεναρά, με απρόβλεπτες συνέπειες για το εγγύς μέλλον: πρέπει να πιστέψουμε στον εαυτό μας, να αναλογιστούμε τις ανάγκες και τα θέλω του, πάνω απ' όλα, όμως, να ιεραρχήσουμε την ζωή μας με γνώμονα την γνώση και την μάθηση, πράγματα πολύτιμα που είναι στο χέρι μας να διατηρήσουμε.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα χρόνια πλέον κυλούν χωρίς εξάρσεις και δημιουργική δράση, χωρίς φανταχτερές εικόνες από ανήσυχα πνεύματα, από ανθρώπους που ενδιαφέρονται να προσφέρουν στον άλλο και με τον τρόπο αυτό να προσπαθήσουν να αλλάξουν την νοοτροπία μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Δυστυχώς, το μορφωτικό επίπεδο τουλάχιστον στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό και οι άνθρωποι που βλέπουν πέρα από την πανδημία, έχουν λιγοστέψει απελπιστικά. Τα δεδομένα, θέλω να πω με λίγα λόγια, είναι αρνητικά. Μέσα σε αυτό το καμίνι της σχεδόν απόλυτης αποστροφής προς την γνώση, εξακολουθούν να κινούνται αχνά ορισμένες φιγούρες προς κάποια κατεύθυνση.

Δεν ξέρω αν βαδίζουν επιστρέφοντας σε λίγο στους ίδιους δρόμους. Αυτό που βλέπω, είναι ότι ακόμη και αν πρόκειται για λαβύρινθο, υπάρχει ατόφια η αναζήτηση μίας διόδου εν μέσω σημαντικών δυσκολιών, αλλά πάνω απ' όλα εμποδίων.

Το 2022 θα πρέπει να κομίσει την ελπίδα αναστροφής του κλίματος. Την αίσθηση ότι οι φιγούρες αυτές θα πληθύνουν και θα βρουν τελικά τις διεξόδους. Εξάλλου, υπάρχει και η άλλη λύση, να ξεκινήσει κανείς από την αρχή μελετώντας την διαδρομή. Ίσως τότε να φανούν τα περάσματα που χάθηκαν με τα χρόνια. Ίσως να κυλίσει ο χρόνος και πάλι με όνειρα και επιθυμίες που κατάπιε η πανδημία.

Αυτό όλο μπορεί να γίνει ένα μάθημα για τις επερχόμενες γενιές πως πρέπει να κοιτάξουν προς τα πίσω, να αναζητήσουν τον πνευματικό πλούτο του μακρινού παρελθόντος, να κάνουν μία ολιγόλεπτη στάση στις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και να αναζητήσουν χαμένες αξίες που ανατροφοδοτούν την ανθρώπινη αλληλεγγύη.

Όχι, δεν είναι το κέρδος και το οικονομικό όφελος η κορυφή. Δεν είναι μονάχα η ατομική καθιέρωση είτε ως μαϊντανού στα ΜΜΕ, είτε ως famous τηλεπερσόνας, πολύ περισσότερο ως κριτή και σχολιαστή επί παντός επιστητού, με τροφή την κάθε ασήμαντη είδηση που λανσάρεται ως έκτακτη, για να σε φτάνουν να ανησυχείς ακόμη και όταν ο γείτονας σκάβει τον κήπο του προκειμένου να θάψει τα κλοπιμαία, όταν στην πραγματικότητα απλά ψάχνει την χαμένη του επαφή με το φυσικό χώμα.

Δεν είναι όλα ισοπεδωμένα, όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να ελεεινολογούν στο κουφάρι της δημοκρατίας και της συντροφικότητας. Το μυστικό αποκαλύπτεται μόνο όταν προσπαθήσει κανείς να απαλλαγεί από τον βρόγχο του εκφοβισμού και της τρομολαγνείας, της στείρας επιθετικότητας με κάθε τρόπο και μέσον, ακόμη και με την επιβολή νεοχουντικών διατάξεων για την ελευθεροτυπία και έκφραση.

Και αυτό που δεν πρέπει να γίνει σε καμία περίπτωση, είναι να ζητούν ελευθερία οι κάθε είδους παραθρησκευτικές σέχτες ή οι νοσταλγοί των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπως παρατηρούμε τελευταία. Πολύ απλά γιατί κάποιοι τους έχουν δώσει το δικαίωμα και με αυτό δεν εννοώ την Πολιτεία, που ούτως ή άλλως λειτουργεί ως Πόντιος Πιλάτος. Μιλώ για όλους όσοι σιώπησαν είτε γιατί κουράστηκαν να είναι στο αντίθετο ρεύμα, είτε για εκείνους που τάχθηκαν με τον συρμό από λόγους ανασφάλειας και επιβίωσης.

Η στρατηγική πρέπει να είναι μία και μοναδική: κανένας συμβιβασμός απέναντι σε όλους αυτούς που ρίχνουν στάχτη κατά της γνώσης, αυτούς που ρίχνουν στην πυρά κάθε τι που παραπέμπει στον Διαφωτισμό και την Αναγέννηση που δεν έζησε η Ελλάδα.

Καμία παραχώρηση στους νεκροθάφτες της προόδου που λανσάροντας προσχηματικά ως επιχείρημα την παγκόσμια φίμωση, επιδιώκουν τον απόλυτο έλεγχο μέσα από δοξασίες, σενάρια επιστημονικής φαντασίας και εντυπωσιακά ορθολογιστικά κλισέ.

Εν κατακλείδι, καμία ανοχή στον σκοταδισμό, αλλά ούτε και κατάποση αμάσητης τροφής που οδηγούν στον καταποντισμό της γνώσης. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: πρέπει να υπάρξει δράση με καθαρό μυαλό. Ακόμη και αν με αυτό απαιτείται η αναθεώρηση των κάθε λογής επιβαλλόμενων αντιλήψεων για μια στην πραγματικότητα οπισθοδρομική κοινωνία μέσω της ακτινοβολίας των σύγχρονων gadgets.