Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ιδεοληψίες και εμμονές απόρροια ενός στατικού, αλλά πάνω απ' όλα μη δημιουργικού τρόπου ζωής δημιουργούν στους πολίτες της χώρας μία απροσμέτρητη ανασφάλεια, αλλά πρωτίστως έναν εμβληματικό εγωισμό στην καθημερινή ζωή, στις συναλλαγές, τις κοινωνικές και επαγγελματικές σχέσεις. Ο δυτικός τρόπος ζωής, που ναι μεν δίνει κάποιους πόντους δημοκρατίας, εντούτοις προσχηματικούς, δεν επιτρέπει να διαμείβεται μια πραγματική επικοινωνία μεταξύ των πολιτών παρά ένας ατέρμονος αγώνας επιβολής του ενός στον άλλο.

Και ενώ τα λεγόμενα social media γεμίζουν από ευχές και συγχαρητήρια για την πορεία του διπλανού μας, είναι αυτό ακριβώς ο διπλανός που μας τρώει την περιέργεια να διαπιστώσουμε με ποιο τρόπο πετυχαίνει αυτά που πετυχαίνει.

Στην Ελλάδα του 2023 επικρατεί ένας ασυγκράτητος κανιβαλισμός της σκέψης και μια αδιάκοπη κακοποίηση των λέξεων. Δεν χρειάζεται και πολύ μεγάλη προσπάθεια για να διαπιστώσει κανείς ότι με βασικό όπλο την αμάθεια και ακόμη χειρότερα την ημιμάθεια προσπαθούν οι πολίτες να νεωτερίσουν στο όνομα μιας νέας εποχής που προσφέρει ανορθόγραφα στάνταρτ και εικονικούς αυτοπροσδιορισμούς.

Περήφανοι για τα επιτεύγματά τους οι σύγχρονοι πολίτες με πλήθος κακέκτυπων προσομοιώσεων σαρώνουν την καθημερινότητα, ελεεινολογώντας πάνω στα ερείπια παλαιότερων νοοτροπιών, που ναι μεν θεωρούνται ξεπερασμένες, εντούτοις αυτό που τις κάνει αξιομνημόνευτες είναι η καθαρότητά τους, πέρα από το γεγονός αν κάποιος τις υπερφαλάγγισε γιατί έτσι επίτασσε το πνεύμα της αμφισβήτησης.

Λείπει λοιπόν, όχι μόνο η καθαρότητα των πραγμάτων, αλλά η μη αθέατη όψη της ανθρώπινης επικοινωνίας, η καθαρή ύπαρξη των καταπιεστικών θεσμών που έδειχναν προσδιοριστικά ποιος είναι ο αντίπαλος. Σήμερα που σαφώς και υπάρχουν εστίες αντιστάσεων, οι οποίες συμβαδίζουν με το πνεύμα της νέας εποχής, απουσιάζει ο λόγος και η αιτία, ο γόνιμος διάλογος και το γεγονός ότι ο πολίτης για να μάθει κάποτε κάτι, έπρεπε να ψάξει στα βιβλία και όχι στο διαδίκτυο, που προσφέρει έτοιμες αλλά λειψές λύσεις. Το αυτοματοποιημένο διαφέρει από τον εκσυγχρονισμό, η ακινησία από την ενέργεια, ο εγκλεισμός από το φυσιολογικό γήρας.

Είμαστε άραγε, έτοιμοι να διανύσουμε το δεύτερο και καλύτερο μέρος της ζωής μας; Μπορούμε να κλείσουμε πίσω τα ανολοκλήρωτα κεφάλαια, αλλά πάνω απ' όλα να πορευτούμε με την δύναμη του νου, καθώς το σώμα σιγά σιγά μας εγκαταλείπει; Και ποιος είναι τελικά αυτός που θα κηρύξει την έναρξη της νέας εποχής, όταν τα νέα δεδομένα προσφέρουν αν μη τι άλλο ένα πολωμένο φως, προερχόμενο από την ορμή του ενστίκτου και όχι του λόγου επιβίωσης;

Θέλουμε, με λίγα λόγια, να ξαναπιάσουμε τον στυλό στο χέρι και να σχηματίσουμε εκείνες τις θαυματουργές προτάσεις που έκαιγαν καρδιές, τις φράσεις εκείνες που ανέτρεπαν τον συντηρητισμό της εποχής, δημιουργώντας το ασύλληπτο εκείνο πνευματικό περιβάλλον που γεννούσε πλήθος ποιητών, λογοτεχνών και φιλοσόφων; Υπάρχει τελικά ή όχι τέλος της ιστορίας, ένδεια ζωτικών κεφαλαίων και εμπειριών, απούσας της δημιουργικής αμφισβήτησης των κοινωνιών, αλλά πάνω απ' όλα της πρότασης για το τι θα χτίσουμε πάνω στα ερείπια;

Η ιστορία κηλιδώνεται, αλλά δεν λήγει. Ο κόσμος εξελίσσεται παρακμιακά, εντούτοις το πνεύμα της δημιουργίας αποζητάται με κάθε ευκαιρία. Σε τούτη την ασύλληπτη παρακμή προεξέχουν ακόμη σημαντικά περάσματα για μία άλλη ζωή, σημαντικές οάσεις αντίστασης στο καθηλωτικό κοινωνικό προτσές.

Εναπόκειται στον καθένα να εντοπίσει αυτές τις ανάσες ζωής και να αποτινάξει την σκοτεινιά. Οι άνθρωποι χάνονται, αλλά η εικόνα τους μένει. Και μιλώ για τους ανθρώπους εκείνους που δεν επέλεξαν την σιωπή, για όλο αυτό τον κόσμο που αντιστέκεται ακόμη στις δικτατορίες, αυτούς που προασπίζονται τις ατομικές ελευθερίες, μη κάνοντας βήμα πίσω.

Αν αυτοί οι άνθρωποι λειτουργούν ως φάροι της Ύπαρξης, ίσως αυτό να φαντάζει υπερβολικό με τα στάνταρτ της εποχής. Εντούτοις, δεν λειτουργούν παρά ως ο χορός στις αρχαίες τραγωδίες που υπενθύμιζε το ισχύον, αλλά και τα αποτελέσματα των πράξεων των πολιτών.

Σ' αυτό τον κόσμο αρκεί και μόνο μια πνευματική πινελιά, ένας γόνιμος διάλογος και ένα δημιουργικό come back. Πρέπει δηλαδή να θυμηθεί ο πολίτης και πάλι τον παλιό του εαυτό μη προσκολλώντας στο παρελθόν, αλλά αντλώντας από αυτό τις βάσεις για ένα νέο δημιουργικό μέλλον. Το στυλό, το μολύβι και το χαρτί είναι δίπλα μας και μας περιμένουν να επανεκκινήσουμε τη νέα εποχή. Πάνω απ' όλα, όμως, να επανακτήσουμε το δημιουργικό πνεύμα μιας απαρέγκλιτης αυτονομίας που λησμονήθηκε στο πέρασμα των χρόνων από έναν εξωφρενικό καθωσπρεπισμό και μια περίεργη σαγήνη προς την ταχύτητα, χωρίς στόχο και σκοπό.