Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ας αφήσουν τα του κορωνοϊού, που μάλλον δείχνει να βαίνει προς το τέλος του και η πανδημία να μετατραπεί σε επιδημία, και ας κοιτάξουν τι θα γίνει στην Ανατολική Ευρώπη με την Ουκρανο-ρωσική κρίση που τείνει να τινάξει στον αέρα τις όποιες σχετικές ισορροπίες. Και δεν είναι μόνο τελικά αν υπάρξει ένοπλη σύγκρουση, αλλά το ποιες είναι ήδη οι οικονομικές επιπτώσεις από την διάρκεια της κρίσης αυτής.

Η Ρωσία βρυχάται ξανά, με την ΕΕ να αντιδρά αλλά πολύ προσεκτικά, το ίδιο όπως και οι ΗΠΑ, που μέχρι στιγμής στο ενδεχόμενο ρωσικής εισβολής μιλούν απλά και μόνο για «οικονομικές επιπτώσεις». Η ανατολική Ευρώπη λοιπόν, βρίσκεται σε συναγερμό και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μετά το ναυάγιο των Βρυξελλών δείχνουν να τα έχουν χαμένα. Οι αντιδράσεις περί «κυρώσεων» ή της μάλλον απίθανης στρατιωτικής εμπλοκής, φαντάζουν χλιαρές.

Ποιος να ξεχάσει το 2008 και την εισβολή στην Γεωργία, όπου ουσιαστικά κανείς δεν αντέδρασε; Οι αιτίες και οι αφορμές φαντάζουν να είναι οι ίδιες. Διαφύλαξη του ρωσικού στοιχείου τότε, οι αυτονομιστές τώρα. Η δε προσάρτηση της Κριμαίας κατέδειξε πως οι Ρώσοι είναι αποφασισμένοι. Πανδημία σε λίγο τέλος, λοιπόν. Δεν ξέρω, όμως, αν μια νέα σοβαρή περιπέτεια αρχίζει, αν οι απειλές δεν μείνουν για μια ακόμη φορά στα λόγια.  

Για την εισβολή στην Γεωργία ο τότε αμερικανός πρόεδρος, Τζωρτζ Μπους είχε πει πως «αυτού του είδους οι πράξεις είναι απαράδεκτες τον 21ο αιώνα». Από τότε βέβαια, οι Αμερικανοί έχουν εμπλακεί σε ουκ ολίγες στρατιωτικές επιχειρήσεις και έχουν αποδείξει πως και επεμβάσεις δεν έχουν ξεχάσει να κάνουν και τους πολέμους δεν έχουν λησμονήσει.

Από την άλλη, τι να περιμένει κανείς καλύτερο από ένα τέτοιο ρωσικό καθεστώς, όπου τηρώντας ευλαβικά την παράδοση, μένει πιστό στο στρατοκρατικό δόγμα; Αν συνοψίσει κανείς την όλη κατάσταση, μπορεί να υποθέσει πως είναι δυνατή η στρατιωτική εμπλοκή. Από την άλλη, μία Ρωσία κατακερματισμένη οικονομικά πόσο θα μπορούσε να αντέξει σε παρατεταμένες εχθροπραξίες, με δεδομένες τις κυρώσεις που θα  της επιβληθούν;  

Ναι, όντως για πολλούς φαντάζει απίθανο το σενάριο να υπάρξει σύρραξη. Όσο κι αν, όμως, αυτό φαίνεται δύσκολο για πολλούς και διάφορους λόγους, ο παραλογισμός σε διεθνές επίπεδο μάλλον κάνει το σενάριο αυτό λογικό. Μιλάμε συχνά για γεωπολιτικά συμφέροντα, για επεκτατισμούς και δόγματα επίθεσης. Είναι σωστό. Οι Ρώσοι εδώ και καιρό έχουν δείξει τις προθέσεις τους, αρχής γενομένης της Συρίας και της στήριξης του καθεστώτος Άσαντ.

Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται μία στρατιωτική υπαναχώρηση των ΗΠΑ, μάλλον γιατί θεωρούν πως έχουν πετύχει τους στόχους τους από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των προηγούμενων δεκαετιών. Ποιοι είναι, όμως, αυτοί οι στόχοι που επετεύχθησαν, αναρωτιέται κανείς; Στο Αφγανιστάν, που έφυγαν άρον άρον ή το Ιράκ που ακόμη δεν ξέρουν τι έχουν καταφέρει;

Οι Ρώσοι μαζί με τους Κινέζους δείχνουν να καταλαμβάνουν με διάφορους τρόπους πολλές περιοχές κομβικού χαρακτήρα. Ένας νέος ψυχρός πόλεμος μπορεί να μην φαντάζει δυνατός, εντούτοις κάποιας μορφής πολέμου έχει ξεσπάσει εδώ και αρκετά συναπτά έτη.

Ας αφήσουν λοιπόν, την πανδημία και ας κοιτάξουν τι θα γίνει με την τωρινή κρίση στην Ανατολική Ευρώπη. Με δεδομένη μάλιστα την τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία που εκτυλίσσεται σε Μεσόγειο και Αιγαίο, τους χιλιάδες πρόσφυγες που εγκαταλείπονται αβοήθητοι στην τύχη τους και την μετατροπή της Ευρώπης σε περίκλειστο φρούριο, η κρίση αυτή φαίνεται πως θα είναι το κερασάκι στην τούρτα αναφορικά με την γενικευμένη αποσταθεροποίηση.   

Και σε περιόδους αποσταθεροποίησης, όλα είναι δυνατά.