Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr) 

Η ηλεκτρονική υγεία εξελίσσεται ολοένα και περισσότερο και οι υπηρεσίες της χρησιμοποιούνται ήδη από πολλές χώρες. Οι αυξητικές τάσεις οφείλονται αφενός στην τεχνολογική εξέλιξη και αφετέρου στην απλούστευση των διαδικασιών που διευκολύνουν τους γιατρούς και τους ασθενείς. Στη χώρα μας, τα επίπεδα χρήσης υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας είναι ακόμη στην αρχή και πολλά προβλήματα επιλύονται με τη γνωστή παλιά μέθοδο. Βέβαια, έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, κάτι που, όμως, ούτως ή άλλως θα έπρεπε να γίνει. Το θέμα είναι τι γίνεται με τη χρήση των συστημάτων ηλεκτρονικής υγείας και κατά πόσο αυτά έχουν γίνει αντικείμενο καθημερινής χρήσης από τους γιατρούς στην Ευρώπη. 

Σύμφωνα με δύο έρευνες (τα στοιχεία προέρχονται από την Κομισιόν) σε νοσοκομεία επείγουσας νοσηλείας (αυτά που προορίζονται για ιατρική ή χειρουργική αγωγή και περίθαλψη μικρής διάρκειας) και μεταξύ γενικών ιατρών στην Ευρώπη, η χρήση συστημάτων ηλεκτρονικής υγείας αρχίζει να απογειώνεται, αφού το 60% των γενικών ιατρών χρησιμοποίησαν εργαλεία ηλεκτρονικής υγείας το 2013, δηλαδή κατά 50% περισσότεροι σε σχέση με το 2007.

Αποτελέσματα των ερευνών

-Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά την εφαρμογή της ηλεκτρονικής υγείας στα νοσοκομεία είναι η Δανία (66%), η Εσθονία (63%), η Σουηδία και η Φινλανδία (62% και οι δύο χώρες). Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται περισσότερο για τις συνήθεις δραστηριότητες καταχώρισης και υποβολής στοιχείων παρά για κλινικές εφαρμογές, όπως η πραγματοποίηση ιατρικών γνωματεύσεων μέσω διαδικτύου (μόνο το 10% των γενικών ιατρών πραγματοποιούν γνωματεύσεις μέσω διαδικτύου). 

-Σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση των ιατρικών φακέλων, οι Κάτω Χώρες έρχονται πρώτες (83,2%), ενώ η Δανία καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση (80,6%) και το Ηνωμένο Βασίλειο την τρίτη (80,5%).

-Ωστόσο, μόνο το 9% των νοσοκομείων στην Ευρώπη επιτρέπουν στους ασθενείς να έχουν διαδικτυακή πρόσβαση στον ιατρικό τους φάκελο και τα περισσότερα από αυτά επιτρέπουν μόνο περιορισμένη πρόσβαση.

-Κατά τη χρήση συστημάτων ηλεκτρονικής υγείας, τα νοσοκομεία και οι γενικοί ιατροί αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια, από την έλλειψη διαλειτουργικότητας μέχρι την απουσία κανονιστικού πλαισίου και αναγκαίων πόρων.

Ιστορικό

-Οι μελέτες μέτρησαν τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών στην υγεία: χρήση ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων και πρόσβαση σε αυτούς, τηλεϋγεία, ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ του ιατρικού προσωπικού, κ.λπ. Αν υλοποιηθούν πλήρως αυτές οι υπηρεσίες, οι ασθενείς θα έχουν καλύτερη ενημέρωση, δυνατότητα μεγαλύτερης συμμετοχής στην περίθαλψή τους και βελτιωμένη πρόσβαση σε ιατρικές συμβουλές και θεραπευτικές αγωγές. Τα εθνικά συστήματα υγείας θα γίνουν επίσης αποτελεσματικότερα.

-Τα εργαλεία ηλεκτρονικής υγείας περιλαμβάνουν α) ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, β) ανταλλαγή πληροφοριών για την υγεία, γ) υπηρεσίες τηλεϋγείας και δ) προσωπικούς ιατρικούς φακέλους.

Ανταλλαγή πληροφοριών για την υγεία

-Το 48% των νοσοκομείων της ΕΕ ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά μερικές ιατρικές πληροφορίες με εξωτερικούς γενικούς ιατρούς και το 70% με εξωτερικούς παρόχους υγειονομικής περίθαλψης. Οι χώρες που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις είναι η Δανία, η Εσθονία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία (το 100% των νοσοκομείων επειγόντων περιστατικών εφαρμόζουν σε κάποιο βαθμό ανταλλαγή ιατρικών πληροφοριών).

-Οι γενικοί ιατροί κάνουν περιορισμένη χρήση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και της δυνατότητας επικοινωνίας ιατρού-ασθενή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (32% και 35% αντίστοιχα). Οι τρεις χώρες που προπορεύονται στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, είναι η Εσθονία (100%), η Κροατία (99%) και η Σουηδία (97%), ενώ αυτές που κάνουν μεγαλύτερη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι η Δανία (100%), η Εσθονία (70%) και η Ιταλία (62%).

-Λιγότερα από το 8% των νοσοκομείων ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά ιατρικές πληροφορίες με παρόχους υγειονομικής περίθαλψης εγκατεστημένους σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Τηλεϋγεία

Μόνο το 9% των νοσοκομείων παρέχουν στους ασθενείς τη δυνατότητα ιατρικής παρακολούθησης από απόσταση, πράγμα που θα μείωνε την ανάγκη νοσηλείας και συνεπώς θα έκανε ασφαλέστερη την αυτόνομη διαβίωση. Λιγότεροι από το 10% των γενικών ιατρών παρέχουν γνωματεύσεις σε ασθενείς μέσω διαδικτύου και λιγότεροι από το 16% επικοινωνούν διαδικτυακά με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων.