Στοιχεία για το προσδόκιμο ζωής & το κάπνισμα

Η προσδόκιμη ζωή και η υγεία στην Ευρώπη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλo βαθμό από το εισόδημα, την εκπαίδευση και την κοινωνική θέση. 
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας έκθεσης που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες, στην οποία συγκρίθηκαν δεδομένα για την υγεία σε όλη την Ευρώπη από το 2014 και το 2024.
Η μέση προσδόκιμη ζωή έχει αυξηθεί, αλλά αυτό παραλείπει τις έντονες ανισότητες, τόσο μεταξύ των διαφόρων χωρών της ΕΕ, όσο και εντός κάθε χώρας. 
Όσο υψηλότερη είναι η κοινωνική θέση, τόσο πιο πιθανό είναι ένα άτομο να ζήσει μια μακρά και υγιή ζωή, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξε το "EuroHealthNet" σε συνεργασία με το Κέντρο για την Ισότητα στην Υγεία (CHAIN).
Σύμφωνα με την έκθεση, αυτή η ανισότητα έχει αυξηθεί στις περισσότερες από τις χώρες που μελετήθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. 
Ως θετικά παραδείγματα, η έκθεση αναφέρει τη Σλοβενία και την Πολωνία.
Σύμφωνα με την έκθεση, και οι δύο χώρες κατάφεραν να μειώσουν τις ανισότητες στον τομέα της Υγείας και να βελτιώσουν συνολικά την υγεία των πολιτών τους.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), η υγεία ενός ατόμου επηρεάζεται μόνο κατά 10% από την ποιότητα του συστήματος υγείας. Το μεγαλύτερο μέρος της υγείας ενός ατόμου εξαρτάται από τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, την οικονομική ασφάλεια, τις περιβαλλοντικές επιδράσεις και τις κοινωνικές σχέσεις.
Κατά συνέπεια, ζητείται από τις εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στην πηγή τους, για παράδειγμα με τη βελτίωση των μισθών και των συνθηκών εργασίας.
Η ανάλυση βασίζεται, μεταξύ άλλων, στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα 2014 και 2024. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας, ερωτήθηκαν άτομα σε 14 χώρες της ΕΕ, καθώς και στη Νορβηγία, την Ελβετία και τη Μεγάλη Βρετανία, σχετικά με τις συνήθειες, τις συνθήκες εργασίας και την υγεία τους.
Το EuroHealthNet είναι, σύμφωνα με τις δικές του πληροφορίες, ένας ευρωπαϊκός μη κερδοσκοπικός οργανισμός που αποτελείται από περισσότερα από 80 δημόσια ιδρύματα, Αρχές και Οργανισμούς που ασχολούνται με την υγεία.
Το Κέντρο για την Ισότητα στην Υγεία (Centre for Health Equity Analytics) είναι ένα ερευνητικό δίκτυο με έμφαση στις παγκόσμιες ανισότητες στον τομέα της υγείας, το οποίο εδρεύει στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας.
Την ίδια στιγμή που δίδονται αυτές οι πληροφορίες για το κάπνισμα και το προσδόκιμο ζωής στην Ευρώπη, πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την Υγεία μας δίνει για την Ευρώπη και η Eurostat, για σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα είναι τα στοιχεία που παρέχει ο στόχος βιώσιμης ανάπτυξης SDG3 "Καλή υγεία και ευημερία", που αποσκοπεί στη διασφάλιση της υγείας και την προώθηση της ευημερίας των ανθρώπων όλων των ηλικιών, μέσω της βελτίωσης της αναπαραγωγικής υγείας, της υγείας των μητέρων και των παιδιών, της εξάλειψης των επιδημιών των κύριων μεταδοτικών ασθενειών και της μείωσης των μη μεταδοτικών και ψυχικών ασθενειών. 
Ένας από τους δείκτες της Eurostat για τη μέτρηση της προόδου στον SDG 3 είναι η επικράτηση του καπνίσματος στον πληθυσμό ηλικίας 15 ετών και άνω.
