Ιράν: Βιντεοσκόπηση για την χρήση μαντίλας

Η θέση της γυναίκας στην ιρανική κοινωνία είναι γνωστή και από τις μεθόδους καταστολής αλλά κυρίως από την μαντίλα που με κάθε τρόπο προσπαθεί να τους επιβάλλει το κράτος, που εδράζεται πάντα ανεξαρτήτως ασκούμενης σκληρής ή ηπιότερης πολιτικής σε έναν άκρατο φονταμενταλισμό και έναν θρησκευτικό φανατισμό που ξεπερνά τα όρια της ανέχειας.
Εξού και η μεγάλη αντίσταση του ιρανικού λαού στις απαγορεύσεις και τις ποινικές διώξεις κατά των γυναικών εκείνων που στιγματίζονται με κάθε τρόπο όταν εκφράζονται ελεύθερα.
Το τελευταίο διάστημα οι αντιστάσεις αυτές πολλαπλασιάζονται, με αποτέλεσμα το ιρανικό κράτος να σύρεται αναγκαστικά σε ηπιότερη αντιμετώπιση των κρουσμάτων ανυπακοής. Όμως η παρακολούθηση σε αυτή τη χώρα που αποτελεί μέρος της ευρύτερης κατασταλτικής πολιτικής δεν έχει τέλος. Μαζί με αυτή και τα βάσανα του ιρανικού λαού και ιδιαίτερα των γυναικών.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ιρανικών μέσων ενημέρωσης, το Ιράν ξεκίνησε την παρακολούθηση μέσω βιντεοκάμερας σε πολλές μεγάλες πόλεις για τον έλεγχο της υποχρεωτικής χρήσης της μαντίλας. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Etemad», το μέτρο αυτό αφορά, μεταξύ άλλων, την πρωτεύουσα Τεχεράνη, καθώς και τις μεγαλουπόλεις Ισφαχάν και Σιράζ.
Οι γυναίκες που εμφανίζονταν σε δημόσιους χώρους χωρίς τη μαντίλα που είναι υποχρεωτική στο Ιράν, λάμβαναν προειδοποιήσεις μέσω SMS. Μέχρι τώρα, η παρακολούθηση αυτή περιοριζόταν στην κυκλοφορία των οχημάτων.
Το θέμα απασχολεί πλέον και την ηγεσία της χώρας. Σε συνέντευξή της στο πρακτορείο ειδήσεων Ilna, η αντιπρόεδρος του Ιράν, Σαρά Μπεχρούζ Ασάρ, δεσμεύτηκε να διερευνήσει το θέμα. «Προσπαθούμε να διασαφηνίσουμε από πού προέρχονται αυτά τα SMS, με ποιο σκοπό αποστέλλονται και σε ποια νομική βάση γίνεται αυτό», δήλωσε.
Το πλαίσιο είναι ότι πολλές γυναίκες στις μεγάλες πόλεις αγνοούν τους ισλαμικούς κανόνες ενδυμασίας – εν μέρει ως ένδειξη διαμαρτυρίας, εν μέρει ως έκφραση αυτοδιάθεσης. Αφορμή ήταν οι πανεθνικές διαμαρτυρίες το φθινόπωρο του 2022 με σύνθημα «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία».
Η ανοιχτή παραβίαση των κανόνων είναι αγκάθι στο μάτι των συντηρητικών σκληροπυρηνικών.
Η κυβέρνηση του μετριοπαθούς συντηρητικού προέδρου Μασούντ Πεζέσκιαν, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το καλοκαίρι του 2024, είχε υποσχεθεί μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας, χωρίς, όμως, να αμφισβητήσει την υποχρέωση της μαντίλας. Μια αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση του ποινικού δικαίου βρίσκεται επί του παρόντος σε αναστολή.
Η κυβερνητική εκπρόσωπος Φατεμέ Μοχατζεράνι επιβεβαίωσε την ενέργεια την Τρίτη, αναφερόμενη, όμως, στις «πικρές εμπειρίες του παρελθόντος» – πιθανώς σε αναφορά στη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων πριν από σχεδόν τρία χρόνια.
Αφορμή για τις διαδηλώσεις τότε ήταν ο θάνατος της νεαρής ιρανοκούρδισσας Jina Mahsa Amini. Τον φθινόπωρο του 2022 είχε συλληφθεί από την αστυνομία ηθών για φερόμενη παραβίαση των ισλαμικών κανόνων ενδυμασίας και πέθανε λίγο αργότερα, ενώ βρισκόταν υπό κράτηση.
Έκτοτε, η αστυνομία ηθών εμφανίζεται σαφώς πιο συγκρατημένη – μεταξύ άλλων και επειδή αντιμετωπίζει όλο και μεγαλύτερη αντίσταση. Αντ' αυτού, οι αρχές ασφαλείας καταφεύγουν πλέον σε νομικά μέτρα, όπως η κατάσχεση οχημάτων σε περίπτωση επανειλημμένων παραβάσεων της υποχρέωσης φθοράς μαντίλας.
Από καλά ενημερωμένες πηγές στην Τεχεράνη, αναφέρθηκε ότι δεν πρόκειται για συντονισμένη ενέργεια της αστυνομίας ή της αστυνομίας ηθών.
Από την πρωτεύουσα, ορισμένες γυναίκες ανέφεραν ότι πλέον προτιμούν να βγαίνουν από το σπίτι με γυαλιά ηλίου για να αποφύγουν την αναγνώρισή τους από τις κάμερες στους δημόσιους χώρους. Η υποχρέωση φουλάρι θεωρείται εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες ιδεολογικός πυλώνας της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η κατάσταση αυτή δεν αναμένεται να τερματιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι γυναίκες στην ιρανική κοινωνία εξακολουθούν να αποτελούν στόχο των φανατικών ισλαμιστών. Πρόκειται για μία κατάσταση που όχι μόνο παραβιάζει στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα αλλά γυρίζει τις κοινωνίες πολλά χρόνια πίσω, ίσως και δεκαετίες.
Θα πρέπει να συντονιστούν τα κινήματα διαμαρτυρίας προκειμένου όχι να υπάρξει μετριοπαθής πολιτική απέναντι στην χρήση της μαντίλας, αλλά να εξαλειφθεί το φαινόμενο αυτό που είναι απόρροια του θρησκευτικού φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.
Αν αυτό δεν γίνει σε συντονισμό και με άλλες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βρίσκονται διάσπαρτες στις ισλαμικές χώρες, η θέση της γυναίκας θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόοδο ή οπισθοδρόμηση των κοινωνιών.