Tου Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η οικονομική στήριξη σε καίριους τομείς της ΕΕ που συνθέτουν την ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής πολιτικής, αποτελεί σύμφωνα με τους Ευρωπαίους πολίτες, βασική προτεραιότητα. Με λίγα λόγια, μετά την πανδημία του κορωνοϊού ολοένα και περισσότερα θέματα άνοιξαν στην οικονομική ατζέντα.

Όλα αυτά παρουσιάστηκαν στο νέο ευρωβαρόμετρο ειδικά για το σχέδιο ανάκαμψης NextGenerationEU, ένα σχέδιο συνολικού προϋπολογισμού τουλάχιστον 800 εκατομμυρίων ευρώ. 

Πάνω απ' όλα όμως, αυτό που ανέδειξε το Ευρωβαρόμετρο είναι η θέληση για αλληλεγγύη σε όλα τα επίπεδα, αλλά κυρίως στα οικονομικά.

Πράγματι λοιπόν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, πάνω από επτά στους δέκα Ευρωπαίους τάσσονται υπέρ της αρχής της αλληλεγγύης, στην οποία στηρίζεται το NextGenerationEU και βάσει της οποίας τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αλληλοστηριχθούν οικονομικά, ώστε να εξέλθουν ισχυρότερα από την πανδημία του κορωνοϊού.

Τα υψηλότερα ποσοστά στήριξης αναφέρθηκαν στη Μάλτα (85%) και την Πορτογαλία (86%). Επίσης, μια ευρεία πλειονότητα, σχεδόν τα δύο τρίτα των απαντησάντων, συμφωνεί ότι οι πληρωμές προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), του κύριου χρηματοδοτικού μέσου που βρίσκεται στο επίκεντρο του NextGenerationEU, θα πρέπει να εξαρτώνται από την επίτευξη των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Στο ζήτημα αυτό, τα υψηλότερα ποσοστά αναφέρθηκαν στην Κροατία (78%) και την Κύπρο (76%).

Στην ερώτηση ποιοι τομείς πολιτικής θα πρέπει να λάβουν τη μεγαλύτερη στήριξη από την ΕΕ, οι απαντήσαντες δίνουν προτεραιότητα στην υγεία (57%), και ακολουθούν από κοντά η ενέργεια, τα περιβαλλοντικά ζητήματα και η κλιματική αλλαγή (48%), η απασχόληση και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας (37%).

Το 66% όσων απάντησαν πιστεύει ότι το NextGenerationEU θα έχει θετικό αντίκτυπο στις μελλοντικές γενιές. Οι απαντήσαντες από την Πολωνία είναι οι πλέον θετικοί, καθώς το 78% εξέφρασε αισιοδοξία για τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο του σχεδίου ανάκαμψης. Το 61% του συνόλου των απαντησάντων πιστεύει ότι το σχέδιο θα οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Τέλος, τα τρία τέταρτα όσων απάντησαν υποστηρίζουν το σχέδιο REPowerEU, το οποίο βασίζεται στον ΜΑΑ για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία.

Σε όλα τα κράτη μέλη, η πλειονότητα των πολιτών τάσσεται υπέρ του σχεδίου, με τα υψηλότερα επίπεδα να καταγράφονται στη Ρουμανία (87%) και την Πορτογαλία (91%).

Tο σχέδιο ανάκαμψης Next GenerationEU -  Ιστορικό

Η Κομισιόν πρότεινε ένα σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη τον Μάιο του 2020 και αρκετούς μήνες αργότερα, τον Ιούλιο, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν σε ένα ταμείο ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ με την ονομασία Next GenerationEU ("Επόμενη γενιά της ΕΕ").

Επιπλέον, οι ηγέτες της Ένωσης συμφώνησαν σε έναν μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ (γνωστό και ως πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο ή ΠΔΠ) ύψους 1.074,3 δισ. ευρώ, που προορίζεται να στηρίξει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και την ανθεκτικότητα κατά την περίοδο 2021-2027. Η πλήρης δέσμη μέτρων ανάκαμψης της ΕΕ ανέρχεται έτσι συνολικά σε 2.364,3 δισ. ευρώ.

Τον Νοέμβριο του 2020, η Προεδρία του Συμβουλίου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για τη δέσμη μέτρων, ενώ τον Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε το πράσινο φως για τη διαδικασία έγκρισης.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2021, το Συμβούλιο εξέδωσε κανονισμό, με τον οποίο ιδρύεται η διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF). Το Συμβούλιο τον χαρακτήρισε "κεντρικό πυλώνα του σχεδίου ανάκαμψης για την Ευρώπη".