Το 2023, το 24% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 15 ετών και άνω κάπνιζε, σημειώνοντας μείωση 2 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2017 (26%). Μεταξύ των ανδρών, το ποσοστό ήταν 28%, ενώ το 21% των γυναικών κάπνιζε.
Η Σουηδία ανέφερε το χαμηλότερο ποσοστό καπνιστών (8%) στον πληθυσμό ηλικίας 15 ετών και άνω, ακολουθούμενη από τις Κάτω Χώρες (11%) και τη Δανία (14%). Αυτές οι 3 χώρες κατέγραψαν επίσης τα χαμηλότερα ποσοστά καπνίσματος τόσο για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες: Σουηδία (9% των ανδρών και 8% των γυναικών), Κάτω Χώρες (13% και 10%) και Δανία (16% και 12%).
Αντίθετα, η Βουλγαρία είχε το υψηλότερο συνολικό ποσοστό καπνιστών (37%), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (36%) και την Κροατία (35%).
Σχεδόν το ήμισυ του ανδρικού πληθυσμού καπνίζει στη Βουλγαρία (49%), τη Λετονία (48%) και τη Λιθουανία (43%). Μεταξύ των γυναικών, τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος καταγράφηκαν στην Ελλάδα (32%), την Κροατία (30%) και τη Ρουμανία (29%).
Υγιεινή ζωή
Η παγκόσμια αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τον τελευταίο αιώνα είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως η μείωση της βρεφικής θνησιμότητας, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η βελτίωση του τρόπου ζωής και της εκπαίδευσης, καθώς και οι πρόοδοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και της ιατρικής.
Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί στις χώρες της ΕΕ κατά τις τελευταίες δεκαετίες, παρόλο που ο ρυθμός προόδου έχει προσωρινά επιβραδυνθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας CοViD 19. Ενώ το προσδόκιμο ζωής παρέχει μια αντικειμενική εκτίμηση του χρόνου που μπορούν να αναμένουν να ζήσουν οι άνθρωποι, δεν δείχνει αν οι άνθρωποι ζουν με καλή υγεία.
Ως εκ τούτου, στην ανάλυση περιλαμβάνονται δύο δείκτες.
Ο πρώτος, τα έτη υγιούς ζωής κατά τη γέννηση, δείχνει τον αριθμό των ετών που ένα άτομο μπορεί να αναμένουν να ζήσει σε καλή υγεία. Ο δεύτερος μετρά το ποσοστό των ατόμων που θεωρούν την υγεία τους καλή ή πολύ καλή, αποτυπώνοντας την υποκειμενική άποψη του ατόμου για την ευημερία του.
Το προσδόκιμο υγιούς ζωής και η αυτοεκτίμηση της υγείας του πληθυσμού της ΕΕ μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας CoViD.
Το 2022, ένα παιδί που γεννήθηκε στην ΕΕ θα μπορούσε να έχει προσδόκιμο ζωής 62,6 έτη χωρίς σοβαρή ή μέτρια αναπηρία.
Οι γυναίκες είχαν ελαφρώς υψηλότερο προσδόκιμο υγιούς ζωής, με 62,8 έτη, σε σύγκριση με 62,4 έτη για τους άνδρες.
Ο συνολικός αριθμός για την ΕΕ κρύβει σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, με το προσδόκιμο υγιούς ζωής να διαφέρει κατά 16,0 έτη μεταξύ των χωρών το 2022.
Η Μάλτα κατέγραψε τον υψηλότερο αριθμό ετών υγιούς ζωής, με 70,2, ακολουθούμενη από την Ιταλία με 67,4 και την Ελλάδα με 67,0 έτη.
Αντίθετα, οι χαμηλότερες τιμές καταγράφηκαν στη Λετονία και τη Δανία, με 54,2 και 55,9 έτη, αντίστοιχα.