Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ολοένα και πιο συχνότερα τώρα τελευταία ακούμε και συναντούμε στα διάφορα έγγραφα και βιβλία την χαρακτηριστική λέξη «καινοτομία». Εν πολλοίς διαβάζουμε για την καινοτομία στην επιστήμη, στο περιβάλλον, την εκπαίδευση, την τεχνολογία, την επιχειρηματικότητα, τον πολιτισμό.

Η καινοτομία βοηθά στο να συντονίζεται η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση μιας χώρας με άλλες, με κύριο στόχο την πρόοδο σε όλα τα επίπεδα.

Μιλάμε βέβαια για χώρες που επιδιώκουν ή στοχεύουν την καινοτομία, που θέλουν να καταγράφουν ρυθμούς ανάπτυξης στους προαναφερόμενους τομείς. Η καινοτομία δεν είναι απλά μια λέξη, είναι στόχος, είναι το μέλλον και η ανοδική τροχιά που καταγράφει μια χώρα, εισάγοντας νέες πρακτικές σε όλους τους τομείς.

Η καινοτομία έχει ξεχωριστή θέση στην ευρωπαϊκή διπλωματική και όχι μόνο γλώσσα. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία αποτελούν επένδυση στο μέλλον της Ευρώπης. Βελτιώνουν την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, συμβάλλοντας στην επίλυση ορισμένων από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προκλήσεις.

Καθώς λοιπόν, η καινοτομία διαδραματίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην Ευρώπη και μιας και ακόμη εξακολουθούμε να βρισκόμαστε εντός της παρά τις όποιες δυσκολίες, καλό θα ήταν σαν πολίτες να γνωρίζουμε για τι πράγμα ακριβώς μιλάμε, αλλά κυρίως για το ποιες είναι οι επιδόσεις της ΕΕ στην σημερινή εποχή αναφορικά με την καινοτομία.

Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα κατανομής των ευρωπαϊκών χωρών σε ότι αφορά την θέση που κατέχουν και εν κατακλείδι για το ποιες είναι σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι τάσεις της καινοτομίας.

Βελτίωση της καινοτομίας

Σύμφωνα με τα στοιχεία, λοιπόν, οι επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της καινοτομίας συνεχίζουν να βελτιώνονται με σταθερό ρυθμό, φθάνοντας σε αύξηση 10% από το 2017 και αύξηση 0,5% μεταξύ 2023 και 2024.

Σύμφωνα με την έκδοση 2024 του Ευρωπαϊκού Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας (EIS) που δόθηκε στην δημοσιότητα, τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ενισχύσει τις επιδόσεις τους στον τομέα της καινοτομίας, αλλά η αύξηση διαφέρει έντονα από το ένα στο άλλο.

Βασικά ευρήματα

Μεταξύ 2023 και 2024, οι εθνικές επιδόσεις καινοτομίας αυξήθηκαν για 15 κράτη μέλη, ενώ μειώθηκαν για μια άλλη ομάδα με 11. Η Κροατία παρέμεινε σταθερή. Σε σύγκριση με την προηγούμενη έκδοση:

Η Δανία παραμένει η πιο καινοτόμος χώρα της ΕΕ, ακολουθούμενη από τη Σουηδία, η οποία ηγήθηκε της κατάταξης μεταξύ 2017-2022.

Δύο χώρες ανήκουν πλέον σε διαφορετική ομάδα επιδόσεων. Η Εσθονία έγινε ισχυρός καινοτόμος χώρα μετά από ένα σταθερό μοτίβο ανάπτυξης από το 2017. Το Βέλγιο, το οποίο ήταν πρωτοπόρος στην καινοτομία το 2023, μετακινήθηκε προς τα κάτω στην κατηγορία των ισχυρών καινοτόμων κρατών, αν και διατήρησε την πέμπτη θέση στη συνολική κατάταξη.

Η καινοτομία σε παγκόσμιο επίπεδο

Μια ευρύτερη ανάλυση, που περιλαμβάνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες και επιλεγμένους παγκόσμιους ανταγωνιστές, δείχνει ένα μεταβαλλόμενο διεθνές τοπίο.

Η Ελβετία είναι η πιο καινοτόμος ευρωπαϊκή χώρα και η Νότια Κορέα παραμένει ο πιο καινοτόμος παγκόσμιος ανταγωνιστής το 2024, ενώ η Κίνα έχει ξεπεράσει την Ιαπωνία και σταδιακά κλείνει το χάσμα με την ΕΕ.

