Περί τα τέλη Μαρτίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το επιχειρησιακό σχέδιο, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει η νατοϊκή επιχείρηση διαχείρισης των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο που αποφασίστηκε στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες.

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας σε συνέντευξη τύπου, έδωσε τα βασικά σημεία της συμφωνίας: «Σήμερα, τις πρώτες πρωινές ώρες, περίπου στις 03:00, είχαμε την τελική απόφαση εμπλοκής του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, κατ' εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου Υπουργών Άμυνας. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 14 της απόφασης, οι περιοχές όπου θα γίνουν όχι οι επιχειρήσεις, αλλά η αποστολή, είναι οι περιοχές που έχει υποδείξει η Ελλάδα και βεβαίως μετά από συνεννόηση με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, όπου έχουμε τις ροές μεταναστών και προσφύγων από τα τουρκικά παράλια. Οι περιοχές αυτές εκτείνονται με βάση τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στη Λέσβο, στη Σάμο, στη Χίο, στην περιοχή του Αγαθονησίου - Φαρμακονησίου, στην Κω, στο Καστελόριζο.

Να σας ενημερώσω ότι μέχρι και χθες το βράδυ ήμουν σε συνεχή επαφή με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Μετά το αίσιο τέλος της απόφασης, ήδη προχωράμε στη εφαρμογή του σχεδίου ,με τη διαδικασία που προβλέπεται, δηλαδή τη διαδικασία της στρατιωτικής επιτροπής. Είναι θέμα ωρών η έναρξη των επιχειρήσεων.

Σήμερα, η ροή των μεταναστών έχει περιοριστεί στους 1290, δηλαδή δεν έχουμε μεγάλη είσοδο μεταναστών. Αυτό το οποίο ουσιαστικά υφίσταται είναι η ύπαρξη εντός της επικράτειας περίπου 20.000 μεταναστών.

Ένα ζήτημα που μας έχει απασχολήσει πάρα πολύ, το οποίο έθεσα στον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το θα θέσω και στον εκπρόσωπο του κ. Γιούνκερ,  είναι το θέμα των παιδιών. Είναι μεγάλη η ροή παιδιών από τα νησιά προς το κέντρο. Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ότι δυστυχώς το ευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής, δεν έχει τη δυνατότητα καταγραφής των αποτυπωμάτων των παιδιών. Εμείς, το συζητήσαμε  με τον Ύπατο Αρμοστή, αλλά εντός των επομένων ημερών, ακόμα και αν δεν έχουμε λάβει από εκεί βοήθεια, παρότι υπάρχει δέσμευση, θα θέσουμε σε εφαρμογή σχέδιο βιομετρικής ταυτοποίησης παιδιών με το σύστημα καταγραφής της κόρης του ματιού. Δεν θα επιτρέψουμε να χαθεί κανένα παιδί από πρόσφυγες ή μετανάστες, είτε είναι συνοδευόμενο είτε μη συνοδευόμενο.

Θέλω να διευκρινίσω ότι η απόφαση του ΝΑΤΟ αναφέρει κατά γράμμα στα αγγλικά «any person», δηλαδή συμπεριλαμβάνει και πρόσφυγες και μετανάστες. Όποιο άτομο διασώζεται, είτε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, είτε πριν ξεκινήσει από την Τουρκία - από τα παράλια της Μικράς Ασίας - είτε οπουδήποτε αλλού και έρχεται από την Τουρκία, επιστρέφει στην Τουρκία. Εδώ, βέβαια, θα πω ότι στο πλαίσιο της εφαρμογής της συνθήκης της Γενεύης, η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα της μη αποπομπής μέρους των προσφύγων για ευνόητους λόγους.

Εάν υπάρξει διάσωση, θα πρέπει οι άνθρωποι αυτοί να μεταφερθούν στην Τουρκία χωρίς να απεμπολούμε το δικαίωμα κι εμείς να μη τους στείλουμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το ΝΑΤΟ όχι σε διάσωση, σε μη διάσωση, θα παρεμβαίνει αν βλέπει μια βάρκα η οποία έρχεται;

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Δεν είναι αυτή η αποστολή του ΝΑΤΟ. Είναι ξεκάθαρο ότι το ΝΑΤΟ έχει το surveillance, το monitoring, δηλαδή έχει την παρακολούθηση, την πληροφόρηση. Τα πλοία του ΝΑΤΟ θα παραταχθούν στη γραμμή μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών θαλασσίων συνόρων ή ακόμα και πιο μέσα, ανάλογα με τις θερμικές κάμερες και το που μπορούν να αποδώσουν. Όταν θα ξεκινά μια βάρκα με πρόσφυγες ή μετανάστες από την ακτή της Μικράς Ασίας θα ειδοποιεί σε ανοιχτό δίαυλο που ακούν όλες οι ακτοφυλακές και η Frontex ότι «αυτή τη στιγμή στη Σμύρνη, στο τάδε GPS point, το πλοίο τάδε της νατοϊκής δύναμης παρατηρεί ότι βάρκα με 25 πρόσωπα ξεκινά για να περάσει προς την ελληνική πλευρά». Θα καλεί πρώτα την τουρκική ακτοφυλακή που είναι υπεύθυνη για να επιχειρεί στα τουρκικά παράλια, να πάει εκεί και να σταματήσει τον απόπλου του σκάφους.

