Του Φίλιππου Ζάχαρη(zachfil64@gmail.com)

Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία και το περιβάλλον, σύμφωνα με ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύτηκε την Δευτέρα.

Αυτό δεν θεωρείται μη φυσιολογική αντίδραση από την στιγμή που το περιβάλλον κακοποιείται συστηματικά και την τελευταία δεκαετία παρά το γεγονός ότι πλέον και μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης λαμβάνονται και οι προσπάθειες για την διάσωση της υπολειπόμενης χλωρίδας και πανίδας έχουν ενταθεί.  

Ίσως, όμως, οι προσπάθειες αυτές δεν είναι και τόσο ενισχυμένες αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις του κόσμου.

Ίσως γιατί χρειάζονται πολλά να γίνουν ακόμη για να μπορεί να πει κανείς με ασφάλεια ότι βαδίζουμε έστω και προς μια μερική αναζωογόνηση.

Και αυτό αφορά είτε την κατάσταση της ρύπανσης στις πόλεις και την ποιότητα του αέρα, είτε την διάσωση των δασών θαλασσών.

Η ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου πραγματοποιήθηκε το διάστημα μεταξύ 21ης Μαρτίου και 20ής Απριλίου 2022. Περίπου 26.509 άτομα από διαφορετικές κοινωνικές και δημογραφικές ομάδες ερωτήθηκαν στη μητρική τους γλώσσα εξ ονόματος της Κομισιόν.

Η παρούσα ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου αποτελεί συνέχεια του Ειδικού Ευρωβαρόμετρου του 2019 για τη στάση των Ευρωπαίων όσον αφορά στην ποιότητα του αέρα. Πολλές από τις ερωτήσεις του Ευρωβαρόμετρου του 2019 επαναλήφθηκαν στο παρόν Ευρωβαρόμετρο προκειμένου να καταστεί δυνατή η σύγκριση των τάσεων.

Τι λένε λοιπόν οι Ευρωπαίοι; Πόσο ασφαλείς αισθάνονται για την ποιότητα του αέρα; Σε αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα, από τις απαντήσεις που δίνουν οι συνεντευξιαζόμενοι διαφαίνεται κάποιου είδους ανησυχία. 

Όπως μας ενημερώνει η Κομισιόν, οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η βιομηχανία, οι δημόσιες αρχές και οι εργοδότες πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.

Όσοι απάντησαν τάσσονται σαφώς υπέρ μιας διεθνούς ή ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, ενώ μεγάλη πλειονότητα των απαντησάντων που έχουν ακούσει σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας του αέρα της ΕΕ δηλώνουν ότι τα εν λόγω πρότυπα θα πρέπει να ενισχυθούν.

Τα βασικά πορίσματα

Ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία & το περιβάλλον

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι παθήσεις όπως οι αναπνευστικές νόσοι (89%), το άσθμα (88%) και οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σοβαρά προβλήματα στις χώρες τους λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν επίσης, για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση στα υδατικά συστήματα, όπως η οξίνιση και ο ευτροφισμός (83% και για τα δύο).

Η οξίνιση (αύξηση της οξύτητας των υδάτων) και ο ευτροφισμός (υπερβολική ποσότητα θρεπτικών συστατικών στα ύδατα, η οποία οδηγεί σε υπερβολική ανάπτυξη φυκών με συνέπεια την πρόκληση ασφυξίας σε άλλους οργανισμούς) είναι δύο από τις κύριες συνέπειες της επιδείνωσης της ποιότητας των υδάτων.

Επιδείνωση της ποιότητας του αέρα

Σχεδόν οι μισοί από όσους απάντησαν, πιστεύουν ότι η ποιότητα του αέρα επιδεινώθηκε κατά την τελευταία δεκαετία (47%). Ωστόσο, το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά 11 μονάδες σε σχέση με το 2019.

Ενίσχυση  των προτύπων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα

Το Ευρωβαρόμετρο αποκαλύπτει ότι οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι σχετικά με τα προβλήματα που συνδέονται με την ποιότητα του αέρα στη χώρα τους. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τα υφιστάμενα πρότυπα της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα, καθώς μόνο μια μειονότητα των ατόμων που απάντησαν (27%) έχουν ακούσει σχετικά μ' αυτά.

Και στην χώρα μας δεν υπάρχει, θα έλεγα χωρίς επιφύλαξη, καμία πληροφορία για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ούτε και για τα μέτρα που λαμβάνονται ανά περιόδους.

Λήψη επιπρόσθετων μέτρων σε διεθνές επίπεδο

Η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διεθνές επίπεδο (65%), και ακολουθούν το ευρωπαϊκό και το εθνικό επίπεδο (και τα δύο σε ποσοστό 42%) και, τέλος, το περιφερειακό ή το τοπικό επίπεδο (32%). Ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων που απάντησαν πιστεύει επίσης, ότι οι δράσεις θα πρέπει να υλοποιούνται ταυτόχρονα σε όλα τα επίπεδα (19%).

Μεμονωμένη δράση για τη μείωση των επιβλαβών εκπομπών

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οι παραγωγοί ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, οι δημόσιες αρχές και οι εργοδότες δεν καταβάλλουν αρκετές προσπάθειες για την προώθηση της καλής ποιότητας του αέρα.

Οι περισσότεροι πιστεύουν επίσης, ότι τα νοικοκυριά καταβάλλουν αρκετές προσπάθειες. Φέτος είναι πιθανότερο σε σύγκριση με το 2019 τα άτομα που απάντησαν στην έρευνα να έχουν αναλάβει τα ίδια κάποια δράση για τη μείωση των εκπομπών. Οι δημόσιες συγκοινωνίες, το ποδήλατο ή το περπάτημα είναι οι μέθοδοι που οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν συχνότερα, όπως δηλώνουν, για να μειώσουν τις επιβλαβείς εκπομπές στην ατμόσφαιρα.

Αυτές είναι συνοπτικά μερικές από τις απαντήσεις που έδωσαν οι ερωτηθέντες του ειδικού ευρωβαρόμετρου. Ανησυχία, λοιπόν και αξίωση για περισσότερες προσπάθειες που πρέπει να καταβληθούν. Απομένει να δούμε αν και κατά πόσο οι Οργανισμοί και πάνω απ' όλα οι ευρωπαϊκές Αρχές θα ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις. Γιατί καλές οι έρευνες, αν δεν συνοδεύονται, όμως και από πράξεις δεν αποφέρουν το ποθητό αποτέλεσμα.