Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων όλες οι κατακτήσεις του κόσμου τις προηγούμενες δεκαετίες και επιβάλλονται σταδιακά καθεστώτα ολοένα και πιο στενής παρακολούθησης των δραστηριοτήτων των πολιτών.

Πέραν του γεγονότος της διαρροής προσωπικών δεδομένων από τα κοινωνικά δίκτυα, όπως τελευταία από το twitter, πέρα από τα σύγχρονα μέσα παρακολούθησης μέσω ειδικών προγραμμάτων στους υπολογιστές, οι κοινωνίες έχουν σχεδόν αγγίξει την απόλυτη παρακμή και οι πολίτες πλέον δεν μπορούν να αποφύγουν τον κυρίαρχο έλεγχο. Ποια είναι, όμως, η ουσία της συστηματικής πλέον παρακολούθησης;

Αυτό δεν εμφανίστηκε σήμερα τυχαία, ούτε εξαίφνης αποφάσισαν κάποιοι πως εφεξής τα πάντα θα είναι υπό στενή επιτήρηση. Η διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου έχει ξεκινήσει μεταπολεμικά με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, βάζοντας αρχικά ως στόχο τότε τους κάθε λογής πολιτικούς αντιφρονούντες που είχαν κάτι σημαντικό να πουν για την μεταπολεμική παρακμή.

Δεν ήταν και λίγοι όλοι αυτοί που χαρακτήρισαν από νωρίς ως παρηκμασμένο τον κόσμο που ζούμε και τις κοινωνίες που έχουν διαμορφωθεί. Είχαν προειδοποιήσει για την στασιμότητα και τον ατομισμό σε όλα τα επίπεδα, για την καθήλωση των σκέψεων και την εστίαση στο τετριμμένο, για την εμμονή της εξουσίας να μονοπωλεί την κυριαρχία σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής.

Οι παρακολουθήσεις εντάθηκαν την εποχή του δυτικού και ανατολικού μπλοκ, τότε που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα έπρεπε κάπου να ανήκει μια χώρα. Σήμερα που η τεχνολογία έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, τα δεδομένα έχουν αλλάξει κατά πολύ και με κάθε τρόπο επιτηρείται στενά η προσωπική ζωή του καθενός.

Θα μου πείτε όμως, τι περισσότερο μπορεί να γίνει στο εγγύς μέλλον; Τι άλλο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από κράτη που πρωταγωνιστούν στην μυστική παρακολούθηση; Και τελικά αναρωτιέται κανείς υπάρχει κάτι περισσότερο που αξίζει να μαθευτεί σε ότι αφορά τις κινήσεις των πολιτών;

Στις εποχές που οι πόλεμοι γίνονται με drones και με πυραυλικά στοχευμένα χτυπήματα, είτε αυτά αφορούν στρατιωτικούς στόχους είτε πολιτικές υποδομές, τις εποχές όπου η ανθρώπινη ζωή έχει μπει στο περιθώριο και οι καθημερινές απώλειες απλά καταμετρώνται γιατί έτσι φτιάχνονται «πιπεράτες» ειδήσεις, τις εποχές των βιαιοπραγιών και της ενδοοικογενειακής βίας, είναι κοινή η απορία για το πού μπορεί να φτάσει αυτή η απαξίωση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής.

Από την άλλη, η επιστάμενη παρακολούθηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε τι ωφελεί αν όχι στην γενικότερη κατατρομοκράτηση και τον εκφοβισμό πως αν δεν υπάρχει συμμόρφωση, θα υπάρξουν κυρώσεις; Αλλά και πάλι το ερώτημα που προκύπτει, είναι σαφές: Από ποιον κινδυνεύουν τα τωρινά συστήματα; Από ποιους απειλείται η παγκόσμια ασφάλεια από την στιγμή που κάθε κίνηση αντίδρασης ή αμφισβήτησης εντοπίζεται σε χρόνο ρεκόρ και όλοι όσοι έχουν κάτι να πουν, έχουν οριστικά σιωπήσει;

Και σε τελευταία ανάλυση, πόση ανάγκη υπάρχει για να διαπιστωθεί πως κάποιοι θέλουν τους πολίτες αφυπνισμένους από την στιγμή που η επιρροή τους είναι περιορισμένη; Ακόμη πιο περίεργη είναι η παρακολούθηση πολιτικών κομμάτων, όσο και αστεία. Αλλά εκεί βέβαια, κάπου τα αστεία τελειώνουν, καθώς υπάρχουν οικονομικά και κομματικά συμφέροντα, αλλά πάνω απ' όλα «εξυπηρετήσεις» ημετέρων για την ποθητή θέση στον ήλιο, την όποια θέση.

Ανακεφαλαιώνοντας, λέω πως αυτό που εξελίσσεται και παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις δεν είναι τόσο η αμφισβήτηση, που δεν αποτελεί μάλλον απειλή για το ίδιο το σύστημα, παρά οι σχολιασμοί και τα παρασκήνια για την διαιώνιση του ίδιου του συστήματος κυριαρχίας. Οι παίχτες και οι συμμέτοχοι, δηλαδή, σε αυτό το σύστημα, αποτελούν την μερίδα του λέοντος των ενδιαφερόντων της ίδιας της δομής του συστήματος που έχει ανάγκη την στενή παρακολούθηση των εμπλεκομένων σε αυτό.

Γιατί πάνω απ' όλα δεν ενδιαφέρουν καν αυτοί που στρέφονται κατά των παρηκμασμένων κοινωνιών και πολύ περισσότερο η ένταση της κριτικής και αμφισβήτησής τους.

Αυτό που ενδιαφέρει είναι η εσωσυστημική εξελικτική διαδικασία, οι ίδιοι οι παίχτες και οι οργανωτές της, που υιοθετούν νέα μοντέλα δοσοληψιών ομοιάζοντας τα μάλα με την κάθε λογής παραβατικότητα.

Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχουν ολοένα και πιο εξελιγμένα συστήματα παρακολούθησης. Το γεγονός δηλαδή ότι ποντάρονται και παίζονται πολλά στην συστημική σκακιέρα. Αυτό, όμως, αφορά όσους έχουν μάθει να κυριαρχούνται και όχι να αμφισβητούν.