Αυτό είναι το πρώτο. Ένα σκάφος λοιπόν θα ειδοποιείται να σταματάει κατά τον απόπλου και αυτό είναι το βασικό. Πείτε λοιπόν ότι αυτό το σκάφος κατά την ώρα του απόπλου δεν έχει σταματήσει. Εν συνεχεία, όσο είναι εντός τουρκικών χωρικών υδάτων - παράλληλα ακούει η Frontex και η ελληνική ακτοφυλακή - την ίδια στιγμή, δίνεται εντολή από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ ότι παρακολουθείται η βάρκα, κινείται σε αυτήν τη ροή και είναι σε αυτήν την απόσταση από τα σύνορα. Εκεί πάλι, θα πρέπει να κινηθεί η τουρκική ακτοφυλακή. Αν αυτό το σκάφος περάσει από την πλευρά των ελληνικών χωρικών υδάτων, εκεί η Frontex και το Λιμενικό Σώμα έχουν υποχρέωση να απαγορεύσει τη διέλευση, να τους σταματήσει, να τους περάσει στην απέναντι πλευρά και να τους παραδώσει στις τουρκικές αρχές.

Αν αυτό το σκάφος, η απόπειρα παράνομης διέλευσης των συνόρων μετατραπεί σε έρευνα και διάσωση, δηλαδή εάν σκίσουν τη βάρκα και πέσουν στη θάλασσα, τα πλοία του ΝΑΤΟ θα εκτελέσουν την επιχείρηση SOLAS. Δηλαδή, όταν υπάρχει άνθρωπος στη θάλασσα, ο ναυτικός, είτε είναι του Εμπορικού είτε του Πολεμικού Ναυτικού, εκείνη την ώρα επιχειρεί διάσωση. Ανεξάρτητα, λοιπόν, εάν η διάσωση γίνει από την τουρκική ακτοφυλακή, από την ελληνική ακτοφυλακή, από τη Frontex ή από πλοίο του ΝΑΤΟ ή άλλο πολεμικό ή εμπορικό πλοίο, όσοι πλέον θα συλλαμβάνονται θα οδηγούνται στην Τουρκία, είτε είναι μετανάστες είτε είναι πρόσφυγες. Κάποιοι, βεβαίως, θα περάσουν και στα ελληνικά νησιά όπου εκεί οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, η Πρώτη Υποδοχή, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είναι εκεί προκειμένου να πράξει. Βεβαίως, δεν εξαιρούνται αυτά τα πρόσωπα, από τα πρόσωπα τα οποία εάν περάσουν από την Τουρκία, θα επιστρέφουν και αυτά στην Τουρκία.

.ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας άκουσα να μιλάτε για τη Frontex. Από τη στιγμή που έχουν περάσει στα ελληνικά ύδατα, δεν προβλέπεται η επιχείρηση της Frontex όσο είναι ακόμη στα τουρκικά ύδατα; Και ένα δεύτερο ερώτημα. Από τη στιγμή που διασωθεί κάποιος σε διεθνή ύδατα, γίνει επιχείρηση διάσωσης, διασωθεί είτε από διεθνή ύδατα είτε από ελληνικά χωρικά ύδατα και επιστραφεί στην Τουρκία, αυτό δεν δημιουργεί ένα θέμα ως προς τις ζώνες ευθύνης έρευνας - διάσωσης επί των οποίων οι Τούρκοι έχουν γνωστές διεκδικήσεις ανατολικώς του 25ου Μεσημβρινού;

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ:

Αυτή τη στιγμή το σενάριο των διεθνών υδάτων  είναι σενάριο το οποίο αφορά τη δυτική πλευρά των ελληνικών νησιών, δηλαδή θα πρέπει να έχουν περάσει από τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα τουρκικά χωρικά ύδατα, τα ελληνικά χωρικά ύδατα, τα νησιά και να φτάσουν μετά τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα διεθνή ύδατα. Αυτή είναι πράγματι μια περίπτωση που θα αφορά ούτε καν το 1% και εκεί θα ειδοποιούν το ελληνικό κέντρο επιχειρήσεων και θα γίνεται η διάσωση.

Αυτή τη στιγμή γίνεται η συνεννόηση μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και της τουρκικής πλευράς, γιατί αυτό αφορά την Τουρκία και τη Frontex, προκειμένου να χρησιμοποιείται και η Frontex. Προς στιγμήν, η τουρκική ακτοφυλακή θα παραλαμβάνει από την Frontex τον κόσμο, στα δικά της χωρικά ύδατα, για να τον πηγαίνει από την άλλη πλευρά. Από εκεί και πέρα, όμως, αυτό θα γίνεται μετά τη συμφωνία που θα κάνει η Τουρκία με την Frontex. Εμείς, ως Ελλάδα, είμαστε απόλυτα σύμφωνοι να γίνει αυτή η διαδικασία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ :Είπατε ότι το ΝΑΤΟ θα επιχειρεί θα είναι Λέσβος, Σάμος, Χίος...

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Είπα ότι είναι όλο το Αιγαίο, αλλά γίνεται «focus», όπως γράφει η απόφαση, εκεί όπου υπάρχουν οι μεταναστευτικές ροές. Είναι η Λέρος, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, η Σαμιοπούλα, τα Λέβιθα, η Κίναρος. Είναι όλα. Αν θέλετε να σας πω και τις βραχονησίδες. Είναι και η Λήμνος, η Ίμβρος η Τένεδος είναι και η Σαμοθράκη και είναι και όλο το πέρασμα και όπου υπάρξει ροή. Αν αύριο περνούν με βάρκες από τον Έβρο, θα υπάρξει και στον Έβρο. Είναι όλο το Αιγαίο πέλαγος. Θα εστιάζουμε, δηλαδή όταν στη Μυτιλήνη περνά αυτή τη στιγμή περίπου το 80% και εν συνεχεία Χίο, Σάμο και Κω το υπόλοιπο 20% και υπάρχει σε ορισμένα σημεία ένα 2-3%, ανάλογα με το πώς κινούνται οι δουλέμποροι και προσπαθούν να κάνουν διακίνηση των ανθρώπων, θα είμαστε και εμείς εκεί και το ΝΑΤΟ»