Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Την στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται μετά την ρωσική εισβολή, την ώρα όπου οι εκκλήσεις Ζελένσκι για ολοένα και μεγαλύτερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας αλλά πάνω απ' όλα τις κατηγορίες εναντίον της για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά αμάχων που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα, η Ευρώπη εξακολουθεί να εξαρτάται ενεργειακά από την Ρωσία.

Αυτό από μόνο του περιπλέκει την κατάσταση, καθώς ο ρωσικός ενεργειακός παίκτης εκβιάζει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο και πάνω απ' όλα με την διακοπή παροχής φυσικού αερίου.

Η Ρωσία συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό αντιδιαστέλλεται με την καταδίκη των Ευρωπαίων κατά της ρωσικής εισβολής.

Με λίγα λόγια, υπάρχει εδώ μια τεράστια αντίφαση.

Ενώ λοιπόν, οι πολιτικοί συζητούσαν για πιθανό μποϊκοτάζ του φυσικού αερίου εναντίον της Ρωσίας, ολοένα και περισσότερο ρωσικό αέριο εισέρρεε στην Ευρώπη τον Μάρτιο απ' ό,τι το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του οίκου αναλύσεων ICIS, που εδρεύει στο Λονδίνο, που δημοσίευσε το γερμανικό περιοδικό Spiegel, η ρωσική Gazprom παρέδωσε τουλάχιστον 10,14 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε πελάτες στην ΕΕ και τη Μεγάλη Βρετανία τον πρώτο μήνα του πολέμου.

Αυτό, σύμφωνα με το περιοδικό, αντιστοιχεί με αύξηση συγκριτικά με τον Φεβρουάριο (8,09 δισεκατομμύρια) και 36% περισσότερο απ' ό,τι τον Ιανουάριο (7,43 δισεκατομμύρια). Η ανάλυση του ICIS δεν καλύπτει τις τιμές για τις τρεις δημοκρατίες της Βαλτικής και τη Φινλανδία.

Ωστόσο, οι εισαγωγές αυτών των χωρών είναι σχετικά χαμηλές και δύσκολα επηρεάζουν την γενικότερη τάση.

Όπως αναφέρεται στο Spiegel, η Ρωσία με μερίδιο 23% ήταν η σημαντικότερη προμηθεύτρια χώρα για τους Ευρωπαίους, λίγο μπροστά από τη Νορβηγία (10,08 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα). Οι εισαγωγές μέσω τερματικών σταθμών ήταν ακόμη υψηλότερες, φτάνοντας τα 12,93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

H δραστική αύξηση των εισαγωγών από τη Ρωσία εν μέσω του πολέμου αποκαλύπτει πόσο δύσκολο θα ήταν να εφαρμοστεί ένα ευρωπαϊκό μποϊκοτάζ φυσικού αερίου, αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο του γερμανικού περιοδικού.  

Τον Ιανουάριο, για παράδειγμα, οι Ευρωπαίοι εισήγαγαν 13,76 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα μέσω των τερματικών σταθμών. Στο μέλλον, θα φθάσει τουλάχιστον τα 20 δισεκατομμύρια το μήνα. Η υποδομή είναι ανεπαρκής για την απορρόφηση.

Ο κύριος λόγος για την υψηλότερη ζήτηση ρωσικών καυσίμων είναι η πρόσφατη άνοδος των τιμών στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια φυσικού αερίου. Στις 7 Μαρτίου, μια μεγαβατώρα στην ολλανδική αγορά αναφοράς TTF κόστιζε έως και 345 ευρώ. Αυτή τη στιγμή είναι περίπου 110 ευρώ.

Οι τιμές στην αγορά άμεσης παράδοσης ήταν σημαντικά υψηλότερες από τις τιμές που συμφωνήθηκαν ανάμεσα στην ρωσική Gazprom και τους πελάτες της σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας. Αποτελεί λοιπόν, κίνητρο για τους πελάτες να επωφεληθούν πλήρως από τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις.

Οι συμβάσεις προβλέπουν την επιλογή στον πελάτη να παραγγείλει περισσότερο αέριο σε σταθερή τιμή. Αυτή η επιλογή φαίνεται να έχει προσελκύσει ήδη πολλούς πελάτες.

Τις πρώτες δύο εβδομάδες του Μαρτίου, αμέσως μετά την έναρξη της εισβολής, οι αγορές από την Gazprom εκτινάχθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από τα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με στοιχεία του ICIS.

Το ρωσικό αέριο δεν μπορεί να αντικατασταθεί λόγω των υψηλότερων τιμών από εισαγωγές από άλλες χώρες, αναφέρεται.

Ακόμη και ο στόχος της ΕΕ για μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία κατά τα δύο τρίτα μέχρι το τέλος του έτους δεν είναι συμβατός με την απαίτηση της ΕΕ, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου των κρατών - μελών πρέπει να είναι τουλάχιστον 80% γεμάτες μέχρι την 1η Νοεμβρίου.

Βλέπουμε λοιπόν, πως υπάρχει σοβαρή εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία στο φυσικό αέριο. Την ίδια στιγμή που ο πόλεμος συνεχίζεται, η Ρωσία συνεχίζει να την προμηθεύει. Συνεχίζονται, όμως, την ίδια στιγμή και τα εγκλήματα του ρωσικού στρατού κατά αμάχων στην Ουκρανία. Η Ευρώπη βρίσκεται σε δίλημμα της λήψης σκληρότερων οικονομικών μέτρων κατά της Ρωσίας, ευρισκόμενη παράλληλα σε ενεργειακή εξάρτηση.

Τα διαπραττόμενα εγκλήματα όμως, που όσο περνά ο καιρός και ο ρωσικός στρατός θα αποσύρεται από ουκρανικά εδάφη θα αποκαλύπτονται με τον χειρότερο τρόπο, θα έπρεπε να λειτουργήσουν καταλυτικά σε ότι αφορά την κίνηση για απεξάρτηση.

Κάποια στιγμή, θέλω να πω, θα πρέπει να εξευρεθούν άλλες λύσεις που θα διευκολύνουν και θα κάνουν εφικτή την διακοπή παροχής φυσικού αερίου από ένα δικτατορικό καθεστώς που σκορπά το θάνατο στην Ουκρανία.

Αυτό θα ήταν ένα ακόμη ηχηρό χαστούκι και σαφής απάντηση στην εγκληματική πολιτική του Κρεμλίνου. Γιατί κάποια στιγμή η Ευρώπη θα πρέπει να διαφυλάξει την ενότητα, την συνοχή αλλά πάνω απ' όλα την ασφάλειά της.