Οι απόψεις των νέων Ελλήνων για τη ζωή και την εργασία - στατιστικά στοιχεία για την απασχόλησή τους.

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι νέοι βρίσκονται με τον καιρό ενώπιον σημαντικών δυσκολιών στον εργασιακό τομέα, παρά το γεγονός ότι συγκριτικά με παλαιότερες εποχές τα πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο.

Όπως θα δούμε και παρακάτω, ενώ έχουν περισσότερα εφόδια και είναι περισσότερο κατατοπισμένοι σχετικά με τα καθημερινά τεκταινόμενα,  εντούτοις οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ειδικά στην εργασία δεν έχουν πάψει να υφίστανται.

Δύο νέα κείμενα του Ελληνικού Οργανισμού Ανάλυσης και Έρευνας «διαΝΕΟσις», τα οποία υπογράφει ομάδα οικονομολόγων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του ΚΕΠΕ και της διαΝΕΟσις, αναδεικνύουν την σχέση των νέων ανθρώπων με την εργασία, καταγράφοντας τις τάσεις και την κλίση τους σε πολύ δύσκολες εποχές που γίνονται ακόμη πιο δύσκολες από την στιγμή που τα παγκόσμια δεδομένα αλλάζουν μέρα με την ημέρα.

Η ανάλυση του «διαΝΕΟσις», προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την εργασιακή κατάσταση των νέων, τις διαφορές που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια, αλλά και τις προοπτικές για το μέλλον.  

Οι ερευνητές αναλύουν σε βάθος το ελληνικό σκέλος του πανευρωπαϊκού έργου CUPESSE με αντικείμενο την ανεργία των νέων και τις διαγενεακές σχέσεις, που διεξήχθη σε 11 χώρες, αλλά και διαχρονικά δεδομένα από την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ. 

Εξετάζουν μάλιστα συγκεκριμένα δεδομένα για τις χρονιές 2004 -2019 από την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, μια δειγματοληπτική έρευνα που πραγματοποιείται τέσσερις φορές τον χρόνο και καλύπτει το σύνολο του πληθυσμού της χώρας.

Η ανάλυση της διαΝΕΟσις εστιάζει στα άτομα ηλικίας από 15 - 29 ετών.

Οι νέοι λοιπόν, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, μπορεί να λιγοστεύουν αλλά, παρά την κρίση, γίνονται αργά αλλά σταθερά πιο μορφωμένοι.

Η ανάλυση του εκπαιδευτικού επιπέδου των νέων από το 2008 - 2019 αποκαλύπτει μια σαφή μείωση του ποσοστού των λιγότερο μορφωμένων νέων -εκείνων που ολοκληρώνουν μόνο δημοτικό και μόνο γυμνάσιο- αλλά και αύξηση του μεριδίου των νέων που ολοκληρώνουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εν πολλοίς, οι υπόλοιπες εκπαιδευτικές βαθμίδες παραμένουν σταθερές.

Διαχρονικά, οι άνδρες εργάζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τις γυναίκες. Ωστόσο, συγκεκριμένα στους νέους 15-29 ετών για το διάστημα στο οποίο εστιάζει η μελέτη, η διαφορά αυτή από τις 10 ποσοστιαίες μονάδες που ήταν το 2004 μειώνεται σταθερά, για να φτάσει στο τέλος του 2017 να έχει περιοριστεί περίπου στο μισό.

Εκεί, μέχρι το 2019, σταθεροποιείται. Ωστόσο, το ποσοστό συμμετοχής των νέων συνολικά στην αγορά εργασίας, και για τα δύο φύλα, μειώνεται ειδικά μετά το 2008.

Ειδικά οι πιο νέοι απέχουν από την αγορά εργασίας επειδή σπουδάζουν. Η πλειοψηφία των νέων ηλικίας 15-24 ετών βρίσκεται εκτός εργασίας επειδή συμμετέχει στην εκπαίδευση.

Η μερική απασχόληση δείχνει να είναι σχετικά αυξημένη στις νεότερες ηλικίες, ωστόσο οι περισσότεροι νέοι εξακολουθούν να δουλεύουν full-time. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζόμενων νέων -περισσότεροι από 8 στους 10- εργάζονται με πλήρη απασχόληση.

Βεβαίως, το ποσοστό εκείνων που εργάζονται με μερική απασχόληση, από το 2008 μέχρι το 2019 έχει υπερδιπλασιαστεί (από 8,4% σε 18,7%).

Ο τουρισμός είναι ο εργασιακός τομέας που δείχνει να κυριαρχεί ως κλάδος για τις δύο ομάδες "πιο νέων" νέων (15-19 ετών και 20-24 ετών), ενώ οι "πιο μεγάλοι" νέοι 25-29 ετών απασχολούνται περισσότερο στο εμπόριο.

Ωστόσο, σε όλες τις κατηγορίες των νέων ο τουρισμός αυξάνει σημαντικά το μερίδιό του από το 2008 μέχρι το 2019, κάτι που έρχεται σε συμφωνία με τη μεγάλη ανάπτυξη που γνώρισε ο κλάδος, ειδικά μετά τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.

Οι νέες γυναίκες αντιμετωπίζουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας από τους άνδρες. Παρά τη συρρίκνωση της διαφοράς αυτής από το 2004 - 2010, η "ψαλίδα" ανοίγει και πάλι μετά το 2014.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από το φύλο, όσο αυξάνει η ηλικία των νέων (από τα 15 στα 20 και από εκεί στα 29) το ποσοστό της ανεργίας τους μειώνεται.

Τέλος, σε ότι αφορά συγκεκριμένα την περίοδο της μεγάλης κρίσης, όσο η ανεργία αυξάνεται, οι πιο σπουδασμένοι νέοι δυσκολεύονται σχεδόν το ίδιο με τους λιγότερο σπουδασμένους να βρουν δουλειά. Με λίγα λόγια, τα ποσοστά ανεργίας όλων των κατηγοριών σχεδόν συγκλίνουν.