Του Φίλιππου Ζάχαρη  (zachfil64@gmail.com)

Οι φρούδες ελπίδες για τη ζωή και η απογοήτευση στον κόσμο για το γεγονός ότι τίποτε ουσιαστικά δεν αλλάζει, αντανακλάται σε όλα σχεδόν τα επίπεδα της καθημερινότητας, από την τεράστια απομάκρυνση των ανθρώπων μεταξύ τους αλλά και την χαρακτηριστική απάθεια απέναντι σε τραγωδίες, γενοκτονίες και μαζικούς φόνους.

Επιβεβαιώθηκαν πανηγυρικά όλοι εκείνοι που τις περασμένες δεκαετίες προειδοποιούσαν για την επερχόμενη καταλυτική παρακμή, έχοντας δει από νωρίς τα σημάδια και τους οιωνούς, που έδειχναν αυτήν ακριβώς την απόσταση του μεταπολεμικού κόσμου, την διαδρομή λήθης και απαξίας σε όλα τα τραγικά που συνέβησαν τότε.

Δεν είναι μόνο ότι ξεχνιούνται σοβαρά γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της ανθρωπότητας, αλλά το ότι οι άνθρωποι δεν αναζητούν πλέον την απαρχή της οδυνηρής αυτής κατακόρυφης πτώσης σε αξίες, ιδανικά, νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Στην Ελλάδα, την χώρα με την τόσο μεγάλη ιστορία, η σχέση με την αρχαιότητα είναι προβληματική και συνολικά υφίσταται ιστορικό έλλειμμα αλλά πάνω απ' όλα μια αποφυγή ενασχόλησης με την σκέψη εκείνης της εποχής, εξαιρουμένης μόνο μιας επιδερμικής σχολικής αναφοράς, περισσότερο για την τόνωση του τωρινού εθνικού ιδεώδους και όχι για την μάθηση.

Επειδή ακριβώς οι εποχές έχουν αλλάξει, σχεδόν κανένας μαθητής δεν μπαίνει καν στον κόπο να αντλήσει κάτι από εκείνον τον κόσμο, αφού πρώτοι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι εκείνοι που το απομυθοποιούν τινί τρόπω, διαχέοντας στις σχολικές τάξεις μια απαξίωση για την γνώση ή διδάσκοντας ως αγγαρεία τα αρχαία ελληνικά ή την ιστορία.

Αποτέλεσμα, η γνωστή αμάθεια σε όλα τα επίπεδα της ιστορικής πραγματικότητας. Κάτι που δεν συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες -και όχι μόνο- όπου ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός αλλά πάνω απ' όλα το πολίτευμα της αρχαίας Αθήνας μνημονεύεται σε κάθε ευκαιρία, ώστε ο λεγόμενος από εμάς φάρος του πολιτισμού εκεί να μεταφράζεται με έργα και πράξεις από την σχολική μέχρι την φοιτητική και ύστερη ηλικία. 

Βέβαια, δεν είναι μόνο η Ελλάδα που χωλαίνει σε θέματα Παιδείας παρά ολόκληρος ο κόσμος, από την στιγμή που κάποιοι έβαλαν σε λειτουργία τον τεχνολογικό οργασμό που αφενός δεν έχει τέλος και αφετέρου προδικάζει την πορεία του κόσμου και την σαφή απομάκρυνσή του από την παράδοση με την έννοια του κεκτημένου και όχι του επιβαλλόμενου, της ιστορικής διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα κομβικά σημεία της γνωριμίας με τον πολιτισμό χάνονται μέσα από τις στημένες παραστάσεις περιγραφής μιας δήθεν αναπαράστασης του παλαιού κόσμου, πασπαλισμένες με πειραγμένες ηθοποιίες και λανθασμένα μηνύματα μακράν αυτών που μεταδίδουν τα αυτούσια βιβλία προς όφελος μιας υποτιθέμενης ερμηνευτικής ελευθεριότητας που κανιβαλίζει ουσιαστικά το πρωτότυπο.  

Ο σημερινός κόσμος δεν έχει ανάγκη το καινούργιο και το πρωτοποριακό για τον λόγο ότι η πρωτοπορία έχει εκλείψει από χρόνια και το μόνο που συμβαίνει είναι ο υπερτονισμός της επαναληπτικότητας με νέα μέσα και τρόπους. Αυτό, όμως, δεν είναι παρά υποκατάσταση και απομίμηση.

Η σημερινή περιρρέουσα ατμόσφαιρα παραπέμπει μάλλον σε κακέκτυπη αναπαράσταση παλαιών σταθερών και όχι αυτόνομη παρουσίαση πραγματικά νέων δημιουργιών.

Ένας κόσμος λοιπόν, που έχει αποστασιοποιηθεί ριζικά από κάθε τι αποκαλείται σημαίνον σε χαλεπούς καιρούς, από κάθε τι που ο μεγάλος βαθμός δυσκολίας επέφερε την ποιότητα σε όλα τα επίπεδα, δεν μπορεί παρά να παρακμάσει μέσα στην αναγκαστική απομόνωσή του.

Κάποιοι θεωρούν πως από την παρακμή γεννιούνται και πάλι ελπίδες, πως μέσα από το απόλυτο σκοτάδι ξεπροβάλλει μια χαραμάδα φωτός. Δεν μπορεί να γίνει κανείς προφήτης και να προσφέρει τετελεσμένα μελλοντικών εποχών. Το μόνο που μπορεί να κάνει, είναι να προϊδεάσει για έναν καλύτερο κόσμο, που μπορεί να προκύψει μέσα από το σκότος της ημι-μόρφωσης. 

Αν και κατά πόσο αυτό μπορεί να συμβεί, θα φανεί στην πορεία των χρόνου. Μέχρι τότε, θα κυριαρχεί μια παρακμή σε όλα τα επίπεδα και αυτοί που χαράσσουν την πορεία των κοινωνιών απλά θα καθομολογούν πως ναι μεν υπάρχει, αλλά αυτοί δεν ευθύνονται στο παραμικρό. Οι δε πολίτες θα αναμασούν τις ιταμές απόψεις κάποιων περί νεωτερισμών και αποκαθηλώσεων της συμβατικότητας με βασικό όπλο την αθέατη  χειραγώγηση.