Στο παγκόσμιο πλαίσιο, η ΕΕ διατηρεί ισχυρή θέση, επιδεικνύοντας ισχυρές επιδόσεις στους περισσότερους δείκτες, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ που εισάγουν καινοτομίες προϊόντων και διαδικασιών και τεχνολογίες που σχετίζονται με το περιβάλλον. Η ΕΕ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις σε σύγκριση με τους κύριους παγκόσμιους ανταγωνιστές της σε τομείς όπως τα πνευματικά περιουσιακά στοιχεία, η συνεργασία μεταξύ καινοτόμων ΜΜΕ και οι δαπάνες Ε&Α στον επιχειρηματικό τομέα.

Οι ηγέτες καινοτομίας διαθέτουν ιδιαίτερα ελκυστικά ερευνητικά συστήματα και είναι ισχυροί στην ψηφιοποίηση. Οι Ισχυροί Καινοτόμοι επιδεικνύουν σημαντικά πλεονεκτήματα στα οικοσυστήματα καινοτομίας τους (καινοτομίες προϊόντων και επιχειρήσεων). Μεταξύ των μέτριων καινοτόμων χωρών, υπάρχει μια σειρά θετικών τάσεων, ιδίως η ανάπτυξη της συνεργασίας στην έρευνα, ενώ οι αναδυόμενοι καινοτόμοι έχουν παρουσιάσει μια συνολικά θετική πορεία στις επιδόσεις καινοτομίας, αλλά εξακολουθούν να υστερούν.

Παρόλο που οι διαφορές στις επιδόσεις μειώθηκαν ελαφρώς μεταξύ των ισχυρών καινοτόμων και των μετριοπαθών καινοτόμων το χρονικό διάστημα μεταξύ 2017 - 2024, έγιναν πιο έντονες μεταξύ των ηγετών καινοτομίας και των αναδυόμενων καινοτόμων.

Υπάρχουν επίσης, επίμονες γεωγραφικές διαφορές στις επιδόσεις καινοτομίας, με τους Innovation Leaders και τους περισσότερους Strong Innovators να βρίσκονται κυρίως στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη, ενώ πολλοί από τους Moderate και Emerging Innovators στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη.

Ιστορικό

Ο Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας (EIS) είναι μια ετήσια δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρέχει μια συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων καινοτομίας των κρατών μελών της ΕΕ, των γειτονικών ευρωπαϊκών χωρών και επιλεγμένων παγκόσμιων ανταγωνιστών.

Το EIS βασίζεται σε 32 δείκτες που καλύπτουν την οικονομία, τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα, τα προφίλ καινοτομίας, τη διακυβέρνηση και το πλαίσιο πολιτικής, την κλιματική αλλαγή και τη δημογραφία.

Το EIS 2024 καλύπτει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, 12 γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας για πρώτη φορά, και, με μικρότερο σύνολο δεικτών, 11 παγκόσμιους ανταγωνιστές.

Το EIS 2024 κατηγοριοποιεί τα κράτη μέλη σε τέσσερις ομάδες καινοτομίας με βάση τις βαθμολογίες τους:

-Ηγέτες καινοτομίας (οι επιδόσεις είναι πάνω από το 125% του μέσου όρου της ΕΕ),

-Ισχυροί καινοτόμοι (οι επιδόσεις κυμαίνονται μεταξύ 100% και 125% του μέσου όρου της ΕΕ),

-Μέτριοι καινοτόμοι (μεταξύ 70% και 100% του μέσου όρου της ΕΕ) και

-Αναδυόμενοι καινοτόμοι (κάτω από το 70% του μέσου όρου της ΕΕ). 

Ο πίνακας αποτελεσμάτων έχει ως στόχο να υποστηρίξει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους ερευνητές και τους ενδιαφερόμενους φορείς στην κατανόηση του τοπίου της καινοτομίας, στην ανεύρεση των δυνατών και αδύνατων σημείων και στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων πολιτικών για την ενίσχυση της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το EIS 2024 συνοδεύεται από ένα επικαιροποιημένο και ανανεωμένο διαδραστικό εργαλείο, το οποίο προσφέρει εξατομικευμένες συγκρίσεις που οπτικοποιούν τα προφίλ των χωρών και αναδεικνύουν τα σχετικά πλεονεκτήματα, τις αδυναμίες και τις τάσεις, καθώς και τη διερεύνηση των συσχετίσεων μεταξύ των δεικτών.

Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από την ευρωπαϊκή καινοτομία, και επίκαιρα σχετικά νέα, ακολουθείστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

https://eic.ec.europa.eu/index_en (European Innovation Council).