Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Το πρόσφατο τραγικό ναυάγιο με τους μετανάστες στην Πύλο αναδεικνύει ένα πρόβλημα που αφορά την ίδια την ΕΕ. Το γεγονός και μόνο ότι δεκάδες γυναικόπαιδα κατέληξαν στον βυθό και η συζήτηση που επακολούθησε για τις ευθύνες ή μη του λιμενικού και της Ελλάδας στην διαχείριση του όλου θέματος, δείχνει ότι ακόμη και εν έτει 2023 το πρόβλημα πολύ δύσκολα μπορεί να επιλυθεί.

Η τακτική της επαναπροώθησης, η παντελής έλλειψη ανθρωπιστικής πολιτικής σε ολόκληρη την ΕΕ για την τύχη των χιλιάδων ανθρώπων που εγκαταλείπουν τις εστίες τους λόγω εμφυλίων πολέμων και ακόλουθων εκτοπίσεων, αποκαλύπτουν το έλλειμμα της ασκούμενης πολιτικής αλλά και της ακατανόητης σιωπής απέναντι σε αυτή την παρατεταμένη ανθρωπιστική καταστροφή.

Οι διακινητές και το εμπόριο ανθρώπων δεν είναι παρά απόρροια αυτού του σοβαρού ελλείμματος αλλά και των λανθασμένων αποφάσεων για την τύχη χιλιάδων ανθρώπων που εγκαταλείπουν μαζικά τις εστίες τους για να ζήσουν σε ένα σχετικά ελεύθερο περιβάλλον.

Την ίδια στιγμή που συμβαίνουν τέτοιες τραγωδίες, την στιγμή όπου έχει ξεσπάσει μια τεράστια διαμάχη στις πλάτες εκατοντάδων αγνοούμενων, αυτήν ακριβώς την στιγμή κάνουν την εμφάνισή τους κηρύγματα μίσους από την ακροδεξιά, που επικαλούμενη τα όποια μεμονωμένα περιστατικά βιασμών ή θανάτων από μετανάστες, προσπαθεί να εξισώσει την όλη κατάσταση, εμμένοντας σε αυτό, ότι οι μετανάστες πρέπει να επιστρέψουν άμεσα στις εστίες τους.

Αυτό βέβαια που αποσιωπούν, είναι τι θα γίνει αν όλοι αυτοί οι άνθρωποι παρέμεναν στις εστίες και ποια τύχη θα είχαν εν μέσω εμφυλιοπολεμικών καταστάσεων.  

Αυτό δεν ενδιαφέρει στο παραμικρό την ακροδεξιά, που σπεκουλάρει απλά πάνω από τα κουφάρια αμέτρητων πνιγμένων στην Μεσόγειο.

Αυτό, όμως, που ενδιαφέρει πραγματικά, δεν είναι τι λέει η ακροδεξιά που σε τελική ανάλυση είναι γνωστή η ρητορική της, αλλά τι κάνουν οι κυβερνήσεις της ΕΕ για να αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα το πρόβλημα.

Αν δηλαδή υπάρχει πραγματικά η διάθεση επίλυσης της τραγικής αυτής κατάστασης και αν το ενδιαφέρον εστιάζεται πραγματικά στην ασφαλή απορρόφηση χιλιάδων ανθρώπων, που σε τελική ανάλυση αναζητούν ασφαλές καταφύγιο.

Και δεν είναι μόνο η ΕΕ που έχει μεγάλες ευθύνες αναφορικά με την ολιγωρία ή την θανάσιμη τακτική των pushbacks αλλά και οι διαχρονικές ευθύνες κρατών, όπως η Ρωσία ή η Κίνα που συντηρούν ποικιλοτρόπως δικτατορικά καθεστώτα στην Αφρική στα πλαίσια της προμήθειας πρώτων υλών αλλά και γενικότερα την συντήρηση των στρατηγικών σφαιρών επιρροής.

Αυτό, όμως, είναι ένα τεράστιο ζήτημα που θέλει πολύ μεγάλη συζήτηση. Στο μεταξύ, χιλιάδες μετανάστες θα εξακολουθούν να χάνονται στα νερά της Μεσογείου, την ίδια στιγμή που ολοένα και περισσότερες χώρες που περιβάλλονται από την Μεσόγειο θα αυστηροποιούν τα συστήματα ασφαλείας τους. Pushbacks λοιπόν, διακινητές και έμποροι ανθρώπων, ΕΕ - περίκλειστο φρούριο και νέα θύματα απόρροια αυτής της πολιτικής.

Με λίγα λόγια, διαιώνιση ενός φαύλου κύκλου και αδιέξοδων πολιτικών. Για να προληφθεί, όμως, η όλη κατάσταση, θα πρέπει να αλλάξει άρδην η αντιμετώπιση των ανθρώπων αυτών. Θα πρέπει να πολλαπλασιαστούν τα κέντρα υποδοχής σε πολλές χώρες, να ληφθεί σοβαρά υπόψιν ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με γυναικόπαιδα και ανθρώπινες ψυχές που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνονται μπαλάκι στις διαθέσεις των κυβερνήσεων.

Κατά τα λοιπά, εύκολο είναι να αποδίδονται οι ευθύνες πότε στο λιμενικό και πότε στις ΜΚΟ, συνηθέστατη επιχειρηματολογία, όταν οι τραγωδίες έχουν συμβεί. Εύκολο θέλω να πω πως είναι άλλοι να αποδίδουν τις ευθύνες στις Αρχές και αυτές με την σειρά τους στους όποιους αλληλέγγυους. Η συζήτηση αυτή δεν θα έπρεπε κανονικά να γίνεται ειδικά στην περίπτωση όπου υπάρχουν αμέτρητα θύματα.

Οι ασκούμενες πολιτικές πρέπει να αλλάξουν και όχι να γίνονται κουβέντες που ενίοτε λαμβάνουν τον χαρακτήρα εσωκομματικής αντιπαράθεσης για ευνόητους λόγους. Γιατί το θέμα δεν είναι τόσο, ποια πολιτική είναι η ενδεδειγμένη παρά ποια πολιτική είναι αυτή που θα διασώσει μια για πάντα τις ανθρώπινες ψυχές, τους μετανάστες που αναζητούν εναγωνίως μια καλύτερη τύχη.

Και επειδή έχουμε συνηθίσει πια να βλέπουμε εικόνες εκατοντάδων στοιβαγμένων σε πλοία φαντάσματα, αυτό που προέχει, είναι το πώς και με ποιο τρόπο θα ξεσυνηθίσουμε να παρατηρούμε την δυστυχία ως απλοί θεατές. Γιατί από επιχειρήματα και λογύδρια πάνω από τον υγρό τάφο της Μεσογείου έχουμε χορτάσει.