Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι πιο επιτυχημένες αποφάσεις λαμβάνονται ξαφνικά. Είναι βέβαια προϊόν ανεξάντλητης σκέψης για το τι αγαπάμε και το τι προτιμάμε σε αυτή τη ζωή, απόρροια συνεχούς επεξεργασίας των εννοιών και των γεγονότων που μας καθόρισαν μέχρι τώρα. Όλα αυτά τα γεγονότα και τα συμβάντα διαμόρφωσαν τόσο τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά μας απέναντι στην καθημερινότητα, όσο και την στάση μας απέναντι στην κοινωνία, που με τον καιρό μεταλλάσσεται και αυτό χωρίς απαραίτητα την ατομική μας ευθύνη. Όλες οι αποφάσεις που οδηγούν σε αλλαγή πλεύσης έχουν να κάνουν με αυτήν ακριβώς την κοινωνική πορεία, από τους φραγμούς και τα εμπόδια που μπαίνουν στην διαδρομή, από την θολωμένη εικόνα που προκαλούν οι λέξεις που άλλοτε συγκλόνιζαν την ατμόσφαιρα.

Θέλει μεγάλο αγώνα να παραμείνεις πραγματικά στην πρώτη γραμμή, να διατηρήσεις στυλιζαρισμένη την σκεπτική σου εκδοχή και να αναπνέεις ακόμη μέσα στους φονικούς καπνούς της παρατεταμένης ασυνεννοησίας.  Επειδή ακριβώς οι νοοτροπίες αλλάζουν μέρα με τη μέρα, επειδή η καθιερωμένη ταχύτητα εδώ και πολλές δεκαετίες προσπαθεί να ξεπεράσει τα όρια και η τεχνική να υπερισχύσει των πάντων, λες και με την ταχύτητα αυτή θα επιλυθούν σημαίνοντα προβλήματα, αναγκάζεται ο καθένας να προσπαθεί να συμπορευτεί με το παράλογο που είναι άμεσα συνυφασμένο με την άμορφη μάζα αυτού του κόσμου.

Κάπου λοιπόν, πρέπει να σταματήσει ο χρόνος. Όχι μόνο για να γίνουν οι απαραίτητοι απολογισμοί και να συναχθούν τα αντίστοιχα συμπεράσματα, παρά για να αξιολογηθούν οι ιστορίες του παρελθόντος και να επανεξεταστεί η μελλοντική στάση. Οι άνθρωποι συγχέουν πάντα τις διεκδικήσεις με την ηλικία. Θεωρούν κατά κανόνα πως από ένα ηλικιακό σημείο και μετά πρέπει να κάνει κανείς τούτο ή το άλλο και ως είθισται να βάζει φρένο και να συμβιβάζεται με την ηλικία του. Το λάθος είναι ότι η ηλικία έχει να κάνει μόνο με την σωματική φθορά και το φρένο που αναφέρεται δεν σχετίζεται ουδαμώς με την παύση για την επαναξιολόγηση της ατομικής συμπεριφοράς. Φρένο σημαίνει παραίτηση και ανελέητος συμβιβασμός με πράγματα που κορόιδευες σε νεαρή ηλικία, πιθανόν και ένας τρόπος υποταγής στα κελεύσματα των γονέων που πλέον τείνεις να τους μοιάσεις.

Άραγε, τις στερήσεις που έχεις υποστεί από παιδί θα τις εφαρμόσεις και στην δική σου οικογένεια ή θα φτάσεις στο άλλο άκρο να επιτρέπεις τα πάντα για να ξεχωρίσεις από αυτούς; Όλα αυτά απευθύνονται σε όλους εκείνους που πλέον δεν είναι μάχιμοι, παρά μόνο εντός της δικής τους οικογένειας και που ακόμη δεν έχουν ξεπεράσει το σύνδρομο των δικών τους γονιών.

Χρειάζεται όσο τίποτε άλλο στον καθένα η συνολική επανεξέταση του παρελθόντος, όχι τόσο για να ανακληθούν στην μνήμη τα ίδια τα συμβάντα, αλλά για να επαναδιατυπωθεί μια άποψη γύρω από τις επιλογές και τις στάσεις ζωής. Αν αυτό δεν συμβεί, αν με την ηλικιακή εξέλιξη δεν εισχωρήσουν διορθωτικές και διαρθρωτικές τομές, αν πίσω από την παρελθοντική εφηβεία και την τωρινή ωριμότητα δεν ζυγίσει κανείς τα υπέρ και τα κατά, δεν πρόκειται να κάνει το παραμικρό βήμα προς τα εμπρός. 

Παραμένοντας ο ίδιος, ασφαλώς και εξασφαλίζεται εν μέρει κάποιας μορφής ισορροπία αναφορικά με αυτό που αναδύεται και ισχύει ως διαχρονικός χαρακτήρας. Έχει, όμως και τα αρνητικά του η όλη αυτή στασιμότητα, το ότι δηλαδή τα ίδια τα γεγονότα δεν σε σπρώχνουν στο να αναθεωρήσεις αξίες και ιδέες εκεί που πλέον δεν χρειάζονται. Αλλάζουν οι εποχές, με λίγα λόγια, και λύση δεν είναι ούτε η στασιμότητα, ούτε, όμως, και η στυγνή μετάλλαξη.   

Μια στάση και μια πρόσκαιρη παύση είναι αρκετές για να δώσεις χρόνο στον εαυτό σου να σκεφθεί τι χρειάζεται και τι έχει ανάγκη. Εξάλλου, ούτε η Πλατωνική Πολιτεία των φιλοσόφων λαμβάνει χώρα, ούτε κάποιου είδους ανώτερης μορφής Δημοκρατία υφίσταται. Θέλω να πω ότι στο βάθος των χρόνων μόνο κάποιες σχετικές ελευθερίες υπάρχουν και κάποια ψήγματα ελεύθερης έκφρασης. Και πέραν των υλικών απολαύσεων, άμεσα εξαρτημένες και αυτές από τον ιδιότυπο συμβιβασμό, δεν διαφαίνεται προς το παρόν κάτι άλλο αξιόλογο, πέραν την παρατεταμένης φθοράς των κοινωνιών από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και μετά.

Αξίζει λοιπόν, η επανεξέταση του λόγου ύπαρξης και του ρόλου που διαδραματίζει κανείς σε διαχρονική βάση. Και για όλους τους παραπάνω λόγους, ο συνεχής αγώνας για την νοηματοδότηση των πραγμάτων. Και η απόφαση για αυτό τον συνεχή αγώνα, ενώ πρέπει να παρθεί παράλληλα με την παύση επαναξιολόγησης και όχι με το φρένο άρση  συμμετοχής  στα κοινά, λαμβάνεται συνήθως ξαφνικά μετά από έντονες σκεπτικές διαδικασίες. Γιατί ναι μεν το σώμα φθείρεται, η ψυχή, όμως, εκρήγνυται, όταν οι ιδέες εξακολουθούν να την αγκαλιάζουν και να προκαλούν αυτό το εκτυφλωτικό φως που απλώνεται παντού.